Тұрақты электр тоғы Ток сипаттамасы

Тұрақты электр тоғы

1.Ток сипаттамасы

• Электр зарядтарының бағытталған қозғалысын электр тогы деп атайды.
• Электр өрісi әсерімен зарядтардың қозғалысын өткізгіш ток дейді

• Басқа әсерімен пайда болған тоқты конвекциялық ток деп атайды

• E

2. Ток тасушылары

• 1.Металдарда – еркін электрондар
• 2.Электролиттерде – оң және теріс зарядталған иондар
• 3.Газда – электрондар мен иондар
• 4.Жартылай өткізгіштерде- электрондар мен кемтіктер

Ток бағыты

• Күші мен бағыты уақытқа байланысты өзгермейтін тоқты тұрақты тоқ деп атайды.

• (1)

• (2)

• Электр тоғы тоқ тығыздығымен де сипатталады. Электр тоғының тығыздығы j деп өткізгіштің бір өлшем қимасынан өтетін тоқ күшін I айтады.

• Тоқ тығыздығы - векторлық шама, оның бағыты тоқ бағытына, яғни оң зарядтардың қозғалысымен бағыттас болады.

• (3)

• (4)

• Электрондық теория тұрғысынан алғанда тоқ күші әрбір бөлшектің таситын зарядына, бөлшектің концентрациясына, олардың бағытталған қозғалысының жылдамдығына және өткізгіштің көлденең қимасының ауданына тәуелді.

• (5)

• (6)

• Электр тоғының пайда болу шарттары:

• Электр тоғы пайда болу үшін өткізгіште еркін зарядталған бөлшектердің болуы қажет
• 2.Электр зарядтарын қозғалысқа келтіру үшін элект өрісін тудыру керек.

• Электр қозғаушы күш

• ЭҚК

• )

• (7

• Бөгде күш

• Бөгде күштің жұмысы

• Тұйық тізбектегі әсер етуші эқк бөгде күштер өрісінің кернеу векторының циркуляциясына тең

• Қорытқы күш

• (8)

• Кернеу

• (9)

• (10)

• Ом заңдары

• Тізбек бөлігі үшін Ом заңы

• Өткізгіштің кедергісіне кері шама
• электрлік өткізгіштік деп аталады.

• Өткізгіштіктің өлшем бірлігі – сименс (См), 1См –кедергісі 1 Ом тізбектің бөлігінің өткізгіштігі.

Вольт-ампер сипаттамасы

• - пропорционалдық коэффициент,заттың меншікті электрлік кедергісі.

• - кедергінің температуралық коэффициенті

• Біртекті емес тізбек
• бөлігіне арналған Ом заңы

• Дифференциал түрде Ом заңы

• Тоқтың жұмысы және қуаты

• - тізбектің бөлігіндегі уақытта атқарылған электр тоғының жұмысы

• - электр тоғының қуаты

• Джоуль-Ленц заңы

• - ток жүрген кезде уақыт аралығында өткізгіштің бойынан бөлінген жылу.

• Дифференциал түрде Джоуль-Ленц заңы

• Тармақталған тізбек үшін Кирхгоф ережесі

• Кирхгофтың бірінші ережесі

• Екіден артық өткізгіштер қосылатын нүктені түйін дейді. Түйінге кіретін тоқ, оң тоқ күші, ал түйінмен шығатын тоқ теріс болады.

• Түйін үшін тоқтардың алгебралық қосындысы нөлге тең.

• Сурет үшін Кирхгофтың бірінші заңы келесі түрде жазылады:

• Тармақталған тізбек үшін Кирхгоф заңы.

• Тармақталған тізбектің мысалы.

• а

• в

• э.қ.к. тоқ көзі.

• активті кедергі.

• тізбек бөлігіндегі тоқ күші

• Біртекті емес тізбек бөлігі үшін Ом заңын
• 3 рет қолданамыз(бөліктері үшін АВ, ВС,СА).

• а

• в

• Егер э.қ.к. ішінде контур айнымалы минустан плюске
• болса, онда және керісінше плюстен минусқа
• болса, онда
• .

• Кирхгофтың екінші ережесі:

• I1

• I3

• I2

• Кирхгофтың екінші ережесі: тармақталған тізбек үшін жалпы Ом заңының салдарынан қорытылып шығады.

• Контурды бір нүктеден бастап әрі қарай сағат тілінің жүрісі бойында айналу керек; оның бағыты бағыттас тоқтарды

• Барлық тізбек бөлігіндегі туынды ағытын таңдау; реалдық тоқтың бағыты есепті шешу кезінде анықталады: егер, ізделінетін ток оң болса, онда оның бағыты дұрыс алынған, ал егер теріс болса – оның бастапқы бағыты таңдаған бағытқа қарама-қарсы болады

• Газдық разряд – газда өтетін электр тоғы.

• Иондану

• u – иондардың қозғалғыштығы

• Газ тоғы үшін Ом заңы

• Газ разряд үшін вольт-ампер сипаттамасы

соңы

• соңы