ӨКПЕ ҚАБЫНЫҢ АРАСЫНА ҚАН ҚҰЙЫЛУЫ

79 
 
түсіп  кетеді.  Саусақпен  соғып  көргенде  күңгірт  дыбыс  әлсізденіп  естіледі. 
Л.Н. Губарь мен Н.Н. Егурков (1966) қан қысымы сынап бағанасымен 100 мм 
артықболса, онда қан жоғалту 0,5 литрден аспағанын, 90-100 мм төмен болса 
онда қан кету мөлшері - 1 литрге жететінін, ал 80 мм-ден төмен болса, онда 2 
литpгe таяу қан кететінін анықтаған. Әрине, қан кеткенде қан қысымы бірден 
төмендемейді, біраз уақыттан кейін ғана төмендейді. 
Қанның  көпкеткендігін  орталық  венадағы  қан  қысымы  арқылы 
анықтайды.  Толық  қанша  қан  бар  екенін  білу  үшін  ауруды  рентген  жасап 
көру  қажет.  Егер  рентгенде  анықталса.  онда  VII-VIII  қабырғалардың 
арасынан,  қолтықтың  артқы  сызығы  бойымен,  не  жауырынның  төменгі 
етегінен йнемен шаншып кіргізіп қанды Жанне шприцімен сорып алған жөн. 
Осы қанды бір ыдысқа құйып сәл байқау керек. Егер қан бірден ұйыса, онда 
қанның өкпе қуысына әлі де ағып жатқанын білдіреді.  Осы алынған қанның 
құрамындағы  гемоглобин  мен  эритроциттің  мөлшері  саусақтан  алынған 
қандағы  мөлшерімен  салыстырғанда  бірден  болса,  онда  ол  тағы  да  қанның 
өкпе қуысы аралығына тоқтаусыз құйылып жатқанын дәлелдей түседі.   
Негізінде  өкпе  қабының  арасына  құйылған  қан  ұйымауға  тиісті  де, 
сұйық  қалпында  болу  керек.  Қанның  ұйымауы  өкпе  қабының  құрамындағы 
бөгде  заттың  болуына  байланысты.  Егер  өкпе  қуысы  аралығына  қан 
құйылғанына  бірнеше  күн  болса,  онда  осы  қанның  іріңге  айналғанын  білу 
үшін мынадай екі тәсілмен анықтауға болады. 

 
Н.Н.Петров тәсілі:сорып алынған қанның  3-4 мл-ін бір шыны түтікке 
құямыз  да,  оған  тазартылған  суды  қосып  шайқаймыз.  Сонда  осықоспаның 
түсі  таза  қызғылтым  болса,  онда  өкпе  қабынбағанын  білдіреді.  Егер  оның 
түсі күңгірт болса, онда осы құйылған қанның бұзыла бастағанын көрсетеді. 

 
Ф.А.Эфендиев тәсілі: өкпе қуысынан сорылып алынған қанның 6-8 мл 
мөлшерін  бір  шыны  түтікке  қүйып,  оны  центрифугаға  5  минут  уақытқа 
қояды. Содан кейін оны байқағанда, сұйық және қою мөлшері бірдей  болса, 
онда  осы  қанның  әлі  қабынбағанын  көрсетеді.  Егерде  сұйық  мөлшері  көп 
болса, онда өкпе қуысына құйылған қанның қабына бастағанын көрсетеді. 
Тағы  да  есте  болатын  бір  жағдай,  егерде  инені  өкпе  қуысына  жіберген 
кездеауру  жөтеле  бастаса  онда  иненің  ұшы  өкпеге  тигенін  көрсетеді  және 
шприцпен  сорғанда  алынған  қан  көпіршіктеніп  тұрады.  Ондай  жағдайда 
дереу инені артқа қарай аздап тарту керек, сонда аурудың жөтелуі тоқталады. 
Мұны "воздушная эмболия" дейді. 
Өкпе  қуысынан  ауа  не  қанды  сорып  алу  кезінде-шприцтің  ішінде  0,5%  
не 0,25% новокаин ерітіндісі болу керек. Екінші бос шприцтің поршенін ішке 
қарай  итермеу  керек.  Өйткені  иненің  ұшы  өкпеге  кіріп  ондағы  веналық 
қоңырқай түсті қан жүретін көк тамырға кіріп  кетсе онда осы  шприцтегі  ауа 
әуелі жүректің сол жақ қалтасына барып, одан мидың тамырларына жайылып 
кетеді. Бұл жағдайдың мынадай белгілері болады: аурудан суық тер шығады, 
көзі көрмеуі ықтимал, денесінен жан кетіп,әлсіреуі мүмкін, түсі көгереді, есі 
ауысады.  Мұндай  жағдайда  Аничевтің  айтуына  қарағанда  ауруды  дереу 
жатқызып,  оның  басын  төмендетіп,  аяқ  жағын  жоғары  көтеріп,  қан 

80 
 
тамырынан  1%-20 мл новокаин ерітіндісін жіберу керек. Сонда  10-15 минут 
ішінде аурудың  жағдайы  жақсаруға тиісті. Кейде өліп кетуі мүмкін. Қанды 
сорып  алғаннан  кейінаурудың  жағдайы  жақсарады,  дем  алуы  жеңілденеді, 
өңі  кіреді.  Қанды  сорып  болғаннан  кейін  өкпекуысына  новокаин  0,25%, 
фурацилин  ерітінділерін  100-500  мл  мөлшерінде  жіберіп  қайтадан  сорып 
алады  да,  артынан  өкпе  қуысына  антибиотик  ерітіндісін  егеді.  Ертеңінде 
ауруды  рентген жасап көру керек. Егер өкпе қуысына қан тағы  да құйылса, 
онда жоғарыда көрсетілгендей етіп қайтадан сорып алады. 
Осылай  етіп  2-3  күн  бойы  кайталауға  болады.  Қанды  сорып  алынған 
мөлшеріне  карай  орнын  толтыру  керек.  Ауруға  қан  құю  керек.  Кеткен  қан 
мөлшері 2 литрге дейін жетуі мүмкін. Оны толықтай толтыру керек. Ауруға 
қан,  қанның  басқа  да  құрамынан  жасалған  ерітінділерді  жіберу  керек.  Қан 
тоқтататын  дәрілер  хлорлы  кальций,  викасол,  аминокапрон  қышқылы  т.б. 
дәрілерді колданған жөн. 
Хирург  Рувилуа-Грегуар  тәсілімен  бірінші  рет  өкпе  қуысынан  қанды 
алыпкөргендеол  бірден  ұйыса  жәнеосы  қанның  құрамындағы  гемоглобин 
мен  эритроциттің  мөлшері  саусақтан  алынған  қандағы  гемоглобин  мен 
эритроциттің мөлшеріндей болса, әрі аурудың хал-жағдайы жақсармай тамыр 
қағысы  әлсіз,  кан  қысымы    60  мм.сын.бағ-нан  төмендесе,  саусақпен  қағып 
көргенде  күңгірт  әлсіз  дыбыс  естілсе,  жүректің  өзінің  орнына  ауысуы, 
тыңдағанда жарақаттанған жақтың дем алысы өте нашар,  не естілмесе, онда 
ауруды дереу операцияға алу керек. 

жүктеу/скачать 6,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: