Травматология
жүктеу/скачать 6,59 Mb. Pdf көрінісі
|
ЖОНКИН Травматология және ортопедия
| РЕНТГЕНДІК ӘДІС. Рентгендік әдіс жас балаларда дисплазияның, не
ортан жілікбасының іштен туа пайда болатынын анықтауда өте үлкен маңызы бар әдіс. Рентген жасалғанда баланы шалқасынан жатқызады да екі аяғын сәл ішке қарай бұрап ұстап түру керек. Жамбас сүйек рентген пленкасының құндағына /кассетаға/ толығымен тиіп жату керек. Рентген жасағанда баланың жыныс мүшелерін қорғасын пластинкасымен жауып қою қажет. Жас балаларға рентген жасағанда еске алатын жағдайдың бірі жаңа туған балалардың сан басында сүйектену ядросы жоқ болуы. Сондықтан рентгенограмманы оқығанда ескеалатын жағдай - ұршық басының шеміршегінің қалыңдығы ұршық мойынының қалыңдығына теңдігі. Егерде балада санның басы іштен туа шыққан болса, жамбас шүқыршағының жиегі тайқы болады да, ортан жіліктің үстіңгі жағы жамбас шұқыршагының шетінде не одан жоғары орналасады. Бұл жағдай ұршық басының шығуы бір жағында болса ғана дәлелді болады. Егерде ұршық басының іштен туа пайда болуы екі жағында бірдей кездессе рентгендік әдіссіз толық диагноз қою қиынға соғады. Бұндай жағдайда Омбредан, Хильгенрайнер, Эрлахер, Путти, Рейнбегтер жасаған кестелермен анықтауға болады. Ең бірінші рентгенді белгіні 1927 жылы голандиялық ортопед Рафаэль Путти жазды, сондықтан Путтидің "үштігі"деп аталады. Олар: 1. Жамбас шұқыршағы төбесінің шектен тыс тайқылануы. 2. Ортан жілікжіліктің жоғарғы жағынан сырт жаққа қарай және жоғары қарай ауысуы. 3. Ұршық басының шеміршекті ядросының сүйектенуінің кешеуілдеуі және толық өсіп жетілмеуі. Өсіндікше сүйек қыз балаларда 3-4 айында, ал ер балаларда 4-5 айында рентгенде көрінуге тиісті. Ұршық басы ядросының сүйектенуі баланың 4-6 айлығында пайда болатын болса, дисплазиясы не іштен туа ортан жілікбасының шығуында ядроның сүйектенуі тек баланың 9-10 айлығында ғана пайда болады. Сондықтан баланы 2-3айлық кезінде рентгендік тексеруден өткізгенде Хильгенрайнердің кестесін қолданған жөн (173-сурет). 173 сурет а) Хильгенрайнер кестесі Ковалерский Г. М., Юмашев Г. С. 2008 ж. 255 б) Рейнберг кестесі Ковалерский Г. М., Юмашев Г. С. 2008 ж. Жамбас сүйегінің үстіңгі шеткі жиегінен түсірілген тік сызық Омбреденна сызығы. Ол ортан жіліктің жоғарғы басынан жамбас шұқырынан қанша алшақ тұрғанын көрсетеді (латеропозиция). Бұл үшін екі жамбас сүйектің У-сықылды шеміршектері арқылы көлденең сызық жүргізеді /Келлер сызығы/, ортан жілік диафизінің ең биік нүктесінен көлденең сызыққа тік сызық жасалады. Мөлшермен бұл тік сызықтың ұзындығы 1-1,5 см, оны һ - белгімен атайды. Жамбас шұқыршағының түбінен тік сызыққа дейін мөлшермен 1-1,5 см, бұл қашықтықты d-әрпімен белгілейді. Кейінгі ғалымдардың көрсетуіне қарағанда һ қашықтығы у тәрізді сүйектің сыртқы жиегінен ортан жіліктің ішкі жиегіне дейінгі қашықтық қалыпты жағдайда 0,2 мм артық болуға тиісті емес. Егер тексерілген балада сан басының іштен туа шыққаны болса һ-қашықтығы кішірейеді, ал d-ұзарады. Жамбас шұқыршағының түбінен шұқыршақтың шеткі төбесіне дейін жанамалы сызық жүргізілгенде пайда болатын бұрышты индекс деп атайды. Бұл жаңа туған балаларда 26-30° мөлшерде болса, екі жастағы балаларда 20° болады. Егерде жаңа туған балада буын дисплазиясы болса, жамбас шұқыршағының толық жетісіп өспеуіне байланысты бұл индекс 26-30°-тан көп болады. Қорыта келе айтатын жағдай: егер дәрігер тәжірибелі, әдетті болса әр уақытта жас баланың жамбас-сан буынының клиникалық және рентгендік бағасын уақытында бере алады да, ауру баланы емдеуге толық мүмкіншілігі болады. жүктеу/скачать 6,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|