Тукибаева куралай базарбековна
Астана қаласы мен Ақмола облысының туристік саласын инновациялық дамытуды басқарудың факторларын бағалау
жүктеу/скачать 2,07 Mb.
|
tukibaevoj-k-b-phd-povtor-s-sp
| Астана қаласы мен Ақмола облысының туристік саласын инновациялық дамытуды басқарудың факторларын бағалау
Бүгінгі таңда туристік саланың бәсекеге қабілеттілік деңгейі мен жаһандық нарықтағы жағдайы саланың инновациялық дамуын басқаруға тікелей байланысты. Ұзақ мерзімді перспективада туристік саладағы инновациялық қызмет болмаса, қарқынды даму жолында одан әрі экономикалық өсу мүмкін емес. Сондықтан, Астана қаласы мен Ақмола облысының туристік саласының инновациялық дамуын басқаруға кедергі келтіретін және оның инновациялық белсенділігін арттыру жөніндегі іс-шараларды бағалауға және жүзеге асыруға мүмкіндік беретін факторларды анықтау керек. Осы мақсатта туристік саладағы сарапшылар қатысқан эксперттік сауалнама жүргізілді. Бірінші кезеңде дельфи әдісі таңдалып, сауалнама құрастырылды және сарапшылармен келісілді. Екінші кезеңде сауалнама екі раундта өткізіліп, сарапшыларға жіберілді. Бірінші раундтан кейін ең аз ұпай жинаған сұрақтар алынып тасталды. Осылайша, жаңа сауалнама бірінші раундқа қатысқан сарапшылар тобына қайта жіберілді (33-кесте). Кесте 33 − Респонденттер саны
94 респонденттің 22,3% - ер адамдар, 77,7%-ы әйелдер, жас құрылымы бойынша респонденттер 18-24 (4,3%), 25-34 (44,7%), 35-44 (33%), 45-54 (10,6%), 55+ (7,4%) шамасында болды. Олардың 41,5%-ы жоғары білімді, 56,4%-ы жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар, 2,1%-ы орта білімі бар азаматтар. Респонденттердің 36,2%-ының табысы~ 210 000 ₸ аз құрайды, 52,1% -ының табысы ~₸ 210 000-420 000 теңгені, 11,7%-да ~₸420 000-840 000 теңгені құрады. Бұл ретте респонденттердің 11,7%-ы ҚР Туризм индустриясы комитетінің, «Қазақтуризм» ҰК АҚ, «Convention Bureau», «Туристік Қамқор» КҚ, «Атамекен» ҰКП өкілдері болса, 45,7%-ы туроператорлар мен туристік агенттіктер, 39,4%-ы университеттер өкілдері, респонденттердің ең аз бөлігі туристік саладағы қауымдастықтарға тиесілі - 3,2%. Сауалнама нәтижелерін https://drive.google.com/drive/folders/1lw7NPR0pxCyHHaYlYlWgAQ3E4Pzk_DC6?usp=sharing сілтемесі бойынша көруге болады. Екі раундтың негізінде дәйектілікке қол жеткізіліп, негізгі компоненттер әдісімен факторлық талдау үшін 48 сұрақ анықталды, бұл туристік саланың инновациялық дамуы бойынша қазіргі жағдайды дәл сипаттауға мүмкіндік береді. Сауалнама үшін құрастырылған 48 сұрақ «Oslo Manual. Guidelines for collecting and interpreting innovation data» сияқты OECD халықаралық ұйымының зерттеулері мен 1-ші бөлімдегі теориялық зерттеу нәтижелері бойынша анықталған факторлардың 11 тобын құрайды (34-кесте). Кесте 34 − Туристік саласының инновациялық дамуын басқаруға әсер ететін факторлар топтары
34-кестенің жалғасы
Жоғарыда аталған 11 фактор 33-кестеде 11 айнымалыға сәйкес келеді, сондықтан бұл 11 айнымалы 11 компонентке тең. Әр компоненттің меншіктік мән деп аталатын сапа көрсеткіші болады, тек жоғары мәні бар компоненттер нақты негізгі фактор деп есептеледі. Меншікті мәндер – дисперсияның жалпы мөлшерін білдіреді және оны осы негізгі компонентпен түсіндіруге болады, мәселен, 1-ден үлкен мәнге ие меншікті мәндер белгілі бір фактордың жоғары салмағын көрсетеді. Факторлардың жалпы дисперсиясының нәтижелері 35-кестеде көрсетілген. Кесте 35 − Экстракция әдісі: негізгі компоненттерді талдау, факторлардың жалпы дисперсиясының нәтижелері
35-кестенің жалғасы
Меншікті мән ережесіне сәйкес меншікті мәні 1-ден кем емес компоненттер 3 факторды құрады, сапа көрсеткіштері төмен өзге компоненттер есепке алынбайды (26-сурет). Сурет 26 − Туристік саланың инновациялық дамуын басқаруға әсер ететін факторларды анықтау бойынша негізгі компоненттерді талдаудың сызықтық диаграммасы Графикте компоненттер Х осінде – Component number, ал меншікті мән Y осінде – Eigenvalueдеп көрсетілген. Графикке сәйкес қызыл сызықтан жоғары мықты факторлар (Strong factors), қызыл сызықтан төмен әлсіз факторлар (Weak factors) көрсетілген, яғни, алғашқы 3 компоненттің меншікті мәні 1-ден жоғары, сондықтан, біз оларды «мықты факторлар» деп қарастыратын боламыз, әрі қарай, 26-сурет компоненттердің меншіктік мәндері бірден түсіп кеткенін көрсетіп тұр. Компоненттердің матрицасы – элементтер мен компоненттер арасындағы Пирсон корреляциясын көрсетеді және ол корреляциялар факторлық жүктемелер деп аталады (36-кесте). Кесте 36 − Компоненттік матрица
жүктеу/скачать 2,07 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||