Учебная программа (Syllabus) Издание: первое
Білім алушылардың оқу нәтижелерін бағалау жүйесі
жүктеу/скачать 74,56 Kb.
|
Терминтану
- Бұл бет үшін навигация:
- Авторы, аты, баспасы Дереккөз Қол жетімді (дана)
- Модуль 1. Терминология ғылым ретінде Дәріс 1.1 Терминологияның жалпы теориясы
| 5. Білім алушылардың оқу нәтижелерін бағалау жүйесі
Білім алушылардың білімі, шеберлігі, дағдылары келесі жүйе бойынша бағаланады
Әдебиет:
Модуль 1. Терминология ғылым ретінде Дәріс 1.1 Терминологияның жалпы теориясы Терминологияның негізгі зерттеу нысаны - негізінен терминдер. Ол сонымен қатар қызмет ету заңдылықтарын, мағыналық табиғатын (мағынасын) және терминдердің грамматикалық ұйымдастырылуын зерттейді. Терминдермен қатар терминологияны зерттейтін басқа да арнайы лексикалық бірліктер бар. Олардың шығу тегі, типологиялары, формалары, мазмұны, қызмет етуі және қолданылуы зерттеледі. Осыдан терминология терминдер мен терминологиялық жүйелер ғылым екендігін айтуға болады[Комарова 1991: 7]. Терминдердің қасиеттері мен мінез-құлқын анықтайтын терминология болғандықтан, ол терминологияның негізгі объектісі ретінде қарастырылады; терминология - бұл арнайы кәсіби ұғымдарды білдіретін және ғылымның, техниканың әр түрлі салаларында, орыс тілінің қызмет етуінің әртүрлі салаларында қолданылатын сөздер (соның ішінде саясат, менеджмент, денсаулық сақтау, әлеуметтік маңызды салаларда қолданылатын сөздер мен сөз тіркестерінің жалпы жиынтығы, бұқаралық ақпарат құралдары, экономика, ауыл шаруашылығы, сауда, технология, өндірістік инфрақұрылым, өнер, спорт және т.б.). Терминологияны дамыту барысында терминология мен сәйкес ұғымдар жүйесі арасында көптеген сәйкессіздіктер пайда болады, бұл кәсіби қарым-қатынас саласындағы терминдердің жұмыс істеуіне жол бермейді. Мұның себебі болуы мүмкін: ғылымның дамуы және оның қоғам өміріндегі рөлінің артуы, терминдердің әр түрлі тілдерден алынуы және олардың жинақталуының тым жылдамдығы. Осы мәселелердің нәтижесінде терминологияны жүйелеу және жүйелеу қажет болады, ал ол үшін лингвистикалық ерекшеліктер мен терминологияны дамытудың 7 заңы туралы білім қажет. Сондықтан терминологияның негізгі мақсаты - терминдерді қолдану тиімділігін арттыру мақсатында терминологияның қалыптасуы мен даму ерекшеліктерін зерттеу керек. Бұл мақсатқа жету үшін бірқатар мәселелерді шешу қажет (теориялық және практикалық). Терминологияның міндеттерінің ішінде келесі теориялық міндеттерді бөліп көрсетуге болады: 1) арнайы лексикалық бірліктердің негізгі түрлерін құру және сипаттау; 2) терминдерді қалыптастыру әдістерін, модельдерін және ерекшеліктерін зерттеу; термин элементтерінің түрлері және терминдерді ынталандыру түрлері; 3) терминдер мен терминологиялардың жалпы қасиеттерін анықтау; 4) терминологияның коммуникация процестеріндегі рөлін талдау; 5) терминологияның тіл жүйесіндегі орнын анықтау; 6) жалпы лексика сөздерімен және еркін және тұрақты тіркестермен салыстырғанда терминдердің мағыналық ерекшелігін зерттеу; 7) терминологиялық сөз тіркестерінің ерекшеліктерін еркін және фразеологиялық тіркестермен салыстыра отырып зерттеу. Практикалық міндеттерге мыналар кіреді: 1) ғылыми, өндірістік және білім беру байланысы жағдайында терминдерді оңтайлы пайдалану бойынша ұсыныстар дайындау; 2) терминологияны мемлекеттік және салалық стандарттау әдістемесін құру; 3) мәліметтер базасын ақпараттық-лингвистикалық қолдау жүйесін құру кезіндегі терминологиялық жұмыстардың әдістемесін әзірлеу. [Гринев-Гриневич 2008: 10]. Терминология бірқатар ғылымдармен байланысты. Қарапайым термин сөз болғандықтан, терминология мен лексикология арасындағы нақты байланысты анықтау қиын емес. Лексикология - лексиканы зерттейтін лингвистиканың бөлімі [Ожегов 2014: 488]. Яғни, біз лексикологияны тілдің сөздік қоры туралы ғылым деп түсінуге болады. Терминологияны зерттеу лексикологияның тереңінде қалыптасты және жалпы сөздік қорды сипаттау мен талдаудың барлық дерлік әдістерін кеңінен қолданады [Гринев-Гриневич 2008: 11]. Терминология тіл білімінің әр түрлі салаларымен байланысты. Терминдердің мағыналық ерекшелігі айқын болғандықтан, терминология мен семантиканың байланысы да айқын. Арнайы лексикалық бірліктер сөздермен және номинативті сөз тіркестерімен ұсынылғандықтан, терминдердің қызмет етуі қазіргі жалпы тілдік заңдылықтарға бағынады - терминология тілдің морфологиялық және синтаксистік құрылымы туралы ғылым ретінде грамматикамен тығыз байланысты. Кәсіби сөйлеуде арнайы лексика маңызды рөл атқаратындықтан, терминология стилистикамен, мәтін лингвистикасымен және ғылыми-техникалық аударма теориясымен де байланысты. Тіл білімінің осы бөлімдерімен байланысы терминологияда әлеуметтік лингвистика мен психолингвистика әдістерін қолданумен байланысты. Терминдердің генетикалық сипаттамалары тіл тарихының мәліметтеріне міндетті түрде сілтеме жасауды болжайды; терминдерді коммуникативті қолдану терминология мен әлеуметтік лингвистика арасындағы байланысты ынталандырады. Терминология терминографиямен тығыз байланыста - арнайы лексиканың сөздіктерін құрастыру ғылымымен біріктіреді. «Терминография» термині «терминологиялық лексикография» тіркесінен шыққан. Кейбір сарапшылар терминография терминологияның бір саласы деп санайды. Арнайы сөздіктер жасау тәжірибесінде туындаған мәселелерді шешу оларды құрастыру әдістеріне әсер етеді. Сөздік түрінде жасалған зерттеулер, зерттеу жұмыс нәтижелері терминологияның кез-келген арнайы лексиканың саласын зерттеумен айнымас байланысын көрсетеді. жүктеу/скачать 74,56 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||