Учебное пособие для студентов медицинских факультетов Алматы, 2024 г. Ббк
ОСНОВЫ МЕД ТЕРМИН ДЛЯ ПЕЧАТИ
- Бұл бет үшін навигация:
- Сөзқұрау. Префиксация. Латын-грек сөз алды қосымшалары.
| 4. Суффикс -ISMUS. Мотивированные существительные с этим суффиксом имеют разные значения, в частности “явление, свойство, факт, отмеченный признаком, названным мотивирующей основой”; напр., infantilismus (лат. infantilis детский) – патологическое состояние, характеризующееся задержкой физического и (или) психического развития с сохранением черт, присущих детскому или подростковому возрасту; strabismus (греч.) косоглазие; alcoholismus (от араб.) алкоголизм; virilismus (лат. virilis мужской) – общее название группы синдромов (появление мужских черт у женщин); daltonismus (по фамилии Dalton – англ. химик и физик) – неспособность различать красный и зеленый цвета и т.д.
|
|
IV. -ISMUS жұрнағы бар туынды сөздер әр түрлі мағынаға ие болады. Негізінен «сөз тудырушы негіздің белгілері бар құбылыс, қасиет, факт» деген мағыналарда қолданылады: infantilismus (лат. infantilis жетілмеген, балалық) – балалық немесе жасөспірімдік жасқа тән белгілері сақталған физикалық немесе психикалық жетілудің артта қалуын көрсететін патологиялық жағдай; alcocholismus (араб сөзі) алкоголизм; virilismus (лат. virilis еркектік) - жалпы синдромдардың атауы (әйелдерде еркектік белгілердің пайда болуы); daltonismus (ағылшын физигі және химигі Дальтонның фамилиясы бойынша) дальтонизм - қызыл және жасыл тұсті айыра алмау. Сөзқұрау. Префиксация. Латын-грек сөз алды қосымшалары. Медициналық терминология әр түрлі құрамдардан, түбір сөздерден, жұрнақтардан, сөз алды қосымшаларынан тұрады. Анатомиялық терминологияда латын сөз алды қосымшалары меңгеріледі, ал патологиялық терминологияда, физиологияда, клиникалық пәндерде грек тілінен шыққан префикстер қолданылады. Латын сөз алды қосымшалары латын сөздеріне, грек сөз алды қосымшалары грек сөздеріне жалғанады. Түбір сөзге жалғанатын префиксалды морфемалар олардың мағынасын өзгертпейді, тек орындарына байланысты (жоғары, төмен, алды, артыт.б.) бағыт-бағдар сияқты көрсеткіш ретінде қолданылады. Префиксацияда туынды негізге сөз толығымен кіреді: intra-articularis –буын ішілік met-encephalon – артқы ми Медициналық терминдердің қызметіне байланысты антонимдік префикстер маңызды роль атқарады. Латынша intra – ішке, extra – сыртқа грекше endo – ішке, ecto, exo- сыртқа лат.сontra – қарсы, грек anti – қарсы. |