Урбандалу процессінің әлеуметтік мәні

Аристотель: жанның қызметі мынадай баспалдақ түрінде орналасады деді: төменгі элементтер өте жоғары тәртіптегі (реттегі) элементтердің пайда болуына негіз болады. Вегетативті функциялардан кейін сезіну (түйсіну), ал одан кейін – ойлау қабілеті қалыптасады. Мінездің дамуын түсіндіре келе Аристотель адам түрлі әрекеттерді жасай отырып, қазір қандай болса, сондай қалыпқа жетеді деп сендірді. Бұл қоршаған ортаға деген өнегелі адамгершілікті қатынасты білдіреді, яғни адамның психикалық дамуын оның іс-әрекетіне, әсіресе қоғамдық іс-әрекетіне тәуелді етеді.

• Аристотель: жанның қызметі мынадай баспалдақ түрінде орналасады деді: төменгі элементтер өте жоғары тәртіптегі (реттегі) элементтердің пайда болуына негіз болады. Вегетативті функциялардан кейін сезіну (түйсіну), ал одан кейін – ойлау қабілеті қалыптасады. Мінездің дамуын түсіндіре келе Аристотель адам түрлі әрекеттерді жасай отырып, қазір қандай болса, сондай қалыпқа жетеді деп сендірді. Бұл қоршаған ортаға деген өнегелі адамгершілікті қатынасты білдіреді, яғни адамның психикалық дамуын оның іс-әрекетіне, әсіресе қоғамдық іс-әрекетіне тәуелді етеді.

Гиппократ (350-460)

• Гиппократтан біздің заманымызға дейін сангвиник, холерик, меланхолик, флегматик деген төрт темперамент атауы келіп жеткен. Болашақ әлеуметтік психология үшін мұндай бөлінудің маңызы зор болды, өйткені адамдар арасындағы сансыз айырмашылықтар бірнеше жалпы сипаттамалармен ғана шектелді. Осы арқылы адам мінез-құлқының ғылыми типологиясына бастама жасалды.

IX-XIV ғасырларда өмір сүріп, ғылыми мұраларын қалдырып кеткен түркі ғұламаларының (Ж.Баласағұн, М.Қашқари, Қ.А.Жүйнеки, Қ.А.Иассауи, т.б.) арасында «әлемнің екінші ұстазы» аталған Әбу-Насыр әл-Фараби «Әлеуметтік этикалық трактаттар», «Азаматтық саясат», «Мемлекеттік қайраткердің нақыл сөздері», «Қайырымды қала тұрғындарының көзқарасы» деген еңбектерінде қоғам, әлеуметтік топтар туралы ойларын айтып кеткен.

• IX-XIV ғасырларда өмір сүріп, ғылыми мұраларын қалдырып кеткен түркі ғұламаларының (Ж.Баласағұн, М.Қашқари, Қ.А.Жүйнеки, Қ.А.Иассауи, т.б.) арасында «әлемнің екінші ұстазы» аталған Әбу-Насыр әл-Фараби «Әлеуметтік этикалық трактаттар», «Азаматтық саясат», «Мемлекеттік қайраткердің нақыл сөздері», «Қайырымды қала тұрғындарының көзқарасы» деген еңбектерінде қоғам, әлеуметтік топтар туралы ойларын айтып кеткен.