Ўқув қулланма олий ўқув юртлари давлат таълим стандартлари ва намунавий режаларига мувофиқ ҳолда тайёрланган
жүктеу/скачать 0,83 Mb.
|
| Otur, nokatly otur belgileri deňdeş agzalaryň hem-de sanama intonasiýasynda aýdylỳan sözlemleriň arasynda goýulỳär. Başga intonasiýada aýdylỳan ýüz tutma sözleri, giriş sözleri, umlukleri tapawutlandyrmak uçin otur belgisi ulanylỳär. Tere belgisi eỳe bilen habaryň, deňdeş agzalar bilen jemleyji Sözuň arasynda goýulỳär.
Iki nokat, goşa dyrnak belgileri başganyň sözuniň aýdylyşynyň awtoryňkydan tapawutlydygyny bildirmek uçin ulanylỳärlar. Defis belgisi özbaşdak basymly tirkeş sözleriň, basymly sözler bilen ownuk bölekleriň arasynda goýulỳär. Okyjynyň tekste dogry duşunmegini gazanmakda dyngy belgileriň oran uly ahmiỳeti bar. Tembr (fransuzça tembre - jaňjagaz) esasy heňe (tona) goşulýan goşmaça ses öwüşginjikleridir. Her bir ses esasy heňden we goşmaça heňden ybaratdyr. Goşmaça hen esasy heňden belent bolýar, çünki goşmaça heňi döredýän yrgyldynyň mukdary esasy heňiňkiden has köp bolýar. Seslenýän jisimiň (dutaryň, gyjagyň tarlarynyň) yrgyldylary esasy heňi döredýär. Goşmaça heňi bolsa seslenýän fiziki jisimiň esasy heňi döreden yrgyldylaryny gaýtalamaga ukyply jisimler (meselem, kirişli saz gurallarynyň kädileri, howa boşlugy...) emele getirýär. Esasy heňi emele getirýän yrgyldylary gaýtalap bilýän jisime rezonator (latynça rezonare - goşmaça ses bermek) diýilýär... Rezonator ses tolkunlaryny, aýratyn hem birmeňzeş tizlikdäki ses tolkunlaryny kabul edip başlanda, kabul eden seslerini gaýtalap başlamagy bilen goşmaça heň ýa-da oberheň (nemisçe oberton -ýokary heň) emele gelýär... Şu hili heňlere rezonator heňleri diýilýär. Şeýlelikde, sesiň esasynda ýatýan esasy heňe goşmaça heňleriň goşulyşmagy bilen sesiň tembri döreýär78. жүктеу/скачать 0,83 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|