6. Мүйіз сұраймын деп, құлағынан айрылған тоқал ешкідей Самарқантты жаулап
аламын деп жүріп, Бұқарынан айрылды.
Теңеудің образы ретінде – тоқал ешкіні алған. Теңеудің заты – құлақ, теңеудің
белгісі – айрылған. Табиғат атауына байланысты туындаған теңеу. Оның ішінде зооморфтік
теңеу. Қаламгер үй жануарының бойындағы іс-әрекетті адам бойындағы іс-әрекетке баулу
арқылы, адам бойындағы мінез жөнінде сөз қозғаған. Бұл жерде адамның тойымсыздығы
суреттеледі. Тоқал ешкі «мүйіз» деп аңсап жүріп, өзінің құлағынан айрылғандай, адам да
кейде қолда бардың қадірін білмей, қанағат етпей, барынан айрылып жатады. Міне, дәл осы
мінезді суреткер жануар бойындағы іс-әрекет арқылы шебер көрсете білген.
Кейде адам өміріндегі белгілі бір заңдылықтар, жағдайлар да табиғат атауларымен
теңестіріледі. Негізінен, дерексіз есімдерді табиғат құбылыстарына теңеген кезінде, олардың
экпрессиялық әсері арта түседі. І. Есенберлиннің «Алмас қылыш» романындағы осындай де-
рексіз есімдерге назар аударсақ:
Достарыңызбен бөлісу: |