Қаныққан және қанықпаған бу. Ауа ылғалдылығы. Фазалық диаграммалар. Үштік нүкте. Заттың кризистік күйі .
Сабақ тақырыбы:
Сабақ мақсаты:
Қаныққан бу ұғымын түсіндіру
Салыстырмалы ылғалдылық ұғымының мағынасын ашу
Қаныққан бу
Сұйықтан ұшып (буланған) шыққан молекулалардың саны, сол уақыт ішінде оған қайта оралған молекулалардың санына тең болатын сәт туады. Бұл күй бу мен сұйықтың динамикалық тепе – теңдігі деп аталады.
Өз сұйығымен динамикалық тепе – теңдікте болатын будықаныққан будеп атайды.
Қанықпаған бу.
Өз сұйығымен динамикалық тепе- теңдікте болмайтын , яғни қынығуға жетпеген буды қанықпаған будеп атайды.
Басқаша айтқанда, булану конденсациядан басым болғанда, сұйықтың бетіндегі бу қанықпаған болады.
Атмосфераға су буы топырақтан, өсімдіктерден және су бетінен булану арқылы таралады
60%
60%
40%
20 °С
25 °С
Адамның қалыпты өмір сүру ылғалдылығы.
температура
ылғалдылық
Ауадағы су буы Р қысымның берілген температурадағы қаныққан бу қысымына қатынасы және пайызбен өрнектелетін шаманы ауаның салыстырмалы ылғалдылығы деп атайды.
Бу (газ) қаныққан күйге өтіп конденсацияланған (шық пайда болған) және салыстырмалы ылғалдылығы 100% -ға тең болған кездегі температураны шық нүктесі деп атайды.
Қаныққан бу қысымы мен тығыздығы температураға тәуелділігі.
Ауаның ылғалдылығын жылдам анықтау үшін көбіне психрометрлерді қолданады.Бұл-бірдей екі термометрден тұратын аспап. Құрғақ термометр-ауаның температурасын, ал ылғал термометр буланған сұйықтың температурасын көрсетеді.
Азық-түліктерді сақтау салыстырмалы ылғалдылық мөлшері
Балғын жемістер 75–85 % Балғын көкеністер 85–90% Балықтар 95–98 % Ет, ет өнімдері 75–95 % Сүт,сүт өнімдері 80–87 % Жұмыртқа,жұмыртқа өнімдері 60–88 % Крахмал, қант, кондитерлік өнімдер 70–75 % Дәмдеуіштер 70–75%