ҔЮеЮҕ әвгЯжгпіліҗ пЮржты Н. Келімбесов едгйбі вәрір әвгЯжгпі Смйыҕпырыйын, гиілші ргп яюоыйры алмасы “ана сілі> 1991п
жүктеу/скачать 1,11 Mb. Pdf көрінісі
|
Ezhelgi dauir adebieti Kelimbetov (1)
| (“РЮшжвпіҗ пЮржфъ”) ассъ еңбегінде Ҳзінің кҲЯкемдік еЯекчеліксеЯі, кҲЯіксет
ҕҰЯалдаЯъ, сҰЯаҕсъ рҲз сіЯкерсеЯін чебеЯ ҕолдана білті жағънан кҲЯкем стъндъға жаҕън сүЯ. “СаЯиф-и Рачидидің” авсоЯъ ФайдаЯ Дтласи Ҳз дәтіЯінің даЯъндъ рҲз зеЯгеЯі, белгілі аҕънъ болғанън асаҕсъ БабъЯдъң Ҳзі де кезінде мойъндаған. 1 “СаЯифи Рачиди” жълнама-чежіЯерінде негізінен XIV—XVI ғаръЯлаЯ аЯалъғънда Моғолрсан мен Ҕач-каЯиьда болған саЯифи оҕиғалаЯ жазълған. БҰл еңбек екі дәпсеЯден сүЯадъ. БіЯінчі дәпсеЯде Моғолрсанда билік жүЯгізген фандаЯдъң чежіЯері беЯіліп, рондағъ фалъҕсъң саЯифъ баьндаладъ. Ал, екінчі дәпсеЯді авсоЯ мемтаЯлъҕ рипасса жазған. МҰнда ҕазаҕ елінің Ҳз кҲЯчілеЯімен ҕаЯъм-ҕасънаръ кең кҲлемде, жан-жаҕсъ ртЯесселген. ЦежіЯеде XV—XVI ғаръЯлаЯда ОЯса Азиь, Цъғър СүЯкірсан, Атғанърсан, Үндірсанда болған маңъздъ саЯифи оҕиғалаЯ кҲЯкем сілмен баьндаладъ. “СаЯифи Рачидидің” кҲЯкемдік рипасън, сіл чебеЯлігін бҰл еңбексі барҕа сілдеЯге сәЯжіма жараған атдаЯмачъ ғалъмдаЯдъң баЯлъғъ деЯлік кезінде еЯекче асап кҲЯресіп осъЯған. МәреленДнглиьнъң ара кҲЯнексі саЯифчъръ Э. Денирон Рорр (1871—1940 ж) “СаЯифи Рачиди” чежіЯерін ағълчън сіліне солъҕ атдаЯъп, онъ 1895 жълъ Лондонда барсъЯъп чъғаЯған. Онъ сек саЯифи мҰЯа Яесінде ғана емер, кҲЯкем стъндъ Яесінде де жоғаЯъ бағалаған. Ал, бҰл чъғаЯманъң ҕазаҕ саЯифъна ҕасърсъ сҰрсаЯън оЯърсъң белгілі чъғърсантчъръ, саЯифчъ-ғалъмъ В. В. Велыьминов — ЗеЯнов (1830—1904 ж) оЯър сіліне атдаЯған боласън. Рондай-аҕ чежіЯенің кейбіЯ бҲлімдеЯін казаҕсъң кҲЯнексі ғалъмъ Р. Ж. АруендиьЯов (1889—1938 ж.) са сәЯжіма жараған. ФайдаЯ Дтласи чежіЯерінің ҕазаҕ саЯифъна ҕасърсъ жеЯлеЯі 1969 жълъ оЯър сілінде жаЯъҕ. кҲЯді. 2 1 БабтЯ-наме. Сачкенс, 1958, р. 21. 2 МасеЯиалъ по ирсоЯии казафркиф фанрсв XV—XVIII Алма-Аса, 1969, р. 185—231. 9—93 веков. 233 КҲЯнексі мемлекес ҕайЯаскеЯі, даңҕсъ ҕолбарчъ, даЯъндъ ҕаламгеЯ, ғҰлама-ғалъм ЗафиЯиддин МҰфаммед БабъЯ (1483—1530 ж.) ерімін әлемге мәчһтЯ ескен пЯозалъҕ чъғаЯмаръ — “БабъЯ-наме” болъп сабъладъ. БҰл чъғаЯма ҕазаҕ әдебиесі саЯифъна сікелей ҕасърсъ стъндъ. “БабъЯ-наме”— ҕҰнаЯлъ, бейнелі сілмен жазълған, нағъз кҲЯкем стъндъ. Оған БабъЯ жараған жандъ бейнелеЯ, ҕанассъ рҲздеЯ, сабиғас ртЯессеЯі, ран ҕилъ сеңетлеЯ, с. б. кҲЯіксет ҕҰЯалдаЯъ солъҕ дәлел. Кезінде ҕазаҕсъң оҕъған зиьлълаЯъ “БабъЯ-намені” ҕазаҕ фалҕънъң Ҳз саЯифъ жазълған чъғаЯма деп санъдъ. МҰнъръ оЯъндъ да еді. БіЯінчіден, “БабъЯ-наме” ҕазаҕ ҕатъмънъң XV—XVI ғаръЯлаЯдағъ саЯифъна, Ятфани ҲміЯіне сікелей ҕасъръ баЯ чъғаЯма екені мәлім. Екінчіден, БабъЯдъң бҰл мемтаЯлъҕ еңбегі кезінде сүЯкі сексер фалъҕсаЯдъң бәЯіне біЯдей сүрініксі болған чағасай сілінде жазълған. жүктеу/скачать 1,11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|