Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган



Pdf көрінісі
бет320/780
Дата19.10.2023
өлшемі31,36 Mb.
#119326
1   ...   316   317   318   319   320   321   322   323   ...   780
TepicTen, 
идеялык тургыдан дау айтты.
Е.Бекмахановтыц казактыц тарихынан жазган ютабы туралы пш рталас кыза тусп. 1948 
жылдыц 28 акпан куш Мэскеудеп КСРО Гьшым Академиясыныц Тарих институтында Ер- 
муханныц монографиясына арналган улкен 
niKip 
алысу болып e rri. Б елгш тарихшылар 
катыскан жиналысты Гылым Академиясы Тарих жэне философия бел!мшесшщ академик- 
хатшысы Б.Н.Греков баскарып, журпзш отырган. Талкьшаудьщ барысьшда эртурт ынгайдагы 
пшрлер KepiHreHiMeH де кепш ш ктщ ойы Е.Бекмахановтыц монографиялык зерттеуi кейб1р 
кемшипктерше карамастан осы саладагы eneyni ецбек дегенге сайды. Осы жылдыц шшде 
айыныц 14-19 кундер1 Казак ССР Гылым Академиясыныц тарих институтында Е.Бекмаханов- 
тьщ ецбеп тагы да талкьшанды. Талкьшаудьщ барысында А.Нусшбеюв, Э.Турсьшбаев, ТЕлеуов,


Шби сын тарихы
209
(.Эдшгереев, С.Медведев, Т.Култелеев сиякты галымдар кемшшктерш керсеткеншен Heri- 
шен ецбекп он багалады. И.У.Будовниц, Б.А.Аспандияров т.б. сын-ескертпелер айтывды- 
«ганымен де непзш ен Е.Бекмахановтьщ концепциясын колдап шыкса, Т.Ж.Шойынбаев, 
".Е.Толыбеков, Х.Г.Айдарова, В.Ф.Жазиевский, А.Нурканов, Б.Сулейменов, М.Акынжанов 
lap топ монографияныц н еп зп тужырымдарын тугелдей жокка шыгарды.
К-Шэршов «Казакстан тарихы марксисткпен баяндалсын» («Социалиспк Казакстан», 
949,9 шшде) атгы макала жазып, ецбектщ б1рсыпыра кемшшктерш керсеткен болганымен 
'енесары Касымулы бастаган козгалыстыц улт-азаттык сипатта болгандыгы жайлы автор- 
;ын непзп концепциясын колдады. Е.Бекмаханов К-Шэршов айткан ескертпелермен кел1се- 
ш д тн бищ рш , жауап-макала жазды (Эдш сын. «Социалиспк Казакстан», 1949, 2 казан).
Осы талкылаулардан соц тарихшылардыц Кенесары жайлы дау-дамайы сэл саябыр тапкан- 
;ай да болды. Эдебиеттщ жай-куйш турлг жактарынан карастырган «Казак совет эдебиетшщ 
сайы жэне оны будан былай да еркендету шаралары туралы» (Бас макала. «Эдебиет жэне 
скусство», 1948, №10), С.Мукановтыц «Заманымызга сай проза жасайык» («Эдебиет жэне 
искусство», 1948, №11), К-Бекхожиннщ «Балалар эдебиетш еркендете берейк» («Эдебиет 
жэне искусство», 1949, №1), «Эдебиепм1зд! еркендете берейк» (редакция. «Эдебиет жэне 
искусство», 1949, №4), 1.0маровтыц «Казак совет эдебиеп ерлеу жолында» («Эдебиет жэне 
искусство», 1949, №7), К-Жумалиевтщ «Казак совет эдебиетшщ даму кезендер!» («Эдебиет 
жэне искусство», 1949, №10), М.Хасеновтщ «Сталин бейнес1 казак совет поэзиясында» 
(«Лениншш жас», 1949, 16 желтоксан) сиякты кептеген макалалар замана талабына орай 
жазылып, эдеби 
eMipre 
кез ж1берд1 Жацадан шыгып жаткан кггаптар туралы пш рлер де уз- 
бей шыгып турды.
Казак басылымдары бетшде орыс жэне туыстас эдебиеттер жайлы материалдар ж т
бершп гурды. Озбектщ улы акыны Э л ш ер Науайыныц туганына бес жуз жыл толуына 
орай «Социалистк Казакстан» (15.V.1948) газеп айкара бет арнады. Онда Э.Тэж1баевтыц, 
С.Аманжоловтыц, М.Эуезовтщ, К-Бекхожиннщ, С.Бакбергеновтщ, т.б. улы акын жайлы 
лебт ер!
бершдк «Эдебиет жэне искусство» (1948, №4) журналы «Эзбек халкыныц улы 
акыны Ал.Навои» атгы редакциялык келемд1 макала басты. М.Силиенко А.Н.Островскийдщ 
125 жылдыгына «Улы драматург» («Эдебиет жэне искусство», 1948, №4), Ы.Дуйсенбаев 
И.С.Тургеневтщ 130 жылдыгына «И.С.Тургенев» («Эдебиет жэне искусство», 1948, №11), 
А.Н.Радищевтщ 200 жылдыгына «Демократ-революционер жазушы» («Эдебиет жэне ис­
кусство», 1949, №9), туганына 140 жыл толуына «А.В.Кольцов» («Эдебиет жэне искусство»,
1949, №10), Ритман-Фетисов Горькийдщ 80 жылдыгына «Казак эдебиетшшершщ улы ус- 
тазы» («Эдебиет жэне искусство», 1948, №3), В.Малиновский В.Г.Белинскийдщ кайтыс 
болганыныц 100 жылдыгына «Орыстыц улы сыншысы» («Эдебиет жэне искусство», 1948, 
№5), Б.Шалабаев «Улы халыктыц данышпаны» («Социалиспк Казакстан», 1948, 30 мамыр) 
макалаларын жариялады. «Социалиспк Казакстан» газеп 6-шы маусымдагы санын «Белинс­
кий б1збен 6ipre» деген бас макаласымен ашып, imKi айкара беттерш сыншыга арнаган. 
Онда М.Эуезовтщ «Улы ойшыл сыншы», М.Сильченконыц «Орыс эдебиетшщ жаршысы», 
Э.Тэж
1
баевтыц «Ол эркашан да енеге», М.Жангалиннщ «Тавдаулы шыгармалары казак ттлшде», 
Б.Шалабаевтыц «Сьшшьшыц эстетикалык кезкарасы», т.б. материалдар орьш алган. Сондай- 
ак «НАНекрасов шыгармалары казак тшшде» деген Ж.0м1рбековтщ («Эдебиет жэне искусство»,
1948, №2). К-Турганбаевтыц («Социалистк Казакстан», 1948, 20 наурыз), М.Жангалиннщ 
«Пушкин жэне казак эдебиеп» («Эдебиет жэне искусство», 1949, №6), Ы.Дуйсенбаевтыц 
«Орыс эдебиетшщ ж ерж узш к мацызы» («Эдебиет жэне искусство», 1948, №12), Е.Ыс­
майыловтыц «Толстой жэне казак эдебиет!» («Социалиспк Казакстан», 1948, 8 кыркуйек), 
«Пушкин жэне казак эдебиеп» («Лениншш жас», 1949, 8 маусым), С Б эй ш евтщ «Улы орыс 
эдебиетшщ эсерЬ> («Социалистк Казакстан», 1949, 10 мамыр), И.Габдоров пен К-Турганбаев- 
тыц «Казак совет эдебиетшде Горький дэстурш («Социалиспк Казакстан», 1949, 10 кекек), 
т.б. макалаларда эдеби байланыстар неггзшен казак эдебиетшщ орыс эдебиетшен уйрену!, 
улп алуы ыцгайында эцпмелецщ.
1949 жылы 10-19 мамыр аралыгында казак кецес эдебиетшщ Мэскеу каласьшдагы онкундит 
больш етп. Осы улкен эдеби окигага орай Казакстанньщ барлык басылымдары дерлк казак 
эдебиетшщ жепстктерш паш еткен материалдар бердо. «Социалиспк Казакстан» (10.V.1949)


210
Дандай ЫСКАК,¥ЛЫ
газетшщ 6ip HeMipi тугелдей осы онкущцктщ ашылуына арналды. Онда Н.Овдасыновтьщ, 
Л.Соболевтщ, С.Бэшшевтщ, М.Эуезовтщ, Г.Мустафиннщ, Э.Сатыбалдиевтщ, М.Габдул- 
линнщ, т.б. казак эдебиеп жайлы материалдары бершдЬ «Правда» газетшде (12.V.1949) 
Казакстан Компартиясы Орталык Комитетшщ 6ipiHini хатшысы Ж.Шаяхметовтщ «Казак 
халкыныц эдебиетЬ) атты орыс окырмандарын казак эдебиепмен таныстырган келемд1 
макаласы жарияланды. «Правда», «Литературная газета», «Комсомольская правда» сиякты 
газеттер мен эдеби журналдарда онкущцктщ етуше байланысты казак эдебиетш насихатта- 
ган б1ршама материалдар жарык кердЬ
Казак кецес эдебиетшщ жепспктер1 ретшде Жамбыл атындагы 
6ipiHuii 
сыйлык алтан 
Г.Мустафиннщ «Миллионер» 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   316   317   318   319   320   321   322   323   ...   780




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет