BipaK елещм!здщ санына Караганда, елещм1здщ магына
жагынан ете аз. Соцгы жылдарда шыккан акындардыц
Ke6i 6ip-6ipm e eniicren, б1ршщ i3in
6ipi басып, ез бепмен жол сала алмай, кестеш , рухсыз «уйкасты сез» шыгаруды тацсьщ кып
кетп». «Жылкы бггкен дулдул болмайды, кус бггкен булбул болмайды. Адам баласы да солай.
Журттыц бэр! шешен, энпаз акын, данышпан болып туа бермейд1... Дулдулге де куй керек,
булбулга да жайлы орын, кецщщ бакша керек. Адам баласы бэршен де артьщ куй тандай-
ды»55 - деп жазады М1ржакып. Содан кейш барып шыгарманы талдауга
Kipicefli. Автордыц
niKipi аньщ: «Мунда «Келбайльщ» кезге туртш п, «мен мундалап тур». «Надан
дык к¥рбаныныц» н еп зп уш кем ш ш тн нактылап керсетед1: оларга: 1. «Ютабындагы елец-
дер! эрк!мн!ц елец!нен куралган курак, байкап окыган Kici, ак игуберек и м д ш екен!н таныр-
лык». 2. Алты катыны бар байдыц суретгелу!, ол 63i окиганы керд!м дегенмен де сешмс!з,
«Келбай ол шалдыц уй!не кондым десе де, бул уакиганыц рас болуы ете ш убат. 0йткеш
кедей адам алты катын ала алмайды, бай болып алты катыны болса, бэрш
6ip уйге камап
отырмайды. Ал камаганы рас болсын сонда Келбайдыц e3i кайда жатты екен?» 3. Драмада
Зайсан enipiHe аты белгш! адамдар кешпкер болып, барлыгы да «акымак», «надан» деп сегш-
ген. «Булардыц
Ke6i Келбаймен дэм-тузы жараспаган адамдар, сондыктан Келбай оларды
«шапка шыгарып, журтка маскара кылып, мукатканы»56.
«BipHeine
KiciHi сейлест!румен 6ipeya;i уйден шыгарып, 6ipeyai уйге к!рпзумен, 6ipeyai
ауыртып, б!реуд! елпрумен драма болмайды. Жазушы да - cypermi. Жаксы суретпп адамныц
сырткы TypiH айнытпай сала бшсе, жаксы жазушы да адамныц innci сырын м!нез!н, эдетш
булжытпай керсете бшед!, окыганында керш тургандай боласыц. «Надандык курбанында»
муныц 6ip нускасы жок»57 - деп, осы ойларын дэлелдеу ушш тагы да ж еп турл! кемшшпн
санамалап берген. Рецензия «Сейтш, туцгыш керген театр мтабымыз eni туды. Муны эде
биет кештервде коюга жарайды деп айтуга ауыз бармайды.
¥зын сездщ кыскасы, Келбай драма жазудыц орнына e3i драманыц батыры (геройы) болып
ирсе, керкем!рек болар ед!» - деген каткыл, кекесш сездермен аякталган. М!ржакып «Bipey-
д!ц к!табын сынаганда шыгарушысыныц и м екен!нде жумыс болмауга тшс» деп дурыс
айтьш отырганымен де 63i де байкамай артьщ-ауыс, адамныц намысына тиетш («Келбайльщ»)
сездерд! айтып ж!берген!
K e p iH in тур. Бул сол кездеп саяси курестщ, жекелеген адамдар
арасындагы салкын карым-катынастардыц эсер! болса керек. Калай десек те, бул макаладан
ез халкыныц жаркын болашагы ушш курескен ардагер азамат М.Дулатовтыц н еп зп максаты
К.Тогысовты мукату емес, казак драматургиясы, казактыц театр eHepi жаксы болса екен деген
ип ниетпен атойлап тур.
М.Дулатовтыц «Оян, казак!» атты макаласы «Окушыларга маглум, «Оян, казак!» атты елец
итабымды
ecKi ук!мет шам керш, «казак оянып кетедЬ> деп коркып, 1911 жьшы мен! судка
oepfli, сол себепт! жыл жарымнан артьщ абактыда жатып шыктым» («Казак», 1917, №233) -
