Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдеби сын
- Бұл бет үшін навигация:
- 6epreHiH бшем1з» - деп, бурыннан калыптасып калган nkipfli
- KypMeyi киын мундай мэселеш зердемен зерттеп, байыппен багдарлауга шакьфды. Осындай кезде «Казак эдебиеп тарихыныц» шыгып, оныц 6ipiHnii
| nkipiH e
суйене отырып, «Ендеше, казактыц жазба эдебиеп, мына турган XVIII гасырдан, Букардан емес, кеп шгерщен басталды» деген тужьфым жасайды. Ал белгш фолклортанушы К.Сейдахановтыц n k ip i алдыцгылардан мулдем езгеше. Ол «М.Эуезов, Х.Жумалиев Е.Ысмайьшов, Б.Кенжебаев, М.Еабдуллин, М.Каратаев, Н.Смирнова жэне кешнп буын фолыслористердщ 69pi де дастандарды, тарихи жырларды, айтыстарды, шешендк сездерд1, 1916 жылгы улт-азаттык кетерлюше байланысты хальщ поэзиясын, совет дэу1ршдеп ел акындарыныц шыгармаларын, ¥ л ы Отан согысы кезшде майдан мен тылда туындаган букаральщ творчесвоны авторыныц, варианттарыныц болу-болмауына, ауызем немесе жазба туршде шыгаруына карамастан фольклор деп танылганын жэне оны гьшыми жагынан нанымды дэлелдеп 6epreHiH бшем1з» - деп, бурыннан калыптасып калган nkipfli колдап шьщты. «Ауыз эдебиеп», «халык поэзиясы», «хальщ творчестосы» дегендер «фольклор» терминшщ казащпа баламасы деп, эркайсысын жеке-жеке ж1ктеп, белш карастыруга карсы екенш бивдрдь KypMeyi киын мундай мэселеш зердемен зерттеп, байыппен багдарлауга шакьфды. Осындай кезде «Казак эдебиеп тарихыныц» шыгып, оныц 6ipiHnii томыныц ею б!рдей ютабыныц ауыз эдебиетше арналуы казак фольклористикасьшыц тарихындагы елеу- т окига болды. «Казак эдебиеп тарихы» 6ipimui томыныц 6ipunni ютабы казак халкыньщ еткен замандар- да жасаган ауыз эдебиетше арналды. И тапта жанрлык жуйе непзге алынган. Буган дейш М.Эуезовтщ («Эдебиет тарихы», 1927), Х.Досмухамедовтщ («Казак халык эдебиетЬ), орыс тшнде, 1928), С.Сейфуллиннщ («Казак эдебиеп», 1932), 1948 жьшы шыккан «Казак эдебиет! тарихы» да фольклорлык мураны жанрлар бойынша карастырган-тугын. Фольклорльщ Эдеби сын тарихы 299 зерттеулердщ осы уакытка дейшп тэяарибелерш пайдалана отырып, «тарихтьщ» авторлары ауыз эдебиетш жанрларга жкгеущ 6ip i3re салды. Казак халкыныц бай ауыз эдебиеп непзшен турмыс-салт жырларына, ертегшерге, батырлар жырына, лиро-эпоска, айтыс елецдерше, тари хи жырларга ж ктелш карастырылды. Кенестк дэу1рдеп ауыз эдебиетш карастырган 6ipiHiui томный екипш ютабы алты бел(М- нен турады. «Казак совет фолыслоры туралы гылымныц даму тарихы», «Казак совет фольк- лорынын даму жолдары», «Фольклор жэне эдебиет», «Фольклор жэне музыка» жеке бел1м- дерде эцпмеленедо. Бесипш бел1м айтыс, халыктык дастандар, макзл-мэтелдер, елен-термелер, акындык толгаулар, жумбак, жадылтпаш, e rip k елевдерге арналган. Алтыншы бел1мде акын, жырау, жыршы терминдерше гылыми аныктама берилл, Жамбыл, Иса, Нурпешс, Омар, Нартай, Кенен, Телеу, Кайып, Yмбетэл!, Калка, 1лияс (Манкин), Нурхан сиякты кецестк кезенде eMip сурген халык акындарыньщ шыгармашылык noprpeTrepi бершген. «Казак эдебиет! тарихы» еюшш томынын 6ipmuii итабы XVIII-XIX гасырлардагы казак эдебиетше арналды. Жалпы редакциясын К-Жумалиев баскарган бул академиялык зертгеуде казак эдебиетшщ тарихын XVIII гасырдан, Букар жыраудан бастады. Бутан дешнгшердщ барлыгы да ауыз эдебиетше жаткызылды. Букар, Дулат, Шернияз, Махамбет, Шортанбай, Алмажан, Сушнбай, Б1ржан, Шокан, Ыбырай, Абай, Акан cepi, Магауия, Акылбай, Шэнгерей, Эсет шыгармашылыктары жеке-жеке карастырылды. Орыс отаршылдыгына карсы шыккан Дулат, Шортанбай, Мурат, т.б. акындар кертартпа багыттыц екшдер1 ретшде багаланды. Абай поэзнясьшьщ орыс, батыс эдебиеттер1мен байланыстарына кеп мэн берщц де, ондагы улттык, шыгыстык сарындар ашылмай калды. Осындай б1ржактылык баска акын-жыраулардыц шыгармашьшыктарын багалаганда да орын алды. Екшнп томньщ еюннй ютабына XX гасырдын басындагы казак эдебиеп жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|