Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган

472
Дандай ЫСКЩУЛЫ
Kefi6ip галымдар казак мэдениетш «жещлген мэдениетке» жаткызып жур. Ci3 осы пшрмен 
кел i с ер ме едпцз?
3. КазФ екшщ 
6ipi 
«Заман катыгезденш 
Kerri. 
MeftipiM 
азып, кайырым кемш барады» 
дейд\.
Демек, бул - б1здщ мэдениет1м1з де темендеп кетп деген сез гой.
4. Бгзде окырманы жок жазушылар бар. Атап айтып бере алар ма едвдз?
5. Каз1р егер андай алган болсацыз, республикалык баспасвзде килы-килы эдеби nkip- 
таластар журш жатыр. Осы женшде вз кезкарасыцыз?
6. Соцгы екьуш жылда улы тулгаларымыз (Абай, Иассауи, Абылай, Шыцгысхан, Кара- 
керей Кабанбай, Кенесары, Мухтар Эуезов, Каныш Сэтбаев, т.б.) туралы б1рсыпыра керкем 
дуниелер жарык кердь Осылардыц пншдеп ец 
T9yipiH 
атацызшы.
7. Эйелдер поэзиясы. Эйелдер прозасы. Кандай жаксылык-жацалык байкадьщыз?
8. Bip сэт ез кемш ш ктерщ з туралы толганып кердщ з бе? О зщ зге толыкканды талант­
ты туынды тудыруга не жетпей жур деп ойлайсыз?
9. «0л1 жандардыц» идеясын Гогольдщ Пушкиннен алганы белгш . 0зщ1з к к е асыра 
алмай журген, 
6ipaK 
эрш тестерщ зге киюга болатын идеяларыцыз бар шыгар? Бар болса, 
айта кетсещз?
10. «Шецберден шыгу керек!» дейд
1
кейб1реулер. Ci3 ез басыцыз «шецберден шыгу» де- 
гещп калай угасыз?
11. «Литература - это посмертная справедливость» (Достоевский). Келюеаз бе, кел1спейс1з бе?
12. «XVIII гасырдыц екшпп жартысында орыс жазушыларыныц 72 пайызы дворяндар 
(аксуйектер) болыпты. Жазушылыкка тектщ, нэсшдщ катысы бар ма?»
¥сынылган сурактардыц эркайсысы эдебиет упин аса мацызды мэселеш кетерген. Bip 
сурактыц ез1 арнайы талкылау уйымдастыруга турарлык. Сондыктан да сауалнамага катыс- 
кандар барынша кыска да накты жауап беруге умтылган. Ец кыска жауапты А.Шэрш берсе, 
келемд1реп Х.Эщбаевтш.
BipiHmi суракка Э.Тарази «...0з1м1зден. 0з1м1зден. 0з1м1зден. ...Таратып айтатын болсам, 
eni6ip мемлекет жазушыныц аса бедедщ болуына куштар емес. Кай когамда болмасьш, жазу­
шы - оппозиционер. Tiirri, кейде маска киген оппозиционер... Эимдерге жагынып, жаксы 
акын боламын деп жургендер бар... Акын эим нщ тшш таппасын, акын халыктыц тшш тап- 
сын», А.Шэрш «Б1зде акындык пен эю м дктщ тсзгшш тец устаган каламгер-кайраткерлер 
бар. BipaK билкке байлану деген нэрсе - эрдайым жазушылыктыц ере, елшем1 болмак емес», 
Х.Эд1баев «Эдетте, енер кулл1 болмысымен саяси устемдкке жайбаракат карай алмайды. 
Кемшшкп бетке айтьш, кемшщщ мшеген. Ka3ipri жагдай баска: эрб!р адал азамат-кайраткер -
уакыт соны калайды», Ж.Шаштайулы «Шыгармашылык беделден баска бедел - жазушылык 
ушш бекершшк», К-Исабай «Жазушылардыц депутаттыкка emeyi - олардыц беделшщ темен- 
дптнен емес, акшасы жоктыгынан», Н.Ораз «Жазушыньщ бедел1, ыкпалы шыгармашылык ец- 
бегше карайлас болуы керек» - деп жауап 6epimi.
Казак мэдениеп жещлген мэдениетке жата ма деген сауалга Э.Тарази «Казактыц эдебиеп 
де, мэдениеп де ешюмге елктеп, солыктап дамыган емес, А.Шэрш «Келкпеймш», Х.Эд1баев 
«Жещлдк» деу - ерте!», Т.Медетбек «Бул сездер ездерш айтып отыргандай, «Оздершщ бет- 
багдары мен улттык ер е к ш е л т жойылган, жасапаздык рухы мен жаратушылык кабшеп 
сенген, топырак пен тамырдан айрылган, езге мэдениеттердщ жетегшде кеткен» мэстек 
бродскийлер мен мыртьщ кенжеевтердщ, ягни дубэралар мен космополиттердщ сездер гой», 
Ж.Шаштайулы «Бул тургыдан алганда, казак енершщ ж ецш с тапкан салалары жеткш кп», 
К-Исабай «Казак ултыныц мэдениет1 жещлген жок», Н.Ораз «Мэдениеттщ жецшу1 улттыц 
жещлу1 деп тусшемш» - депть
Сауалнама барысында кетершген мэселелер хакында ой саларлык пш рлер баршьшык: 
«Жаца эдебиет жаксы заманда туады деп KiM атты ... Килы-килы пш рдщ болтаны жаксы. Ен 
соракысын ата десец, атайын, ол Каныш Сэтбаев туралы «роман». Рамазан Токтаровтыц Абай 
туралы жазган романы шын багасын кешн алады деп ойлаймын... Тектшк - талантгыц кайнар 
булагы» (Э.Тарази); «Казактыц кыз-келшшектер поэзиясы Гулнэр (Сальщбаеваны айтамын) 
багындырган бикте аялдап турган сиякты... Кемшшк кеп» (А.Шэрш); «¥лтгьщ рухани даму 
мен ерлеу ислам жолымен тыгыз байланысты екенш калай бултарсак та мойындайтын уакыт 
жеткенш б!зд!ц зиялы кауым жаксы бше тура, жол бастап, жетекш ш к етуден ретш тауып 
жалтарып келедь.. Менщ тацкалатыным, сол - эдеби таластыц кепш ш гш щ сауатсыздыгы... 
«Шецберден шыгу керек!» деген уранды тубегейм колдаймын». Дуниеде тектш кке не жет-

Эдеби сын тарихы
473
сш!» (Х.Эд1баев); «...постмодернизм дегецщ жалаулатып жургендер бар. Бул да - сол улпъщ 
топыракта тамыры жок дубэра тыраштардьщ шыгарып жургендерь.. Адам кемшйпгш 
бшмеген куннен бастап рухани куйзелуге ушырайды... Шецберден шыгам деген сез - элемнщ 
жарасымдьшыгы мен уй леам д ш гш бузам деген сез. Бул - дацгойльщ... Дуниеш булд1рт 
жургендер текслздер мен нэсшаздер жэне 
Teri 
мен нэсш н умыткандар гой» (Т.Медетбек); 
«Баска елшемдердщ калай болып жатканын бшмеймш. Ал (лздщ эдеби 
OMipre 
ец жепспей 
турган нэрсе - сол тектш к» (Ж.Шаштайулы), «Мэдениет д ец гетн щ темендеу1 мен жогары- 
лауы экономикамен тшелей байланысты. Катыгездщп экономика шыргалацы тугызып отыр. 
Мен 

жүктеу/скачать 31,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: