9-шы тақырып . ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ ТӘУЕЛСІЗДІК ЖОЛЫНДАҒЫ ҦЛТ-АЗАТТЫҚ ҚОЗҒАЛЫСТАРЫ Кезеңнің ерекшеліктері: - Кҿшпелілер XIXғ. бірнеше дҥркін ірі кҿтерілістерге шығып, ҿз
тҽуелсіздіктерін қорғады;
- Оларды ҧлттық-азаттық дегенімізбен, кҿшпеліліктің Ресей ҽкелген жаңа
ҿмір-салтына қарсы реакциясы болды;
- Дҽстҥрлі ҿмір сҥрген шаруашылық ҽлеуметтік жҥйе реформалармен бірге
енген жерге бҿліну, алым-салық, кҽсіпке бейімдеу, ҽкімшілік жҥйені т.б.
қабылдай алмады;
- Бҿкей Ордасында 30ж. ҿрістеген Исатай мен Махамбет кҿтерілсі Жҽңгір
ханның Орда жерінде жҥргізген реформаларына қарсылығы;
- К. Қасымҧлы бастаған 10 жылдық кҥресті ғана "ҧлт-азаттық" деп атауға
негіз, ҧлттық-мемлекеттік мҧраттары: Абылай хан тҧсындағы еркіндікті сақтау,
ішкі шаруада тҽуелсіз болу;
9.1 1773-1775жж. Кіші жҥз қазақтарының Е. Пугачев бастаған кӛтеріліске қатысуы Кӛтерілістің себебі: жер мҽселесі, Жайықтың ҽр жағына кҿшуге тиым
салу, патша билігі мен казактар жағынан жасалынған қысымшылық.
Кӛтерілістің саяси күші: қазақ қоғамының барлық тобы.
Кӛтерілістің нәтижесі: қазақтарға Жайықтың ҽр жағына кҿшіп- қонуға
рҧқсат етілді.
9.2 1783-1797 жж. С.Датҧлы бастаған Кіші жҥз қазақтарының кӛтерілісі Кӛтерілістің себебі: жер мҽселесі Еділдің ҽр жағына кҿшіп- қонуға тиым
салу, казактар жағынан жасалынған қысымшылық. (1783ж. кҿктемдегі
кҿшпелілердің малын айдап ҽкетуі), Нҧралы ханның ҧстанған саясатына
қарсылық.
Кӛтерілістің саяси күші: ру старшындары, кҿшпелі тайпалар.
Кӛтерілістің нәтижесі: Айшуақ хан бастаған, қҧрамына С.Датҧлы енген
хан кеңесінің қҧрылуымен аяқталуы.
9.3 1836-1838жж. И.Тайманов пен М.Ӛтемісҧлының жетекшілігімен
