Заттар алмасуыныѕ реттелуі



Pdf көрінісі
бет56/99
Дата30.09.2023
өлшемі1,53 Mb.
#111973
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   99
тiндер
окпе
кок тамырлык кан
артериялык кан
плазма
плазма
эритроциттер
эритроциттер
HHb
KHb
+ H
2
CO
3
2HHb + KHCO
3
+ HHbO
2
KHbO
2
2KHbO
2
+ H
2
CO
3
H
2
O
CO
2
CO
2
O
2
CO
2
CO
2
+ H
2
O
H
2
CO
3
CO
2
тiк
еле
й емес
80%
5-10
%
HCO
3
-
+ H
+
H белок
К белок
NaHCO
3
H
2
CO
3
NaHCO
3
HbNH
2
+ H
2
CO
3
HbN
H
C
O
OH
H
2
O
H
2
O
HbNH
2
+ H
2
CO
3
H
2
O
CO
2
CO
2
10
-15
%
т

еле
й
5. Гемоглобиннің туындылары. 
Гемоглобиннің физиологиялық туындылары, жҧтылу спектрлері 
1.
Оксигемоглобин (НЬО
2
) –
артериялық қанның құрамында болып, оның ашық 
қызыл түсуін қамтамасыз етеді. Оксигемоглобиннің жұтылу спектрі: 
спектрдің сарғыш-жасыл бӛлігінің Д және Е фраунгофер сызықтары 
арасындағы екі жіңішке күңгірт жолағы. 
2.
Карбгемоглобин (НЬСО
2
)

 
кӛк тамыр қанында түзіледі және қанға күрең-
қызыл түс береді. Оның ӛзіне тән жұтылу спектрі жоқ, ӛйткені СО
2
гемге 
емес, глобинге қосылады. Кӛк тамырлы қ қанды спектроскопиялау әдісімен 
зерттегенде, спектрдің сарғыш-жасыл бӛлігінде бір қалың күңгірт жолақ 
кӛрінеді, ол Нb-нің жұтылу спектрі. 
Гемоглобиннің патологиялық туындылары, жҧтылу спектрлері 
1.
Карбоксигемоглобин (НЬСО) –
гемоглобиннің иісті газдың қосылуы 
нәтижесінде 
түзіледі. 
Карбоксигемоглобин 
– 
бұл 
әлсіз 
диссоциацияланатын, 
оттекпен 
байланыспайтын, 
берік 
зат. 
Карбоксигемоглобиннің жұтылу спектрі де оксигемоглобин сияқты 
спектрдің сарғыш-жасыл бӛлігінде екі жіңішке күңгірт жолақ. Бірақ олар 
шамамен күлгін жаққа қарай ығысқан. 
2.
Метгемоглобин (НbОН)
– күшті тотықтырғыштардың (бертолет тұзы, 
қызыл қан тұзы, нитробензол, анилин, кӛптеген органикалық еріткіштер, 
азот оксиді және т.б.) әсерінен түзіледі. Осының нәтижесінен 
гемоглобиннің құрамындағы темір үш-валенттігіне дейін тотығады және 
гидроксил тобы келіп, онымен берік байланысады. Метгемоглобиннің 
жұтылу спектрі – үш жолақ – сарғыш-жасыл бӛлігінде екі жіңішке және 
қызыл бӛлікте бір жолақ.
 
3.
Гликолизденген гемоглобин
– қанда глюкозаның деңгейі жоғарлауы 
гликолизденген белоктардың және олардың гликолизденген туындылары-
ның жиналуына әкеледі. Глюкоза кӛбейген кезде кез келген АҚ-ның NН
2
-


237 
тобына ферментсіз қосылып, Шифф негіздерін (альдимин) түзеді.
 
Бұл 
негіздер тұрақсыз болады. Альдимин кейін ӛзгерістерге ұшырап, тұрақты 
кетоаминдерге айналады. Түзілген кетоамин белокпен байланысқан 
күйінде ӛмір бойы қалады. Ол белоктың қасиеттері мен сапасын ӛзгертеді.
 
Қанның, кӛз жанарының, бүйректің, жүйке тінінің, қан тамырларының 
белоктары 
гликолиздену 
реакциясына 
ұшырайды. 
Гликолизденген 
гемоглобиннің түзілу жылдамдығы қандағы глюкозаның мӛлшеріне тұра 
пропорционалды болады. Реакция ӛнімі тұрақты, ӛмір бойы эритроциттерде 
сақталады. Қалыпты жағдайда гликолизденген гемоглобиннің мӛлшері 4-6% 
құрайды, қант диабет кезінде 2-3 есе кӛбейеді. Гликолизденген гемоглобиннің 
оттекке деген туыстығы ӛте жоғары болады, бірақ осындай гемоглобиннен 
оттектің бӛлінуі және тіндерге ӛтуі қиын болады. Сондықтан гипоксия дамиды.
Гликолизденген гемоглобинді анықтаудың қант диабетінің немесе оның 
алғашқы сатысын анықтауда диагностикалық маңызы зор. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   99




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет