Ўзбекистон республикаси
жүктеу/скачать 3,07 Mb. Pdf көрінісі
|
9690089a-e551-4f56-b4a9-9a2e62630397
| им
, нутқ инг ; Эгалик категориясидаги сўз баъзан чиқиш келишигидаги сўз билан ҳам бирга қўлланилиши мумкин: талабадан бир и . Бунда қаралмиш миқдор ёки белги ифодаловчи сўз билан ифодаланган бўлади. 2. Эгалик аффикси қаратқич келишигини талаб қилмайди. Бунда ҳам икки ҳолат фарқланади: а) эркин бирикмада бош келишикдаги сўзни бошқаради: Навоий кўча си , Деҳқонобод туман и . б) эгалик категориясидаги сўзда аффикс маъноси ва вазифаси кучсизланиб, равишга ўтиб кетади: кечаси, кундузи; модал сўзга ўтади: чамаси, яхшиси . Эгалик категориясининг бирлик ва кўплик шакли қўлланилишда фарқ бор. Кўпинча миқдор билдирувчи ўзакка бирлик сон шакли қўшилмайди: бешов имиз , барча нгиз . Бу жиҳатдан III шахс эгалик аффикси фарқланади: барча си , бешов и . Сифат туркуми эгалик категорияси умумий грамматик маъносини «кейинги сифатни олдинги сўзга боғлаш ва мансублик, хослик маъносини ифодалаш» тарзида хусусийлаштиради. Матн ва бирикувчи сўзнинг 392 семантикасига боғлиқ равишда турли-туман грамматик маъно ифодаланиши мумкин. Лекин «кейинги сифатни олдинги сўзга боғлаш» категориал маъно хусусийлашмаси сифатида ўзгармай қолаверади. Қуйида сифат туркумининг эгалик категорияси умумий грамматик маъносини хусусийлаштиришидаги ўзига хосликни кўриб ўтамиз. Эгалик аффикси ўзи бириккан сўзнинг бошқа сўз билан боғланишида ишлатилади. Бу вақтда эгалик категорияси даги сўз қаратқич келишигидаги сўз билан келади: олманинг қизил жүктеу/скачать 3,07 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|