Химиялық реакциялардың жылдамдығы. Химиялық тепе теңдік. Катализ Жұмыстың мақсаты Химиялық реакцияның заттардың концентрациясына және тем-ператураға тәуелді екенін зерттеу. Химиялық тепе-теңдіктің ығысуы мен заттардың концентрацияларының арасындағы тәуілділікті зерттеу.
Тәжірибелер: Қажет аспаптар мен реактивтер Үш үлкен және үш кішкене сынауықтар, ерітінділері, дистилденген секундомер, өлшеуіш сынауық немесе бюреткалар, термометр. Әрекеттесуші заттар концентрациясының реакция жылдамдығына әсері. Нөмірі бар үлкен үш сынауыққа натрий тиосульфатының сұйытылған ерітіндісін 1) 5 мл, 2) 10 мл, 3) 15 мл құйыңдар.Бірінші сынауыққа -10 мл су, екіншісіне 5 мл су қосыңдар. Тиосульфаты бар сынауықтарға 5 мл күкірт қышқылын қосыңдар. Секундомермен күкірт қышқылын қосқан уақытты белгілеп, жазып алыңдар. Тәжірибе нәтижесін кесте түрінде жазыңдар.Осыдан у- осіне жылдамдық , х-сіне -концентрациясын салып график сызыңдар. Қорытынды шығарыңдар.
2. Температураның реакция жылдамдығына әсері. Үш сынауыққа 5 мл және басқа үш сынауыққа 5 мл ерітінділерін құйыңдар. Бөлме температурасында 1- тәжірибедегі пен -ті бір-біріне қосып, реакцияға кеткен уақытты жазып алу керек. Келесі сынауықты температурасы 100С-қа көтерілген жылы суға салу арқылы өсіріп, бір-біріне қосып, лай түзілу уақытын жазып алады. Нәтижесін кестеге жазады. Абцисса осіне темпера тура (), ордината осіне жылдамдықтың көрсеткішін жазып, график сызыңдар.
2. Кесте
Сынауық нөмірі
мл
мл
С
Лай пайда болған уақыт, , сек.
Жылдамдық
1
5
5
0С
2
5
5
0С+100
3
5
5
0С+200
Қорытынды.
3. Химиялық тепе-теңдіктің ығысуы. Бір үлкен сынауыққа 5 мл 0,001н мен араластырыңдар. Реакция теңдеуін жазыңдар. Алынған ерітіндіні 4 сынауыққа бөліңдер. Біріншісіне концентрлі , екіншісіне концентрлі ерітіндісін, ал үшіншісіне аздап кристалл калий хлоридін қосыңдар, төртіншісін салыстыру үшін қалдырыңдар. Не байқалады? Тепе-теңдік қай жаққа ығысады? Қорытынды.
Бақылау сұрақтары: 1.Химиялық реакцияның жылдамдығы қандай факторларға тәуелді ?
2.Вант-Гофф ережесін пайдаланып жылдамдықты қалай анықтауға болады ?
3.Концентрация жылдамдыққа қалай әсер етеді ?
4. Кайтымды реакцияның және тепе-теңдік константаның теңдеулерін жазыңыз.
5. Ерiтiндiнiң түсі қалай өзгереді?
6. 2, 3, 4 пробиркалардағы химиялық тепе-теңдік қай бағытқа ығысады?
