Зерттеудің негізгі тәсілдері. Сапалық және сандық тәсіл


Сапалық тәсілдің ерекшеліктері



бет3/10
Дата09.12.2022
өлшемі0,56 Mb.
#56174
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10

Сапалық тәсілдің ерекшеліктері

  • Сапалық тәсілдің келесідей ерекшеліктері бар:
  • 1. Шағын объектілерді (шағын топтар немесе жеке тұлғалар) зерттеу үшін қолданылады.
  • 2. Зерттеу мақсаты – субъективті мағыналарды анықтау және түсіндіру.
  • 3. Зерттеу жеке жағдайларды, әлеуметтік өзара әрекеттесу жағдайларын микроталдау деңгейіне шоғырланған.
  • 4. Талдаудың индуктивті логикасы: өмір фактілерінен олардың классификациясы мен концептуализациясына дейін.
  • 5. Бұл объект туралы алуан түрлі ақпаратты жинақтау арқылы зерттеу процесінде теориялық тұжырымдамаларды тұжырымдау және енгізу кезінде «ашық» іздеу стратегиясы.
  • 6. Деректерді жинау үшін ақпаратты жинау әдістерінің стандартталмаған түрлері пайдаланылады: бақылау, еркін (терең немесе баяндау) немесе жартылай құрылымдық сұхбат (өмірбаяндық, негізгі баяндама, бағдарланған), фокус-топтық, жеке құжаттарды талдау.
  • 7. Деректерді талдау үшін статистикалық әдістер қолданылмайды. Нәтижелер адамдардың ауызша немесе жазбаша сөйлеуінен дәйексөз түрінде беріледі.

Сапалық зерттеулерді қашан пайдалану керек

  • Егер бір нәрсені түсіну қажет болса (ұғымдар, идеялар, тәжірибелер) сапалы талдауды қолдану керек.
  • Сапалық стратегия зерттеу мақсаты зерттелетін құбылысты сандық түсіндіруді қажет етпейтін белгілі бір түсінуді қамтамасыз еткенде немесе зерттелетін құбылыстарды дәл өлшеу мүмкін болмағанда қолданылады.
  • «Сапалық стратегияны қолдану приоритетті болып табылады, егер зерттеушінің назары объектінің бірегейлігін зерттеу болса;
  • оқиғаның немесе жағдайдың жалпы бейнесін оның құрамдас бөліктерінің бірлігінде зерттеу;
  • объективті және субъективті факторлардың өзара әрекеті; объектінің әлеуметтік болмысының дәстүрлі формаларының өзгеруі.
  • Сапалық зерттеулер әсіресе күрт әлеуметтік өзгерістер жағдайында жаппай таралуы жоқ жаңа құбылыстарды немесе процестерді зерттеуге мүмкіндік береді».

Сапалық зерттеулерді қашан пайдалану керек

  • 1) егер зерттеуші адамдардың күнделікті өмірін түсінуге бет бұрғысы келсе және осы тұрғыдан жеке тұлғаның әлеуметтік құрылымдардағы қызмет ету логикасын түсіндіреді;
  • 2) мәселе мүлде тұжырымдалмаған, бірақ бұлдыр ғана көрінетін болса (мысалы, мигранттар: кейбіреулері бейімделуде сәтті болса, басқалары жоқ. Неліктен? Кім сәтті? т.б.). Дәл осы жағдайда оны зерттеу қажет, өйткені компоненттер стандартты әдістермен оңай анықталмайды және теория бұл сұраққа жауап бермейді;
  • 3) мәселенің егжей-тегжейлі сипаттамасы қажет болса, бұл ретте жаппай әдістермен кең шолу оны жеткілікті түрде терең көрсетуге мүмкіндік бермесе;
  • 4) жеке тұлғаларды табиғи жағдайда, далада сипаттау қажет болса;
  • 5) егер оқиғаларға тікелей қатысушылардың дәлелдемелерін тарта отырып, мәселенің жай-күйін егжей-тегжейлі мәтіндік баяндау қажет болса;
  • 6) егер проблеманы ашу үшін белсенді зерттеу позициясы қажет болса, жағдайды сыртқы «ғалым сарапшы» позициясынан емес, қатысушылардың көзімен және сөзі арқылы ашу маңызды болған кезде, т.б. ең алдымен адам әрекетінің эмоционалдық саласына және өмір тәжірибесіне қатысты аспектілерді зерттеуде.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет