№2 дәрістің тақырыбы: Мәтін лингвистикасы туралы түсінік. Мәтіннің зерттеу бағыттары. Мәтін лингвистикасы ілімі мен мәтін теориясының байланыстылығы

№2 дәрістің тақырыбы:

Мәтін лингвистикасы туралы

Қарастырылатын сұрақтар:

• Мәтіннің зерттеу бағыттары
• Мәтін лингвистикасы ілімі мен мәтін теориясының байланыстылығы

Мәтін автордың ойын, оның шығармашылық мүмкіндігін жүзеге асыру үшін дүниеге келеді. Мәтін арқылы коршаған орта және ондағы түрлі қарым-қатынастар, құбылыстар, сан түрді жағдайлар т.б. туралы хабар беріліп, оны өзге адамдардың да оқуы, естуі арқылы түсініп үғынуына жағдай жасалады. Бұл күрделі қатысым әрекеті бір-бірімен тығыз байланысып жатқан интра және экстралингвистикалық факторлар арқылы жүзеге асырылады. Оған мәтін, мәтінді тудырушы - автор (адресант), мәтінді қабылдаушы-оқырман, кабылдаушы-тыңдарман (адресат), бейнеленетін болмыс және өзінің ойын жүзеге асыру үшін автордың талғап, сұрыптауы нәтижесінде қолданған тілдік жүйесі жатады. Оны сызба түрінде төмендегіше көрсетуге болады.

Мәтін автордың ойын, оның шығармашылық мүмкіндігін жүзеге асыру үшін дүниеге келеді. Мәтін арқылы коршаған орта және ондағы түрлі қарым-қатынастар, құбылыстар, сан түрді жағдайлар т.б. туралы хабар беріліп, оны өзге адамдардың да оқуы, естуі арқылы түсініп үғынуына жағдай жасалады. Бұл күрделі қатысым әрекеті бір-бірімен тығыз байланысып жатқан интра және экстралингвистикалық факторлар арқылы жүзеге асырылады. Оған мәтін, мәтінді тудырушы - автор (адресант), мәтінді қабылдаушы-оқырман, кабылдаушы-тыңдарман (адресат), бейнеленетін болмыс және өзінің ойын жүзеге асыру үшін автордың талғап, сұрыптауы нәтижесінде қолданған тілдік жүйесі жатады. Оны сызба түрінде төмендегіше көрсетуге болады.