71. Ежелгі философиядағы өнер философиясы
жүктеу/скачать 49,77 Kb.
|
|
71. Ежелгі философиядағы өнер философиясы (Сократ , Платон, Аристотель) Өнер философиясы өнер табиғатын түсінуге жуық тұжырымдамаларды қалыптастыруға жауап береді. Бұл өз кезегінде көркем өрнектерді түсінуге жол ашады. Айта кету керек, өнер философиясы сыни іс-әрекетке көбірек қатысы бар нәрселерді бағалау үшін өнерді бағалауға немесе талдауға жауапты емес. Көркемдік философияның тарихы уақыт бойынша мағынасы әр түрлі болып келген өнер ұғымының шығуымен байланысты. «Өнер» сөзін гректер ежелгі уақытта негізгі қажеттіліктер үшін жасалған қолөнерге қатысты қолданған. Өнер сонымен қатар адамның табиғатқа қатысты прогресінің символы болды. Осы жерден адамның қажеттіліктен объектілерді құрудан білімге немесе ләззат алу үшін жасай бастауы ауысады. Өнер туралы бұл ойлау Платон мен Аристотель сияқты философтардың ықпалында болды және орта ғасырларда басым болып қала берді. Ол өнердің ең ұлы қорғаушысы ретінде танымал болмаса да, Платон өнерге оларды классификациялайтын, репрезентативті және мимитикалық деп атайтын бірнеше классификацияларды құрды. Ол мүсін және кескіндеме шындықтан өзгеше, алдау түрін тудыратын өнер ретінде айтты. Ол тек музыка мен поэзияны адамгершілікке негіздеді. Платонның бір бөлігі ол сұлулыққа негізделген, ол оны өнерден емес, табиғаттан тапты. Аристотельдің «Поэтикасында» оның өнер тұжырымдамасын бағалауға болады, оны ол санайды мимезис, еліктеу ретінде өнер. Бірақ Аристотель беделін түсіруден алыс, өнер табиғат қол жеткізгеннен асып түсті деп санады. Философ үшін еліктеу адамға тән және оған білім алуға мүмкіндік беретін әрекет болды. Осылайша, Аристотель оқыту мен еліктеу арасындағы байланысты орнатады. Екінші жағынан, сұлулық туралы айта отырып, ол оны тікелей өнерге емес, өзіне еліктеу әрекетіне жатқызады. Сократ ілімін тек Платон мен Аристотельдің айтуы бойынша ғана білеміз. сократ әлем құрылымдарын, заттардың физикалық табиғатын танып білу мүмкін емес, біз өзімізді ғана танып білуіміз мүмкін дейді. Танымның мұндай түсінігін Сократ «Өзіңді танып – біл» формуласы түрінде өрнектеді. Білімнің ең жоғары міндеті теорияда емес, тәжірибеде, яғни өмір сүре білетіндігінде. Сократ этикалық ұғымдарды (айбындылық, әділеттілік) анықтаумен жалпыландырудың үлгісін жасады. Ұғымды анықтаудан бұрын әңгімеге жол берілуі керек, соның барысында бірнеше сұрақтардың көмегімен әңгімелеушінің сөздеріндегі қайшылықтар анықталмақ. Бұл орайда Сократ майевтика (сөйлесу өнері) әдісін ұсынады. Сократтың этикасы рационалды: жаңсақ әрекеттер білместіктен жасалады, ешкімде өз еркімен зұлым болмайды. Адам өзіне үңілген сайын, өзінің білімсіздігін аңғармақ. Сократқа жүгінсек «Менің білетінім ештеңе білмейтіндігім» қағидасының мәні ашыла түспек. жүктеу/скачать 49,77 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|