ӘОЖ 94 (574)
КБЖ 63.3 (5 қаз)
Д 19
Әл-Фараби атындагы Қазақ ұлттъщ университеті жанындагы
ҚР БжҒМ жогары ждне жогары білім беруден кейінгі
Республиксиіъщ оқу-эдістемелік Кеңесінің гуманитарлъщ
және жаратылыстану мамандьщтары бойынша
оқу-әдістемелік бірлестігі мәжілісінің шешімімен ұсынылган
(Ns1 хаттама
7
цазан 2015 жыл)
Пікір жазғандар:
т .ғ.д ., п р о ф е с с о р
Г.Б. Хабижанова
т .ғ.д ., п р о ф е с с о р
К.М. Төлеубаева
т.ғ.к., д о ц е н т
Б. Хинаят
Жауапты редакторы
А .Б . Қ алы ш
Дауытбекова М.Қ.
Д 19
Қазақ халқындағы батырлық дәстүрлер: оқу құралы /
М.Қ. Дауытбекова, А.И. Исаева; жауапты ред. А.Б. Қалыш.
- Алматы: Қазак университеті, 2016. - 246 б.
ISBN 978-601-04-1557-7
О к у к ұр ал ы н да д ә с т ү р л і қазақ қ оғам ы н дағы баты рш ы лы қ и н с-
ти туты н ы ң қ алы птасуы м ен он ы ң н егізгі қы зм еті та р и х и тұ р ғы д а н
карасты ры лған. Баты рларды ң ж ек е әл еу м ет т ік т о п р е т ін д е и н ст и т у т -
ц иялан уы м ен он ы ң сая си -қ оғам ды қ , эл еум ет тік -эк он ом и к ал ы қ қ ы зм е-
т ін ін си паты тал дан ы п , д әст ү р л і к азак қ оғам ы н ы ң р у х а н и к ұнды лы қтар
ж ү й е с ін д е г і орн ы аш ы п к өр сетіл ген . О қ у к ұр ал ы н да қол ж ет к ізіл г ен
тұж ы р ы м дар ды Ж О О ст у д ен т т ер ін е « Қ азақ к оғам ы н дағы сая си - п о т е с -
тарлы қ и н ст и т утт ар » атты элективті курсты оқ ы туда, ж аң а зам ан дагы
Қ азак стан тар и хы н ан ж алп ы ж э н е арнаулы к ур стар оқ ы ған да, қазақ
халқы ны ң с а я си -әл еу м ет т ік кұры лы мы ж айлы зер т т еу л ер ж ү р г із г е н -
д е п а й д а л а н у ғ а бо л а д ы . С о н д а й -а қ д ә с т ү р л і қазақ қоғам ы ны ң р у х а н и -
м ә д ен и да м у ы м ен ұлтты қ кұнды лы қтар ж ү й е с і туралы м э с е л е л е р д і
зер т т еу м ен м әд ен и ет т а н у , э л е у м ет т а н у п э н д е р ін ін ж алпы курстары н
оқ ы туда к ө м ек ш і о қ у кұралы р е т ін д е п а й д а л а н у га , со н ы м ен қатар қазақ
халкы ны н т ар и хы н а қы зы ғаты н ок ы рм ан дарга арналған.
ӘОЖ 94 (574)
КБЖ 63.3 (5 қаз)
С Дауытбекова М.Қ., Исаева А.И.. 2016
€ Әд:Фараби атындағы Қ аА \ . 2016
ISBN 978-601-04-1557-7
КІРІСПЕ
Б
үгінгі таңда ғылыми
әдебиеттерде батырлар
институты үғымы қолданылып келе жат-
қанымен, ол элі күнге дейін дәстүрлі қазақ
қоғамының саяси-элеуметтік құрылымының ажыра-
мас бөлігі ретінде толық қарастырылып отырған жоқ.
Қазақ тарихындағы жекелеген батырлардың қызметі
мен өмірбаянын баяндаумен
ғана шектелу элі де бол-
са басым. Дегенмен бүгінгі тарих ғылымы үшін жалаң
фактілерді баяндап қана қою аздық етеді. Керісінше,
осы оқиғалардың туу себептерін, салдары мен нәти-
желерін, өзіндік ерекшеліктерін анықтауға баса назар
аударылуы тиіс. Оқу күралында батыршылық инсти
туты қазақ қоғамындағы
өзіндік ерекшелігі бар жеке
элеуметтік институт ретінде зерттеледі. Дэстүрлі қазақ
қоғамының жалпы сипатын, мэнін, маңызын, одан эрі
жалпы қоғамның мәдени-рухани дамуының негіздерін
түсінуге қол жеткіземіз. Жалпы тарихи - мәдени даму-
дың өзіндік ерекшеліктеріне байланысты ел ішіндегі
қоғамдық тэртіпті сақтау кажеттілігі эскери іспен кэ-
сіби түрғыда айналысатын адамдардың пайда болуына
жэне олардың осы қоғамдық қызметтерді атқаруды өз
міндетіне алу барысында жеке
әлеуметтік жік ретінде
қалыптасуына әкелді. Дәстүрлі қазақ қоғамына тэн ба-
тыршылық институтының қалыптасуының қайнар көз-
дері ежелгі замандардан бастау алады. Батыршылық
институты өзінің қалыптасу кезеңдерінде көшпелілер
