Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі ғҰмарбек дәукеев атындағы алматы энергетика жәНЕ



Дата17.03.2023
өлшемі0,65 Mb.
#75170

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ ҒҰМАРБЕК ДӘУКЕЕВ АТЫНДАҒЫ АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ
Коммерциялық емес акционерлік қоғамы
«Электр машиналары және электр жетегі» кафедрасы

ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС №1


Пәні: Электр жетегі


Тақырыбы: Тәуелсіз қоздырудағы тұрақты токтағы қозғалтқыштың тежелу режімдерін зерттеу қозғалтқышын зерттеу
Тобы: ИУТЭк 20-1
Орындаған:Жадрасын Нұрсұлтан
. Қабылдаған: Сакитжанов М.


« » 202 ж.
(бағасы) (қолы)

Алматы 2023


Зертханалық жұмыс №1. Тәуелсіз қоздырудағы тұрақты токтағы қозғалтқыштың тежелу режімдерін зерттеу


1.1 кесте



n,айн/мин

1500

1469

1350

1258

Iя, А

0,4

0,5

0,7

1,2

Uя, В

200

200

190

185

Ря, Вт

80

100

133

222

∆Рэля, Вт

2,8

4,378

8,575

25,2

∆РМЕХ.ТТҚ,Вт

15

15

15

15

Рв, Вт

62,2

80,622

109,425

181,8

η

0,78

0,81

0,82

0,82

ω, 1/с

157

153,75

141,3

131,67

МВ, Н  м

0,4

0,52

0,77

1,4

Қозғалтқышқа берілетін қуат, Вт


𝑃Я = 𝑈Я𝐼Я
𝑃Я1 = 0,4 ∗ 200 = 80 Вт
𝑃Я2 = 0,5 ∗ 200 = 100 Вт
𝑃Я3 = 0,7 ∗ 190 = 133 Вт
𝑃Я4 = 1,2 ∗ 185 = 222 Вт

ТТҚ якорь тізбегіндегі шығындар, Вт


∆𝑃ЭЛЯ = 𝐼Я2 ∗ 𝑟Я
∆𝑃ЭЛЯ1 = 0,42 ∗ 17,5 = 2,8 Вт
∆𝑃ЭЛЯ2 = 0,52 ∗ 17,5 = 4,375 Вт
∆𝑃ЭЛЯ3 = 0,72 ∗ 17,5 = 8,575 Вт
∆𝑃ЭЛЯ4 = 1,22 ∗ 17,5 = 25,2 Вт

Біліктегі қуат, Вт


𝑃В = 𝑃Я − ∆𝑃ЭЛЯ − ∆РМЕХ. ТТҚ
𝑃В1 = 80 − 2,8 − 15 = 62,2 Вт
𝑃В2 = 100 − 4,378 − 15 = 80,622 Вт
𝑃В3 = 133 − 8,575 − 15 = 109,425 Вт
𝑃В4 = 222 − 25,2 − 15 = 181,8 Вт

Қозғалтқыш режимі үшін пайдалы әсер коэффициенті


η = 𝑃В
𝑃Я

62,2
η =
80
= 0,78

80,622
η =
100
= 0,81

109,425
η =
133
181,8
= 0,82

η =
222
= 0,82

Қозғалтқыштың айналу жиілігі, 1/с
2𝜋
𝜔 =
60
6,28

∗ 𝑛


1

𝜔 =
∗ 1500 = 157
60 с

𝜔 =
6,28



60
1
∗ 1469 = 153,75
с

𝜔 =
6,28



60
6,28
1
∗ 1350 = 141,3
с 1

𝜔 =
∗ 1258 = 131,67
60 с

Қозғалтқыштың білігіндегі момент, Н*м


𝑃𝐵
𝑀𝐵 = 𝜔
62,2

𝑀𝐵 =
= 0,4 Н ∗ м
157

80,622
𝑀𝐵 = 153,75 = 0,52 Н ∗ м
109,425

𝑀𝐵 =
= 0,77 Н ∗ м
141,3
181,8

𝑀𝐵 = 131,67 = 1,4 Н ∗ м
η= 𝑓(𝑀)

η

0,78

0,81

0,82

0,82

МВ, Н м

0,4

0,52

0,77

1,4




η= 𝑓(𝐼Я)

η

0,78

0,81

0,82

0,82

Iя, А

0,4

0,5

0,7

1,2

𝜔 = 𝑓(𝑀)



𝜔

157

153,75

141,3

131,67

МВ, Н м

0,4

0,52

0,77

1,4

𝜔 = 𝑓(𝐼Я)



𝜔

1,57

153,75

141,3

131,67

Iя, А

0,4

0,5

0,7

1,2




Тәуелсіз қоздырылатын қозғалтқышты зерттеуге арналған
сұлба

n,айн/мин

1543

1520

1403

1275

IЯ, А

0,4

0,45

0,7

1,25

UЯ, В

210

205

197

195

РЯ, Вт

84

92,25

137,9

243,75

РЭЛЯ, Вт

2,8

3,54

8,57

27,3

РМЕХ.ТТҚ,Вт

15

15

15

15

РБ, Вт

66,2

73,71

114,33

201,45

η

0,79

0,8

0,83

0,826

ω, 1/с

161,5

159,1

146,8

133,45

МБ, Н м

0,41

0,46

0,78

1,51



  1. Қозғалтқышқа берілетін қуат, Вт


∆𝐏 = 𝐔я ∗ 𝐈я

∆P = 0,4 ∗ 210 = 84 Вт


∆P = 0,45 ∗ 205 = 92,25 Вт
∆P = 0,7 ∗ 197 = 137,9 Вт
∆P = 1,25 ∗ 195 = 243,75 Вт
  1. ТТҚ якорь тізбегіндегі шығындар, Вт



я

я
∆𝐏ЭЛЯ = 𝐈𝟐 ∗ 𝐫

∆PЭЛЯ = 0,42 ∗ 17.5 = 2,8 Вт


∆PЭЛЯ = 0,452 ∗ 17.5 = 3,54 Вт
∆PЭЛЯ = 0,72 ∗ 17.5 = 8,57 Вт
∆PЭЛЯ = 1,252 ∗ 17.5 = 27,3 Вт
𝐏𝐁 = ∆𝐏 − ∆𝐏ЭЛЯРМЕХ. ТТҚ
PB = 84 − 2,8 − 15 = 66,2 Вт
PB = 92,25 − 3,54 − 15 = 73,71 Вт
PB = 137,9 − 8,57 − 15 = 114,33 Вт
PB = 243,75 − 27,3 − 15 = 201,45 Вт


  1. Қозғалтқыш режимі үшін пайдалы әсер коэффициенті




η = PB
∆PЯ



66,2
η =
84

= 0,79




73,71
η =
92,25

= 0,8




114,33
η =
137,9

= 0,83




201,45
η =
243,75

= 0,826



  1. Қозғалтқыштың айналу жиілігі, 1/с



ω = ∗ n 60



ω = ∗ 1543 = 161,5 рад/с 60



ω = ∗ 1520 = 159,1 рад/с 60

ω = ∗ 1403 = 146,8 рад/с
60

ω = ∗ 1275 = 133,45 рад/с 60
  1. Қозғалтқыштың білігіндегі момент,





Мв

66,2
= PB


ω

Мв = 161,5 = 0,41 Н ∗ м

73,71
Мв = 159,1 = 0,46 Н ∗ м





Мв =
114,33
= 0,78 Н ∗ м
146,8
201,45

𝜔 = 𝑓(𝑀)


Мв = 133,45 = 1,51 Н ∗ м

𝜔

161.5

159.1

146.8

133.45

МВ, Н м

0,41

0,46

0,78

1,51

𝜔 = 𝑓(𝐼Я)



𝜔

161.5

159.1

146.8

133.45

Iя, А

0,4

0,45

0,7

1,25



Қорытынды


Мен бұл зертханалық жұмыста тәуелсіз қоздырылатын тұрақты токтың электр қозғалтқышын зерттедім. Ол үшін ең алдымен жұмыс нұсқаулығымен таныстым. Оқытушының рұқсатымен стендке электр сұлбаны жинадым. Өлшенетін мәнждерді алған соң, кестегі жазып, есептелетін мәндерді таптым. Бұл жұмыста ТТҚ-ны екі режимде зерттедік: бос жүріс және қозғаотқыш режимі. Жүктеме артқан сайын қозғалтқыштың айналу жиілігінің төмендегенін байқадым.

Бақылау сұрақтары:


  1. ТТҚ айналу бағытын қалай өзгертуге болады?

Чтобы изменить направление вращения двигателя постоянного тока, нужно изменить направление вращающего момента М = смФ/я. Это можно сделать, изменив направление тока в обмотке якоря или направление магнитного потока в обмотке возбуждения. При одновременном изменении направления тока якоря и магнитного потока в обмотке возбуждения направление вращения не изменяется.



  1. ТТҚ білігіндегі жүктеме өскен кезде оның якорь тогы неге өседі?

Себебі жүктеме өскен кезде, жүктегі Момент өседі. Момент өссе қуат өседі өйткені тура пропорционал. Қуат өссе оған тура пропорционал Токта өседі.

  1. Қоздырушы ток азайған кезде ТТҚ айналу жиілігі неге өседі?

Потому, что у ДПТ скорость пропорциональна напряжению питания и ОБРАТНО-ПРОПОРЦИОНАЛЬНА ПОТОКУ ВОЗБУЖДЕНИЯ.
Соответственно уменьшая ток возбуждения увеличивается скорость. Если резко сбросить ток возбуждения (обрыв обмотки возбуждения) двигатель идет в разнос.



  1. Қоздырушы ток азайғанда және қозғалтқыштың білігіндегі кедергі моменті тұрақты болған кезде якорь тогы қалай өзгеру керек?

ТТҚ айналу жиілігін өзгертудің бір тәсілі Ф магнит ағынын өзгерту болып табылады. Ф магнит ағынын өзгерту үшін Rрв реттеу реостатының көмегімен қозғалтқыштың қозу тогын реттейміз. Кейінгі қозуы бар қозғалтқыштарда реттеу реостаты қоздыру орамасына параллель қосылады, нәтижесінде якорь тогының бір бөлігі қоздыру орамасы арқылы өтеді де жиілік жоғарылай бастайды.



  1. Егер якорь тізбегіне қосымша кедергі Rқоскіргізсе, қозғалтқыштыңмеханикалық сипаттамасының түрі қалай өзгереді?

Жесткость механической характеристики по сравнению с естественной характеристикой уменьшится (увеличится наклон зарактеристики к оси тока (момента)).



  1. Қысқаша тұйықтау нүктесіндегі энергетикалық диаграмманың түрін шамамен сызыңдар.



  1. ТТҚ механикалық сипаттамасы деген не?

Механизмнің айналу жылдамдығы мен кедергі моментінің арасындағы тәуелділікті ω=f(Mс) өндірістік механизмнің механикалық сипаттамасы деп атайды



  1. ТТҚ электромеханикалық сипаттамасы деген не?

қозғалтқыштың айналу жылдамдығының якорь тогына тәуелділігін көрсетеді. Мұндай тәуелділікті ω = f (I) кейде қозғалтқыштың жылдамдықтық немесе электрмеханикалық сипаттамасы деп атайды



  1. Табиғи сипаттама деген не?

Табиғи сипаттама деп, якорь тізбегінде сыртқы кедергі болмаған кездегі және қозғалтқыштың кернеуі мен магнит ағынының мәндері номинал болған кездегі қозғалтқыштың сипаттамасын атайды.



  1. Жасанды сипаттамалар деген не және оларды қалай алуға болады?

Егер қозғалтқыштың якорь тізбегіне қосымша кедергі (реостат) қосылса, онда бұл кезде алынған механикалық сипаттама жасанды немесе реостаттық деп аталады. Бұл сипаттамалардың бәрі бір ω0 нүктесінде қиылысады.

    1. ТТҚ тежеудің қандай түрі энергетикалық тұрғыдан алғанда өте тиімді болады, қандай түрі аздап тиімді болады ?

1)Үйкеліске негізделген механикалық тежеудің әртүрлі тәсілдерінен басқа, электрлік қозғалқышты тез тоқтату үшін электрлік тежеу кеңінен қолданылады.
Электрлік тежеу қозғалтқышта айналу моментіне қарсы бағытталған, ал оны желіден ажыратқан кезде инерция моментіне қарсы бағытталған тежеу моментін тудыруға негізделген.

3) Параллель қоздырылатын динамикалық тежеу мүмкін бе, егер мүмкін болса, онда ол тиімді ме?


3)Бұл кезде машина қозғалтқыштық режимнен генераторлық режимге кӛшеді. Якорь орамында ЭҚК Е пайда болады, ал якорь тізбегі тежеу реостаты арқылы тұйықталғандықтан онымен генераторлық тежеу тогы жүреді:



  1. Тұрақты ток қозғалтқышын рекуперативті тежеу, бүл кезде тежеу энергиясы кері қарай қорек көзіне берілетінін көрсететін тежеу тәсілі болады. Бұл жағдайда қорек көзі ретінде тиристорлық түрлендіргіш алынады, ол рекуперативтік энергияны желіге береді. Рекуперативтік тежеу тек қана қозғалтқыштың айналу жиілігі бос жүріс кезіндегі айналу жиілігінен көп болған жағдайда болуы мүмкін. Бұл кезде қозғалтқыштың ЭҚК қорек көзінің ЭҚК көп болады




  1. ТТҚ динамикалық тежеу деп

2. Динамикалық тежеу қозғалтқыштың якорын желіден ажыратып және оны кедергіге тұйықтаған кезде пайда болады, сондықтан оны кейде реостаттық тежеу деп атайды. Динамикалық тежеу режімнде осыған дейінгі жағдай сияқты, қозғалтқышта және механизмдегі ол қозғалтатын элементтерде жиналған кинетикалық энергия, электр энергиясына түрленеді. Динамикалық тежеу кезіндегі қозғалтқыштың механикалық сипаттамасы, координат басынан өтетін түзу сызық болады. Әртүрлі кедергілер кезіндегі динамикалық тежеу сипаттамалары 3.2 суреттегі II квадрантта көрсетілген



  1. Электр қозғалтқышын қарсы қосып тежеу деп,. Қарсы қосып тежеу, қозғалтқыштың орамалары айналудың бір бағыты үшін қосылғанда, ал қозғалтқыштың якорі сыртқы моменттің немесе генерация күшінің әсерімен қарсы жаққа айналған жағдайда іске асырылады. 3.2 суретте көрсетілгендей қарсы қосып тежеу кезіндегі механикалық сипаттама қозғалтқыш режіміндегі сипаттаманың IV квадрант аймағындағы жалғасы болады.


Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет