Дамыған елдер



Дата19.04.2023
өлшемі0,76 Mb.
#84758

Дамыған елдер




Экономикасы жоғары дамыған елдер

Экономикасы орташа дамыған елдер

Қоныс аударған немесе отар елдер

1

2

3

4

АҚШ, Жапония, ГФР, Фран ция, Ұлыбритания, Италия, Швейцария, Бельгия, Нидер ланды, Швеция, Норвегия, Дания, Австрия, Финляндия
(жан басына шаққанда 8-13 мың доллар)

Испания, Португалия, Греция, Ирландия
(жан басына шаққанда 4-8 мың доллар)

Канада, Австралия, Жаңа Зеландия, ОАР, Израиль

Дамыған елдердің ерекшелігі – олардағы машина жасау өндірісінің толық циклді электротехникалық саласы маңызының ұлғаюы, өнімнің сапасы мен бәсекелестік қабілетінің жоғары деңгейде болуы.

  • Дамыған елдердің ерекшелігі – олардағы машина жасау өндірісінің толық циклді электротехникалық саласы маңызының ұлғаюы, өнімнің сапасы мен бәсекелестік қабілетінің жоғары деңгейде болуы.
  • Соңғы 20 жыл ішінде дүниежүзілік машина жасаудың аумақтық құрылымында елеулі өзгерістер болып жатыр. Егер бұрындары машина жасау өнімдерінің 9/10-ы «үлкен жетілік» елдеріне тиесілі болса, соңғы он жылдықта жаңа индустриялық елдер және Қытай, Ресей, Үндістан, Түркия, Бразилия, Мексика т.б. елдердің үлесі ұлғайып отыр.
  • Машина жасаудың станок жасау саласында алдыңғы орында Жапония, одан кейін Қытай, Германия т.б. елдер тұр. Ал ауыл шаруашылығы машинасын жасауда алдыңғы үштікке Жапония, Үндістан және АҚШ кіреді.

Дамыған елдер арасындағы байланыстар

  • Дамыған елдер арасындағы байланыстар
  • АҚШ, Батыс Еуропа елдері және Жапония қазіргі дүние жүзінде өзінше бір үлгідегі «үшбұрыш» құрайды. Бұл орталықтар арасындағы арасалмақ соғыстан кейінгі кезеңде тұрақсыз болды. Соғыстан кейінгі алғашқы жылдарда АҚШ-тың Батыс еуропамен, Жапониядан басымдылығы айқынболды, капиталистік елдердің өнеркәсіп өндірісінде АҚШ-тың үлесі 1946 жылы 96 пайыз болды.

Кейіннен АҚШ өзінің позициясын біршама нығайтқанмен, оның экономикалық қаражаттық және технологиялық басымдылығы төмендеп қалды. Сонда да дүние жүзіндегі «бірінші нөмірлі» географиялық орталық АҚШ болып ақлды. Бұл мемлекет дүниежүзінде экономикалық тіршіліктің қазіргі интернационализациолануы процесінде жаңа өзгеше «генераторы» күйінде. 
Экономикалық бәсекелестіктің екінші географиялық орталығы – Батыс Еуропа. АҚШ пен Жапониядан өзгеше батысеуропалық аймақ көп ұлтты сипатта. Оның дүниежүзілік шаруашылықта жағдайы екіұдай

Германия, Франция, Ұлыбритания және Италия секілді елдермен қатар Батыс Еуропа аймағында шағын елдер: Швеция, Норвегия, Дания, Бельгия, Нидерланды, Швейцария және басқалар маңызды роль атқарады. Дүниежүзілік нарықтағы бәсекелестік күресте олардың халықаралық еңбек бөлінісіне қатысуының ерекше түрі - өнімнің санаулы түрлеріне икемделуі. Эконокмикалық күш-қуаттың үшінші орталығы – Жапония. Ол АҚШ пен Батыс Еуропа елдерімен салыстырғанда бәсеңдеу. Ол дүниежүзілік банктер, қаржы супердержавасы. Бірқатар аса маңызды өнім түрлерін шығару жөнінен АҚШ-тан алда.


Үш орталықтың экономикасында ортақ сипат бұлардың экономикасында монополиялардың, трансұлттық корпорациялардың үстемдігі болып отыр. Бұл корпорациялардың аса ірі маонополиялары, олардың өз елдерінен тысқары жерлерде филиалдары бар.

Дамыған елдер олар басқа елдермен салыстырғанда дамыған экономикасы, технологиялық инфрақұрылымы және адам құқықтары бар егемен мемлекеттер. Бұл елдерде индустрияландырудың жоғары деңгейі, ЖІӨ (жалпы ішкі өнім), ЖҰӨ (жалпы ұлттық өнім), жан басына шаққандағы табыс және өмір сапасының жақсы стандарттары бар.

  • Дамыған елдер олар басқа елдермен салыстырғанда дамыған экономикасы, технологиялық инфрақұрылымы және адам құқықтары бар егемен мемлекеттер. Бұл елдерде индустрияландырудың жоғары деңгейі, ЖІӨ (жалпы ішкі өнім), ЖҰӨ (жалпы ұлттық өнім), жан басына шаққандағы табыс және өмір сапасының жақсы стандарттары бар.
  • Дамыған елді анықтау үшін басқа аспектілерді де ескеру қажет; тұрақты саяси жағдай, демократиямен басқару, сыбайлас жемқорлықтың төмен деңгейі және басқа компоненттермен қатар қарулы қақтығыстар мен зорлық-зомбылықтың болмауы.


Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет