Дж. Ритцерд ң еңбектер н қолдана отырып, суицидтың нег зг

Sunday, 2 Nov 2022
Дж. Ритцерд ң еңбектер н 
қолдана отырып, 
суицидтың нег зг  
түрлер н айтып бер ң з

Жоспар
Дж. Ритцер деген кім
Суицид дегеніміз
Суицидтің түрлері
1.
2.
3.

Американдык 
әлеуметтанушы,профессор жане автор. 
Ол негізінен жаһандану, метатеория, 
тұтыну үлгілері және казіргі 
постмодериндік әлеуметтік теорияны 
зерттеді. Дж.Ритцер «Әлеуметтану 
теориясы» атты кітабын 1995 жылы 
жарыққа шығарып, әлеуметтану 
ғылымының даму ерекшеліктерін 
тарихи тұргыдан баяндап, әлеуметтану 
ғылымының өзекті мәселелерін 
классикалық және казіргі 
көзқарастармен ұштастырып жазған. 
Соның, ішінде адамнын өз-өзіне кол 
жумсауы туралы да айта кеткен.
Джордж Ритцер

Өзін-өзі өлтіру - адамның өз емірін тоқтатуға 
бағытталған қасақана әрекеті. Әдетте тәуелсіз және
ерікті күйде болады.Өте күрделі этикалык, мәселе - 
эвтаназияны суицидке жаткызу. Дюркгейм суицидтің 
себептері жайлы бірқатар балама тұжырымдар жасап, 
оларды салыстырды. Олардың арасында жеке 
психопатология, маскүнемдік, нәсіл,тұқымқуалаушылық 
бар. Яғни, бұл факторлар суицидке апаруға көмектеседі, 
біракта нағыз себеп емес деп тұжырым жасады. Кейін 
суицидтін төрт турін шыгарды.

Эгоистік суицид
Альтруистік суицид
Аномиялық суицид
Фаталисткір суицид
1.
2.
3.
4.

Эгоистік суицид - әлеуметтік интеграцияның 
жетіспеушілігінен туындайды. Эгоистік суицидтің 
жоғары қарқыны «дінкелеп шаршаудан және қайғылы 
депрессиядан» басталады. Мысалы, Дюркгейм 
қоғамдық
құлдыраудан кейін «депрессия мен уайымдарға алып 
келетінін» айтады. Саясат шарасыздыш сезімін 
тудырады, ал мораль жеке таңдау ретінде 
қарастырылады. Сондай-ақ танымал болған 
философиялық көзқарастар өмірдің
мағынасыздығына назар аудартады.

Альтруистік суицид - «әлеуметтік интеграция тым кушті
болған жағдайда туындайды”. Индивид суицидке баруға
мәжбүр болады. Олар бұл әрекетті өздерінің міндеті деп 
сезінеді. Альтруистік суицидтің ықтималдылығы- бұл өмірден
басқа керемет болашақ бар деген сенімге қатысты.
Альтруистік суицидтін бір мысалы -978 жылы Джонстоундағы 
Гайана қаласында Джим Джонс
ізбасарларының жаппай өздерін өлтіруі. Олар уланған 
сусынды әдейілеп алып, кейбіреулері балаларына да осы 
сусынды ішкізген. Джонстын фанат ізбасарлары бұл 
кауымдастыққа тәуелді болганы соншалық- осындай 
әрекетке баруға бел буған.

Фаталистік суицид- Бурынтысынан 
айырмашылыры, фаталистік суицид шамадан 
тыс элеуметтік бакылау мен
реттеуге ушыраран адамдар жасаран деп
саналады, езгі мен дарменсіздікті сезіну мундай 
жагдайдан кутылу ретінде елімді іздеуге экелуі 
мумкін.Дюркгейм фаталистік суицидке 
баратындарды «қатал қысым жасау арқылы 
құмарлықтары мен әрекеттері толық 
басқарылатындар» деп сипаттайды.

Аномиялық суицид - қоғамның реттеуші куштері бұзылған 
жағдайда пайда болады. Мұндай жардайда адамдарда 
қанағаттанбаушылық сезімі тууы мумкін. Себебі олардың 
толық бостандықта шексіз өрістей беретін
құмарлықтары бақылаусыз болады. Экономикалық өрлеу
кезінде тосыннан табысқа жеткен адамдар дәстурлі 
құрылымдардан алыстайды деп санайды. Осындай жағдайда
адамдардың әрекеті баскаруға келмей калады, тіпті олардың 
армандары да шектелмейді. 

Қорытынды
Суицидтің алдын алу үшін ата-аналар, қоршаған 
орта бәрі бірлесе жұмыс жасауы қажет. Оларға 
алдын алу жұмысты жүргізілуі қажет: дәрістер, 
әңгімелесулер, кеңес беру сынды жұмыстар көбірек 
болуы керек. Адамның өмірінде арқа сүйер жақыны, 
ата-анасы, сырласы болса қеңес бере құрбысы болса 
басына түскен барлық қиындыққа моймай, өзіне қол 
жұмсауды ойламасы да анық.