Этнопсихологияның дамуына үлес қосқан А. А. Потебняның негізгі еңбегі “Психология национальности” деп аталады.(1922)

Потебняның медиация идеясы оның теориясындағы басты идеялардың бірі болды.

Ойлаудың этнопсихологиялық ерекшелігінің қалыптасу механизмдерін түсіндіруге және ашуға талпынды.

Әйгілі орыс-украин тілтанушысы Александр Афанасьевич Потебня неміс филологы В. Фон Гумбольдтің идеяларын жалғастырды, және өзіндік интерпретациясын көрсетті.

• Гумбольдт бойынша, “Тіл – бұл ғажайып дыбыстар арқылы жеткізілген халықтың рухани энергиясы”.
• Гумбольдт өз ілімінде “тілдің ішкі формасы” түсінігін келтіреді. Грамматика мен стилистикадағы айырмашылықтарды, “халық рухының” ерекшеліктерін ашуда “ішкі форма” көмектеседі.
• Бірақ бұл түсінік тіл болмысы, тіл мен ой арасындағы қатынас жайында нақты жауап бермейді.

• А.Потебня ой мен тілдің арасындағы қатынасты зерттеуге тырысты, тілдің танымдағы рөлін қарастырды, “сөздің ішкі формасы” түсінігін кеңінен зерттеді.
• Сөздің ішкі формасы - бұл басқа адамның ойын түсінуге, оны басқа тілдерге аударуға мүмкіндік беретін шындықтың объективті көрінісі.

Зерттеушінің алдындағы ғалымдар тіл мен ойлауды тығыз байланыста деп санады. Потебня тіл мен ойлау арасында тығыз байланыс бар, бірақ бір-бірімен сәйкес келмейді дейді.

• Потебня тіл мен ой арасындағы байланысты объект пен субъект қатынастары негізінде жасап шығармақ болды. Объективті шындықтың объектілері және олардың арасындағы қарымқатынас-бұл сезім органдарына тікелей әсер ететін және адамның санасында бейнелер тудыратын ойлау объектілері.

• Ал ойлау субъектілері дегеніміз әлеуметтік процесстерге араласушы нақты адамдар.
• Бастапқыда объект пен субъект біріккен түрде болды. Тарихтың дамуы барысында адам өзін табиғат объектілерінің арасынан бөліп шығара бастады, осылайша қоршаған орта ойлаудың арқасында объективизацияға ұшырады.
• Сөздің ішкі формасы - әлемді танудың негізі, оны мағынасы, ойды дамыту тәсілі, сөзге шексіз мағына беру мүмкіндігі. Күнделікті өмірде адам сөздің тілдік формасына немесе ішкі формасына сирек назар аударады. Бірақ саналы түрде немесе бейсаналық түрде Тілдік формалар, тұрақты өрнектер, сөз белгілері белгілі бір бірлестіктерді тудырады, осылайша ойды бағыттайды.