Емдік дене шынықтыру - кез-келген ауру, жарақат, кез-келген жаста қолданылатын ең физиологиялық, табиғи және өте тиімді емдеу әдісі. ЕДШ негізінде дененің негізгі биологиялық функцияларының бірі жатыр - қозғалыс дененің өсуіне, дамуына және қалыптасуына негізгі стимулятор ретінде. ЕДШ қолданылатын физикалық жаттығулар аурудың түріне және науқастың жағдайына байланысты арнайы таңдалады.
Емдік дене шынықтыру түрлері
- Таңертеңгі гигиеналық гимнастика - таңертең медициналық мекемелерде, сондай-ақ үйде оянғаннан кейін бірден жасалады. Таңертеңгілік жаттығулар жүрек-тамыр жүйесін, тыныс алу жүйесін нығайтуға, метаболизмді жақсартуға көмектеседі, сонымен қатар бүкіл денеге жалпы тоникалық әсер етеді. Сабақтың ұзақтығы науқастың жағдайына және оны өткізу жағдайларына байланысты (палатада, таза ауада) және 10-20 минутты құрайды.
- Емдік гимнастика - ағзаға жалпы күшейтетін әсер етеді, ауру мен оның сатысына сәйкес қойылған міндеттерді шешеді. Дене жаттығуы адам ағзасының өмірлік функцияларының күшті стимуляторы болып табылады. Топтық сабақтар аурудың сипаты мен оның өту сатысы бойынша топқа біріктірілген пациенттермен жүргізіледі.
Сабақ барысында айқын әсер алу үшін спорттық жабдықтар мен көмекші құрылғыларды қолдануға болады.
- Жеке сабақтар - операциядан кейінгі ерте кезеңде қозғалу қабілеті шектеулі науқастармен қолданылады;
- Топтық сабақтар – пациенттер топқа пациенттің ауруына және олардың функционалдық мүмкіндіктеріне сәйкес қабылданады.
- Консультативтік немесе дербес - шығару алдында пациентке жаттығулардың арнайы жиынтығы үйретіледі, содан кейін ол қол жеткізілген нәтижелерді бекіту үшін үйде жасайды.
Емдік гимнастика денсаулық сақтау мекемелерінде: стационарларда, санаторийлерде, емханаларда өткізіледі. Тірек-қимыл аппараты (ТҚА) бұзылған жеке сабақтардың ұзақтығы 10-15 минутты, ал топтық сабақтардың ұзақтығы 30-45 минутты құрайды.
Емдік гимнастика сабақтары үш бөлімнен тұрады: Кіріспе бөлім. Ол бүкіл сабақ уақытының 10-20% алады. Кіріспе бөлігіндегі жаттығулар денені одан әрі жүктеуге дайындайды және денеге тоникалық әсер етеді. Кіріспе бөлігі денеге, қолға, аяққа арналған қарапайым жаттығулардан тұрады. Бұған отырықшы ойындар, серуендеу, сонымен қатар тыныс алу жаттығулары кіруі мүмкін.
Негізгі бөлім. Жалпы сабақ уақытының 60-80% құрайды. Ол дене функцияларын қалпына келтіруге, бұлшықеттер мен омыртқа құрылымдарының қоректенуін жақсартуға, өтемін қалыптастыруға бағытталған. Белгілі бір ауруы бар пациенттерге ұсынылатын арнайы жаттығулар жасалады. Сондай-ақ, спорттық жабдықтар мен қолданбалы жаттығулар болуы мүмкін.