Мына  сөздерді  алфавит  тәртібімен  тізіп  жазыңдар

Алфавиттегі  әріптердің  ж азба  түрінің  де,  баспа  түрінің  де 
баС әріптері  және кіші әріптері бар.
Ж азба  түрінде  бас  әріптін,  кіші  әріп  формасынан  өзгеше 
болуы  негізінен  үш  қана  әріпте  кездеседі.  Олар: А а , Р р , Д д . Ал 
бас  әріп  пен  кіші  әріптің  негізінде,  формасы  бір  екеңі  көрініп 
түратын,  бірақ  екеуінің,  арасында  аздаған  өзгешелік  кездесетін 
5—6  әріп  бар.  Олар:  Б б ,  Г г ,  П п ,  В в  сияқты  әріптер.  Қалған 
әріптердін.  ж азбаш а  бас  әрпі  мен  кіші  әрпінде  ешбір  өзгешелік 
ж оқ деуге  болады.
Бас  әріппен  ж азу  қ азақ   жазуының  тарихында  кейінгі  құ- 
былыс  болып  табылады.  Араб  алфавитіне  негізделген  қ азақ  
жазуы  кезінде  бас  әріп  қолданылмады.  Орхон  —  енисей,  үйғыр 
жазуында  да  бас  әріп  қолданылмаған.  Латын  алфавитіне көш- 
кеннен  бастап,  қ азақ   жазуында  бас  әріп  қолданылатын  болды.
Бас  әріпті  қолданудың  ж азуда  өте  қажетті  ж ақтары   бар:
1.-  Бас  әріпті  қолдану  қ азақ   тіліндегі  жалпы  есім  мен  ж ал- 
қы  есімді  тексте  тез  ажыратуға,  сөйлем  мағынасын  тез  түсіну- 
ге  қажет.  Мысалы:  Ол А с ы л д ы   тез  таныды.  Сен  а с ы лд ы б а ға - 
ла.  Сен  Қ а р л ы ғ а и іт ы   білмеуші  ме  едің?  Құс  ішінде  қ а р -  
л ы ғ а ш т ы   жақсьі  көремін.  Қүралайды  шақырып  келіпті.  Сен 
қ ү р а л а й д ы   айырасың 
ба?  Алтын  өте 
жақсы  адам  еді.  Ол 
а л т ы н д ы   өте  қадірлейтін т.  б.
2.  Бір  сөйлем  мен  екінші  сөйлемнің  жігін  бас  әріп  арқылы 
тез  ажыратуға  болады,  бұл — тексті  оқуда  дауыс  ырғағының 
дұрыс болуына  квмектеседі.
3.  Бас  әріп  қысқарған  сездерді  тез  тану,  ажырату  үшін өте 
қажет.  Қысқарған  сөздерді  бір  әріптің  бір  сезден  қысқарып 
тұрғанын  көрсететін  негізгі  белгі — бас  әріп.  Бас  әріп  алынба- 
са,  оны  сөздің  бас  буынынан,  қысқарған  сөздерден  ажыратуға 
мүлде  мүмкін  емес.  Мысалы  казпи,  казми,  районо,  гороно  т.  б. 
осылай  түрғанда,  олардың  қысқарған  сөз  екенін  ажырату 
қиын.  Ал  бас  әріппен  жазылса,  КазПИ,  КазМИ,  РайОНО, 
ГорОНО  десе,  олардьщ  қысқарған  еөз  екені  бірден  аңғарыла- 
ды,  сонымен  бірге,  оның  қайсысы  сөздің  буынынан  кысқарға- 
нын,  қайсысы  сөздіқ  басқы  әріппен  қысқарғанын  ажырату,  сүй- 
тіп,  олардың  қандай  сөзден  қысқарғанын  табу,  білу  өте  одай 
болады.
Біздің  қазіргі  жазуымызда  қолданыльш  жүрген  бас  әріптер 
жазудағы  артық  таңбалар  емес,  керекті,  пайдалы  таңбалар. 
(Қелесі  беттегі  кестені  қараңыз)
55-жаттыгу. 
Мына  текстегі  бас  әріппен  жазылуға  тиісті  сездерді  ескеріп, 
дұрыстап  көшіріңдер.
— 
Қаумен  баласы,  сенің  қыстауьща  қондым  ба?  Өз  аулың 
анау  Шыңғыста  емес  пе?  Д әл  осы  жерде  сенід  қылшығьщ  құра- 
ды ма?
базаралынық  сұрауына  жауап  бёрмей,  бұ  да  сүрау  берді. 
ағайыным,  жанкүйерім  «өртенсем де, ара  түспе»  дейсің бе?

Баспа,  жазба,  бас әріп,  кіші  әріптің  кестесі
рет  саны
б~спа  түрі
жазба  түрі
рет  саны
баспа  түрі
жазбз  тҮРІ
ба
с 
әрі
п
с
а
3
Я
ба
с 
ә
р
іп
к
іш
і 
ә
р
іп
с
о.
п»
о
«
о
с
к
со
3
*ч
X
ба
с 
өр
іг
т
с
&
о
н
1
А
a
А
а
22
11
п
п
п
2
с)
Ә
Ә
Ә
2 3
р
Р
р
р
3
Б
5
Б
б
24
с
с
с
с
'±
В
в
В
в
2 5
т
т
т
Т
5
Г
г
Г
г
2 6
У
у
У
у
6  
-
р
F
F
F
2 7
Ұ
¥
Ұ
Ү
і'
Д
Д
д
д
2 8  
'
У
Ү
Ү
Ү
8
Е
е
Е
е
. 
29
ф
Ф
ф
ф
9
Ё
ё
Ё
ё
30
X
X
X
X
10
Ж
ж
Ж
ж
31
Һ
Һ
Һ
Һ
11
3
з
3
3
3 2
ц
ц
ц
ц
12
и
Й
и
и
3 3
ч
ч
ч
ч
13
и
'  й
й
й
3 4
ш
ш
щ
щ
14
к
к
к
к
3 5
щ
Щ
щ
ш
15
к
к
к
к
3 6
ь
ь
ь
ь
16
л
л
л
Л
3 7
ы
ы
ы
ы
17
м
м
м
м
3 8
I
І
I
І
18
н
11
н
н
39
ъ
ъ
ъ
ъ
19
Ң
н
Ң
Ң
4 0
э
9
э
э
20
о
о
о
о
41
ю
Ю
ю
ю
21
е
Ә
и
в
4 2
я
Я
я
я
саған  да,  бұған  да  ағайын  екем,  ара  сөз  де  айтқызбайсың  ба?
—  Өзіңе  тимеген  екем,  ендеше-қақтықпа,  ағайын,  жайыңа 
тұр,  килікпе!
—  Жылатсам  да,  талап  жесем  де,  үн  шығарма,  тұяқ  серіппе 
дейсің бе?  (М.  Ә.).
ӘРІП  Ж ӘНЕ  ДЫБЫС
Әріп — дыбыстың жазудағы танбасы.
Қазіргі  қазақ  жазуындағы  әр  әріптін,  өзіндік  формасы  бар, 
сондықтан оларды  ажырату оңай.
Сөз  ішінде  әр  әрішиң екінші  әріптен  жігі  көршіп  түрады.  Бүл 
әріптің  формасы  да  ж азба  түрінде  жылдам  ж азуға  ыңғайлан- 
ған,  сөз  ішінде  бірімен-бірін  жалғастырып,  сөз  біткенше тоқтал- 
май  ж азу  мүмкіншілігі  бар.  Әрбір  әріп  сайын,  жазуды  үзіп,  қол- 
ды  кетеріп  жатпай,  сөз  ішіндегі  әріптерді  жалғастырып  жазу 
мүмкіншілігі  жылдам  жазуды  қамтамасыз  етеді.  Сонымен,  бір- 
ге,  сөз  ішінде  жеке  сездердін.  тұтас  формасы  бір  сөз  бен  екіншІ 
сөздің шегін  көрсетіп тұрады.
Әріп  дыбысты  белгілейтін  ж азу  таңбасы  болғанымен,  әрія 
пен  дыбыстын.  арасында  ешкандай  табиғи  байланыс  жоқ,  әріп— 
шартты  белгі ғана.
31

Әріп  пен  дыбыстыц  мынадай  айырмашылықтары  бар:
1.  Әріп  дыбысты  тек  шартты  түрде  тадбалаумен  бірге,  қағаз 
бетіне,  не  ж азуға  келетін  басқа  затқа  түсірілетін  белгі  болғ^н- 
дықтан,  оған  дыбыс  мүшелерінің  қатысы  жоқ,  сондықтан  ол  құ- 
лаққа естілмейді,  тек қана  көзбен  көруге келеді.
Тілдегі  дыбыстар  сөйлеу  мүшелерінід  бір-біріне  соқтығуы- 
нан пайда  болып,  ауа толқыны  арқылы  қүлаққа естіледі.
2.  Әріп  қүбылмалы  емес,  үнемі  бір  белгімен  таңбаланады.
Тілдегі  дыбыстьщ  бірнеше  түрлі  өзгешелігі  болады.  Дыбыс
екпінге  байланысты,  алды-артындағы  дыбыстарға  байланысты, 
бірде  көтеріцкі,  бірде  баяу,  бірде  қатац,  бірде  үяд,  бірде  жуан, 
бірде  жідішке,  бірде  созылыдқы,  бірде  қысқа  естіле  береді.
3.  Әріпті  адамдар  келісіп,  өзгертуіне  болады.  Мәселен,  к а ­
зак   халқы  өз  алфавитін  бірнеше  рет  өзгертті,  кейде  алфавит- 
тегі жеке әріптерді  де өзгертуге  болады  (У-ү).
Тілдегі  дыбыстар  адамдардыд  келісімі  арқылы  өзгертілетін 
қүбылысқа жатпайды.
АЛФАВИТТЕГІ  Ә РІП Т ЕРД ІҢ   АТЫ
Алфавиттегі  әр  әріптід  жеке  алғанда,  қолданылатын  аты  бо­
лады.  Әріптердід  атын  білу  де  күнделікті  өмірде  қажет.  Қазіргі 
қазақ  тілінде  қысқарған  (аббревиатура)  сөздер  өте  жиі  қолда- 
нылады.  Оларды  дүрыс  оқу  үшін,  әріптердід  атын  білу  керек. 
СССР  (эс-эс-эс-эр),  M l С  (эм-те-эс)  т.  б.
Телефон  арқылы  сөйлескенде,  түсініксіз,  сирек  қолданыла- 
тын  сөздерді  әріптеп  айтқанда,  сөздегі  әр  әріпті  оныд  атымен 
атауға  болады,  кейде  акрофония  әдісімен  сөздегі  әрбір  әріпті 
сол  әріппен  басталатын  тұтас  сөздермен  атау  да  кездеседі.  М а­
тематика,  физика,  химия  ғылымдарындағы  қысқарған  термин- 
дерді  дүрыс  атау  үшін,  латын  алфавитіндегі  әріптердід  де  атын 
білу херек: Н2 04 х, у,  N  полкі т.  б.
1940  жылғы  қазақ  алфавитінде  әріптер  орыс  тіліндегідей
бэ,  вэ,  гэ,  жэ,  зэ,  тэ,  цэ  түрінде  аталса,  1957  жылғы  өзгерісте  бе, 
ве,  ге,  де,  же,  зе,  те,  це  түрінде  аталатын  болды. 
И,  ь
  белгіле- 
рінід  де  аты  езгерді:  шолақ  и  деген — ңысқа  и,  жуандьщ  белгі 
деген — айыру  белгісі деп  аталатын  болды.
Алфавиттегі  әріптер  тадбалайтын  дыбыстарыныд  бөлінуіне 
қарай  топталады.
Дауысты  дыбыстарды  белгілейтін  әріптерді  дауысты  әріптер 
дейміз.
Дауыссыз  дыбыстарды  белгілейтін  әріптерді  дауыссыз  әріп- 
тер  дейміз.
«ъ,  ь»  әріптері  ешбір  дыбысты  белгілемейді.  Сондықтан  бү- 
ларды дыбыссыз  әріп деп  атаймыз.

Қазақ  алфавитіндегі  әріптердің  аты
Р
ет
 
са
н
ы
Әріптср
әріптердід 
а ты
рет  саны
о
р
іп
т
е
р
әріптерДід  аты
і
а
а
2 2
п
пе
2
ә
ә
2 3
Р
эр
3
б
бе
24
с
э с
4
В
ве
2 5
т
те
5
V
гс
26
У
У
6
Ь'
ға
27
Ұ
¥
7
д
де
28
Ү
V
- 
8
е
е
29
ф
ъ < Ь
9
ё
йо
3 0
X
ха
10
ж
ж е
31
Һ
ha
11
3
зе
3 2
д
не
12
и
и
3 3
ч
че
13
й  қысқа
и
34
ш
ша
14
к
ка
35
m
ш а
15
қ
к а
3 6
ъ
айыру  белгісІ
16
л
ЭЛ
3 7
ы
ы
17
м
r^M
38
І
І
18
н
эн
3 9
ь
ж ідіш келік
бслгі
19
Д
эд
4 0
э
э
20
0
О
41
ю
ю
21
ө
Ө
42
я
н
ӘРІПТЕН  БАСҚА  ГРАФИКАЛЫҚ  БЕЛГІЛЕР
Қазіргі  қазақ  жазуында  әріптерден  басқа  түрлі  графнкалық 
белгілер  қолданылады.  Графикалық  белгілер  сөйлеудегі  эріп- 
пен  жеткізуге  келмейтін  ерекшеліктерді  білдіру  үшін  пайдала- 
нылады.
Тақырып  пен  текст  арасында  үзіліс  (ашық  орын)  эңгіме  не 
туралы  болатынын  бірден  ақғару  үшін  керек.
Сөз  арасында  да  ашық  орын  қалдырамыз.  Бүл  сөйлемдегі 
сөздін,  жігін  көрсетеді.  Сөздердің  жігі  көрінбесе,  ондай  ж азу- 
ды  оқу  да,  түсіпу  де  қиын,  өйткені  сез  жігінсіз  дұрыс  интона- 
диямен  оқу  мүмкін  емес.  Сөз  арасын  бөліп  жазу — оқуда  да, 
жазуда  да  өте  қолайлы,  тез  оқуға,  жеке  сөз  бейнесін  тез  тануға 
мүмкіндік береді.
Ж азуда  екпіннің  белгісі  бар.  Қ азақ  тілінде  бүл  үнемі  қол- 
данылмайды,  себебі  қазақ  тілінде  екпіннің  орны  түрақты,  бел- 
гілі  (сөздің  соңғы  буыны),  екпінді  керсетпесе  де,  қазақш а 
білетін  адам  оны  дүрыс  оқиды.  Қ азақ  тілін  үйренуші  басқа ұлт 
адамдары  үшін,  (орыс  мектебіне  арналған  оқулықтарда,  ау- 
дарма  сөздіктерде)  кейбір  омоним  сездерде  екпін  керсетіледі: 
Мысалы:  алма,  алма,  көрш і,  кәрші.
Апостроф  латын  жазуынан  қабылданған.  Ол  шет  ел  кісі
2—1167
33

аттарында  қолданылатын  бір  әріптен  тұратын  демеуліктерді 
сөзден  бөлу  үшін  немесе  түсіп  қалған  дауыстынын,  орнына қол- 
данылады.  Мысалы:  —  О’  Бреннан,  Марсель  Л 1  Эрбье  т.  б.
Дефис  (кішкене  сызықша)  сызықшаның  үштен  біріндей. 
Дефис  пен  сызықша  бір  графикалық  белгі  емес.  Бүл  екеуінің 
қызметі  де  басқа-басқа.  Дефис  жалғастыру,  қосу  белгісі  бол- 
са,  сызықша— айыру,  алш ақтату белгісі.
Қосақталған  фамилияларда,  қос  сездер,  сез  бен  кейбір  де- 
меулік  шылаулар  арасына,  цифрмен  жазылатын  сан  есімдер 
мен  қосымша  арасына,  цифрмен  жазылатын  сан  есімнен  соң, 
зат  есімнің  алдында,  әріппен  қысқарған  сөздер  ыен  қосымша 
-а р а сы н а   дефис  қойылады.  Мысалы:  Айтқан-ды,  көріпті-міс^ 
7-көше,  8-ді,  МТС-ті,  РТС-тен,  Ж олио-Кюри,  Ж ан  Ж ак  Руссо, 
келе-келе,  келіп-келіп,  көрген-білген,  бетпе-бет,  Ритман-Фети- 
сов,  Федин-Иванов  т.  б.
Негізгі  сөз  болып  отырған  ойды  білдіретін,  ерекше  мән  бері- 
ліп,  көңіл  аудару  қаж ет  сөздің  баспада  не  асты  сызылады,  не 
ол  басқа  сездерден  гөрі  қою  бояумен,  я  түсті  бояумен  беріледі 
немесе  ол  сөз  ж азба  шрифтімен  жазылады,  кейд'е  ол  сөздегі 
әріптер  сирек  жазылады.  Бүл  да  таза  графикалық  белгілерге 
жатады.
Тыныс  белгілері  де  әріптен  тыс  графикалық  белгілерге  ж а ­
тады.
56-жаттыгу. 
Тексті  көшіріп,  ондағы  әріптен  басқа  графикалық  белгілер- 
дің  астын  сызыцыздар.
—  Ж арайды, Абай аға, қаршыға жайында  ма?
Барлық  ж астар  саят  қызығына  қызумен  берілсе  де,  Абай- 
дың ендігі  ақындық бүйрығын  анталай тосты.
Абай Ш үбарға  қарап:
—  Ж оқ,  қаршыға  емес!  Сын  болған  соң,  қысас  сын  болсын. 
Мен  қапысыз  шапщандықты  тілеймін.  Тапсыратыным,— деп, 
саспай  анық етіп, жарыс елеңнің жайын  айтты.
—  Қысқы  аязды  түнде,  гулеп  соққан  жел  үніне  күй  қосып,  ,■ 
кәрі  әже  немересін  қандай  сөзбен  жұбатады?  Соны  ціапшан 
жыр етіп беріңдер. Ал  айт!— деді  (М.  Ә.).
57-жаттығу. 
Тексті  көшіріп,  ондағы  әріптен  басқа  графикалық  белгілер- 
дің  астын  сызыңдар.
Бәсе!  Шіркін,  ақын  болсан.  осыңдай  бол!— деді.  Өз  ішінде, 
осы  Дәрмен  деген  інісін  «Абайға  шәкірт етіп,  жолдас  етем»  деп, 
әкеп  қосқан  қарт  Дәркембайға,  қазір А бай  алғыс  айтып  келеді.
Барлы қ  топ  енді  түгел  шапқан  күйінде  қүстардын  соңынан: 
кетті.  Озып  барған  Мағаш  еді.  Л ақтай  бір  дуадақты  сары  ала  ? 
жүнін  жарқылдатып  басып  қалған  бір  қаршығаның  үстіне  ағы -; 
зып  жетті  де,  тымағын  бүлғап,  арттағыларға  айғай  салды.  Ке- 
,  йінгілер де такау еді.

' 
—  Дәрмен!  Дәрмен!  Шүйінші!  Еңлік  жыры  сенікі,— деді 
:  М ағзш   (М.  Ә.).
58-жаттыгу. 
Тексті  оқып,  ондағы  графикалық  бслгілердіц  түрлсрін  ата- 
ңыздар.
—  Бүл  кайдан  алған  ұйқасыц,  қазақ  естімеген  сөзді  қайдан 
:  сүйреп әкелдің,  Кәке-ау?— деді.
Кәкітай  олардың  күлкісін  біраз  еркіндетіп'жіберіп,  екі  көзі 
күлімдеп  өзі  де  лекіте  күлді  де,  енді  жауаптасып,  дауға  кірісті:
—  Өлеңніц  сезі  Мағаш  пен  Дәрмен  айта  беретін,  күндегі 
көптің  құлағына  сіңген  сөз  бола  ма  екен?  Кейде  айшықты  сөз
.  әлдеқайда  алыстан  кеп,  осылай  таңырқатып  та  кетуі  керек.  Мен 
білсем,  осы  төрттікті  өлеқ ғып  тұрған  жалғыз  менін, ұйқасым  де- 
ді  (М.  Ә.).
II
Мағаш  кәрі  әженің  өлер  алдындағы  бір  кесек  сөзін  Әбішке 
енді  айтты.  Үлжан  әл  үстінде  жатқанда,  Майбасар  көңілін  сү- 
рап  отырып,  өрескел сөйлепті:
—  Қалайсың,  бізді  тастап,  еріңнің  артынан  сапар  шеккелі 
жатырсың-ау!  Көпті  көрдің  ғой,  айта  кетсеңші,  өлген  деген 
қандай  болады  екен?— депті.
Сонда  Үлжан  сәл  езу  тартып,  ақырын  ғана  әзіл  айтыпты:
—  Пәруәйсіз,  қайным-ау!  Көрсем,  қартайғанша  ой  түспеген 
сені  көрдім.  Бүрын  мен  өліп  көріппін  бе?  Өзің  өлгенде  көрерсің, 
несіне  ынтықтың!— депті  де,  тіл-аузын  қойыпты  (М.  д.).
2*

О Р Ф О Г Р А Ф И Я ,  
О Р Ф О Э П И Я
I
С Ө ЗД ІҢ   ЖАЗЫ ЛУЫ   МЕН  АЙТЫЛУЫ 
■
Тіл  дыбыстары  сөз  ішінде;  сөз  арасында  біріне-бірі  эсер  етіп 
отырады,  сондықтан  сөздің  жазылуы  мен  айтылуы  сай  келе 
бермейді.
Ж а з ы л у ы
А й т ы л у ы
педагог
педагок
басшы
бащы
ашса
ашша
тұзшы
тұщы
бөдене
бөдөне
қүдық
қүдүқ
ала  ат
алат
ақ лақ
ағлақ
Орфография  деп  белгілі  бір  тілдегі  сөздердің  дүрыс  ж азы ­
луы туралы ережелердің жиынтығын  айтады.
Орфография  тілдегі  сөздердіц,  олардьщ  грамматикалық 
формаларыныд  біркелкі  ж азылу  нормасын  белгілейді.  Тілдің 
орфографиясын  үкімет  бекітеді.  Үкімет  қабылдаған,  бекіткен 
сөздердід  жазылу  нормасын  сақтап  ж азу  әрбір  азаматқа  мін- 
детті  болып табылады.
Орфоэпия  сөздід  дүрыс  айтылу  нормасын  белгілейді.  Дүрыс 
ж азу  қандай  міндетті  болса,  дұрыс  сөйлеу  де  сондай  міндетті, 
ейткені  дүрыс  ж азу  мен  дүрыс  сөйлеу — мәдениеттіліктің  бас- 
ты  белгілерінід бірі.
ДАУЫСТЫ 
а ,  ә  
,  ӘРІПТЕРІ
А,  ә — жуанды — жіңішкелі  жүп  дауысты  дыбыстардың 
әріптері.
Езулік  ашық,  жуан  дауысты  дыбыстың  әрпі  а  сездід  бар- 
льщ  буынында  жазылады.  Мысалы:  адам,  бала,  дала,  аза- 
мат т. б.
Езулік  ашық,  жіңішке  дауысты  дыбыстыд  әрпі  ә  сөздің  бі- 
рінші  буынында  ғана  қолданылады.  Мысалы:  әМір,  эсер,  әкім, 
эзір,  әзер,  бэле,  бәкі,  бэлкім,  сәтен,  пэтуа,  бәлі,  рэсуа,  кэдік  зз- 
бір,  т. б.
36

Айтылуда  а   дыбысының  е  болып  естілуі  жиі  кездеседі. 
Мысалы:  жай  (жәй),  шай  (иіәй),  жаяу  (жэяу),  жайлау  (жэй- 
ла у),  рэсуа  (рәсуә),  жауһар  (жәуһәр),  жиһанкез  (жиһән- 
кез),  т.  б.
59-жаттыгу. 
Тексті  көшіріп  жазып, 
әуелі  а   әрпі  қатысқан 
сөздердің 
астын  сызыңдар,  содан  кейін  ол  әріптің  э   болып  айтылатын  жерін  көрсеті- 
ңіздер.
I
1.  Қан  әлі  тыйылған  жоқ,  ақ  марліден  шым-шымдап  шығып 
жатыр  (Ғ.  М.).  2.  Ж ұмабай  да  жаңа  байқады.  3.  Ж айлауға  к а ­
рай  Шыңғыс  асқалы  беттеп  келе  жатқан  елдің  үш-терт  аулы 
қонынты.  4.  Немесе  шынымен  жай  білгісі  келгені  ме?  5.  Оспан 
келе  бергенде,  бұ  да  қүшағын  жайып,  бетінен  сүйді.  6.  Россия 
патшалығындағы  закон-тәртіп  пен  қырғыз  сахарасының  ара- 
сындағы  барлық  тұтас  халдің  өзі  сондай  (М.  Ә.).  7.  Шаймерден- 
де  төрт қыз,  бір үл  бар  (С.  М.).
II
1.  Ең  кішісі  екі  жасар,  емшектен  әлі  шықпаған  қара  қыз — 
Бәтима.  2.  Ж ұмабай  да  жаңа  байқады.  3.  Мен  кітапты  қолты- 
ғыма  қыстым  да,  шығып  кеттім  (С.  М .).  4.  Ж аңа  үйде  отырған 
шақта,  пайда  болған  шабыт,  қызу  қайта  келген  еді  (М.  Ә.).
5.  Бір  күні  Өсіп  әлдеқайда  кетіп,  оның  бой  жетіп  келе  ж атқан 
қызы  Әлима  түс  мезгілінде  қаймаққа  былғаған  ақ  ірімшікпен 
шай  беріп  отыр  еді  (С.  М .).  6.  Менің  артымнан  Тайжан  үйіне 
кіруге  олар  бата  алмады,  өйткені  ол  үйде  аюдай  ақырған,  тен- 
тек мінезді  Сәлима  бар...  (Ғ.  М.).
60-жаттығу. 
Ә 

жүктеу/скачать 11,26 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: