Геологиялық Карта
жүктеу/скачать 0,83 Mb.
|
|
Геологиялық Карта — жер қыртысының геологиялық құрылысын белгілі бір масштабта графикалық бейнелеу. Геологиялық Карта геол. түсіру, геол. зерттеулер нәтижесінде жиылған материалдарды қорыту арқылы жасалады. Жер қыртысының құрылысы мен дамуы, ондағы кен байлықтарының таралу заңдылықтары туралы тұжырым жасауға, іздеу мен барлау, құрылыс, сумен қамтамасыз ету, мелиорация жұмыстарын жобалауға мүмкіндік береді. Геологиялық Картада тау жыныстарының құрамы мен жаралу тегі, олардың орналасу жағдайы, бір-бірімен жапсарласу сипаты, белгілі түстер, арнаулы ұсақ сызықшалар, әріптер, цифрлар арқылы көрсетіледі. Түрлі түстер жыныстардың геол. жасын, ал сызықшалар литол. құрамын көрсетеді. Барлық шартты белгілер мен олардың түсінігі картаның жиегінде белгілі бір тәртіппен жазылады. Геологиялық Карталар антропоген (төрттік) шөгінділерінің Геологиялық Картасы, литологиялық карта, палеогеографиялық карта, инженерлік геология картасы, кен байлықтар картасы болып бөлінеді. Антропоген шөгінділерінің к-сында осы жыныстардың жасы, құрамы, қалыңдығы, жаралу тегі, мұз басу сатылары, теңіз трансгрессиялары мен регрессиялары, көп жылдық тоңның таралу шектері белгіленеді. Литол. карталарда түп жыныстардың заттық құрамы мен жатыс элементтері белгіленеді. Палеогеогр. карталарда Жер тарихының белгілі кезеңдеріндегі құрлық пен теңізді аудандары, оларда жиылған түрлі шөгінділердің құрамы, қалыңдығы көрсетіледі. Инженерлік геол. карталарында тау жыныстарының құрамы, жасы және физ. қасиеттері (қуыстылығы, су өткізгіштігі, т.б.) көрсетіледі. Кен байлықтары түрлерінің орналасу заңдылықтарын көрсетеді, белгілі бір аудандардың геол. құрылысы негізінде кен байлықтары табылуы мүмкіндігіне тиісті баға беріледі. Геологиялық Карталар масштабына қарай шолу, ұсақ, орта, ірі, дәл масштабты болып бөлінеді. Геол. шолу картасы (1:1000 000 және одан ұсақ) мен ұсақ масштабты (1000000 және 500000). Геологиялық Карталар белгілі бір аймақтың, мемлекеттің, құрлықтың не бүкіл дүние жүзінің геол. құрлысы жөнінде түсінік береді. Орта масштабты (1:100000, 1:200000) Геологиялық Карталарда белгілі бір ауданның геол. құрлысының негізгі сипаттары және олардағы кен байлықтарының болжамды мөлшері көрсетіледі. Ірі масштабты (1:50000, 1:25000) Геологиялық Карталар кен орындарының табылу келешегі бар, а. ш-на игерілетін, қалалар мен кәсіпорындар салынатын аудандардың геол. құрылысын толық сипаттау үшін жасалады. Дәл Геологиялық Карталар (1:10000 және одан ірілері) кен денелерінің орналасу заңдылықтарын анықтауға, кен байлықтар қорын есептеуге, кәсіпорындар, тұрғын және қоғамдық үйлер құрлысының тех. жобаларына байланысты мәселелерді шешуге мүмкіндік береді. Геологиялық Картаға стратигр. бағана мен геол. қималар беріледі. Қималардың масштабы мен шартты белгілері картаға сәйкес келуі тиіс. Қазақстанның аумағы әр түрлі масштабтағы Геологиялық Картамен түгел қамтылған. Картографтар белгілі бір ерекшеліктерді көрсету үшін картада түсті пайдаланады. Түсті пайдалану картографтардың немесе баспагерлердің әртүрлі карталарымен сәйкес келеді. Карта түстері (немесе кәсіби көрінетін карта үшін) әрқашан бір картаға сәйкес келеді. Карталарда пайдаланылатын көптеген түстер жердегі нысан немесе функциямен байланысқа ие. Мысалы, көк әрдайым әрдайым тұщы су немесе мұхит үшін таңдалған түс (блюстық көк су ғана емес, мүмкін). Адамның жасаған ерекшеліктерін (әсіресе шекараларын) көрсететін саяси карталар әдетте адамның өзгеруін есепке алмағанда жиі ландшафты бейнелейтін физикалық карталарға қарағанда көбірек карта түстерін пайдаланады. Саяси карталар әртүрлі елдерді немесе мемлекеттердің (мысалы, штаттар сияқты) ішкі бөлімдерін көрсету үшін жиі төрт немесе одан да көп түсті пайдаланады. Саяси карталар сондай-ақ су, көк және / немесе қызыл қалалар, жолдар мен теміржолдар сияқты көк түстерді пайдаланады. Саяси карталар шекараны - халықаралық, мемлекеттік немесе аудандық немесе басқа саяси бөлімшені көрсету үшін желіде қолданылатын сызықтарды және / немесе нүктелерді ерекшеленетін шекараларды көрсету үшін жиі қара пайдаланады. Жеке карталар биіктікте өзгерістерді көрсету үшін әдетте түсі өте күрделі түрде пайдаланады. Жасыл бояғыштар көбінесе жалпы биіктікті көрсету үшін қолданылады. Күлгін жасыл, әдетте, төменгі деңгейлі жерді жоғары биіктікте қолданылатын жасыл реңктермен көрсетеді. Жоғары биіктікте физикалық карталар көбірек қоңыр түске боялған, одан жоғары деңгейді көрсету үшін жиі пайдаланылады. Мұндай карталарда көбінесе картада ең жоғары биіктікті көрсету үшін қызыл немесе ақ немесе күлгін қолданылады. Жасыл түстер, қоңыртар және т.б. сияқты картаны пайдаланған кезде, түс түсі жердің қақпағын білдірмейтінін есте ұстау өте маңызды. Мысалы, Mojave шөлі төменгі биіктіктен жасыл түспен көрсетілгендіктен, бұл шөлдің жасыл дақылдармен жабылғанын білдірмейді. Ақ таулы таулардың шыңдары таулардың мұз және қармен жыл бойы ұзаққа созылғанын көрсетпейді. Физикалық карталарда, блюз су үшін пайдаланылады, көгілдір блюз, ең терең су үшін пайдаланылатын және ашық су үшін пайдаланылатын жеңіл блюз. Теңіз деңгейінен төмен биіктікте жасыл-сұр немесе қызыл немесе көк-сұр немесе басқа да түс қолданылады. Жол карталары мен жалпыға ортақ пайдаланылатын карталар көбінесе түстердің күлкілі болып табылады. Олар әртүрлі тәсілдермен карталар түстерін пайдаланады ...
Көк - көлдер, өзендер, ағындар, мұхиттар, су қоймалары, магистральдар, жергілікті шекаралар Қызыл - негізгі магистральдар, жолдар, қалалық жерлер, әуежайлар, ерекше қызығушылық орындары, әскери объектілер, атаулардың атаулары, ғимараттар, шекаралар Сары қалалар немесе қалалар Жасыл - саябақтар, гольф алаңдары, брондау, орман, бақша, жолдар Браун - шөлдер, тарихи орындар, ұлттық парктер, әскери резерваттар немесе базалар, контур (биік) сызықтар Қара - жолдар, теміржолдар, магистральдар, көпірлер, орын атаулары, ғимараттар, шекаралар Күлгін - магистральдар, (бастапқы зерттеуден кейін картаға қосылған функцияларды ұсыну үшін USGS топографиялық карталарында пайдаланылады) жүктеу/скачать 0,83 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|