Ілмекті орамалар зәкірдің қарапайым ілмекті орамалары
жүктеу/скачать 24,3 Kb.
|
1 2
- Бұл бет үшін навигация:
- ІЛМЕКТІ ОРАМАЛАР Зәкірдің қарапайым ілмекті орамалары.
|
М. Тынышбаев атындағы ҚазККА Ақтау Көлік Колледжі Бақылау жұмысы Тақырыбы: Ілмекті орамалар Орындаған: Балқасым Қанат Тобы: Эир 11-01/21 Тексерген: Жоспары: Зәкірдің қарапайым ілмекті орамалары. Көп полярлы машина. Зәкірдің күрделі ілмекті орамасы. Орамалар симметриясы мен теңгермелік жалғаулар Қорытынды ІЛМЕКТІ ОРАМАЛАР Зәкірдің қарапайым ілмекті орамалары. Қарапайым ілмекті (параллельді) ораманың әрбір бөлік ұштары іргелес коллектор тілімшелерге қосылуымен сипатталады. Қарапайым ілмекті ораманың құрылымын, екі полюсі және алты коллекторлы тілімшелері (Zк= Zc = 6) бар тұрақты ток генератор (р=1) мысалында қарастырайық. Полюстермен жасалған магнитті өрістің индукция сызықтарының бағыты 1.8, а - суретте көрсетілген (бұл бағыт, оң бұрандалы қол бұрғы ережесі бойынша полюстер ораманың ток бағытын есептеумен табылған); сонымен қатар зәкірдің айналу бағыты көрсетілген (айналу үдерісі алғашқы қозғалтқышпен жасалады). Оң қол ережесі бойынша, зәкір ораманың белсенді жақтарына бағытталған, ЭҚК бағыты анықталды. Егер генератор қуат қабылдағышқа қосылған болса, осы бағыттар токтар бағытына сәйкес келеді. Белсенді жақтары ойықтарда жұпталып орналастырылған. Алдыңғы қосылыстар көрсеткіштері бар сызықтармен, ал артқылары штрих сызықтармен көрсетілген. Көрсеткіштері бар сызықтар алдыңғы қосылыстарда, белсенді жақтар бағыттарына сәйкес, токтар бағытын көрсетеді. Щеткалардың көрсетілген өрістері де (олар ынғайлы көрсетілу үшін, коллектор тілімшелерінің астында суреттелген) токтар бағыттарына сәйкес болады. Шын мәнінде, жоғарғы щетканың теріс өрісі бар, өйткені 1.8-суретте көрсетілмеген сыртқы тізбектен ток осы щетка бағыты бойынша ағады. Коллекторлы тілімшеден 1, ток бағытымен қозғалып, теріс өрісте щеткамен жанасып жатқан ораманың жеке бөлігінің құрылысын бақылайық. Бөліктің алдыңғы маңдайлы бөлігі коллекторлық тілімшені 1 ойықтың П1 жоғарғы бетінде жинақталған белсенді жағымен қосады. Осы бөліктің артқы маңдайлы бөлігі, П4 ойығының төменгі қабатында орнатылған екінші белсенді жағына, осы белсенді жағының артқы шет жағынан келеді. Екінші белсенді жағының алдыңғы шет жағы коллекторлы тілімшенің 2 алдыңғы бөлігімен қосылады. Сонымен, бөлік іргелес коллекторлы тілімшелерде басталып, аяқталады, ал оның белсенді жақтары диаметрлі қарсы ойықтарда, яғни кері өрістердің полюстер астында орнатылған. (Жалпы, егер машинаның р жұп полюстері болса, бір бөліктің белсенді жақтары орнатылған ойықтар арасындағы орталық бұрыш 180/р тең болады). Ілмекті ораманың ашып көрсетілген сұлба үзіндісінде (1.8, б - сур.) қарастырылған бөлігі қалың сызықпен көрсетіледі. Ойықтардың жоғарғы қабатында орнатылған белсенді жақтары, ашық сұлбада тұтас сызықтармен, ал төменгі қабатта орнатылған белсенді жақтары штрих сызықтармен көрсетілген. Осы суретте белгіленген: ■ зәкірдің орамасы у1 бойынша, бірінші жартылай қадамы -қарапайым ойықтардың санымен өлшенетін сол бөліктің белсенді жақтары арасындағы қашықтық; ■ екінші жартылай қадам y2 - осы бөліктің соңғы белсенді жағы мен келесі бөлігінің бастапқы белсенді жағы арасындағы қашықтық; ■ нәтижелі қадам y – бір-бірінен кейін орнатылған бастапқы тараптар арасындағы қашықтық; ■ коллектор бойынша қадам ук – бұл бөліктің басы мен соңы қосылған коллекторлық тілімшелер орталарының арасындағы қашықтық; бұл қадам коллекторлы бөлулерде өлшенеді. ■ коллектор бойынша қадам - осы секцияның басы мен соңы қосылған коллекторлық тілімше орталықтарының арасындағы қашықтық; бұл қадам коллекторлық бөлімлерде өлшенеді. Ілмекті орама үшін: у = у1- у2; ук= у Осыдан алдын, 1 коллекторлық тілімшеден 2 коллекторлы тілімшеге дейін ток бағытымен өтіп, бір бөліктің бөліктерін орнату қарастырылған еді. Зәкір орамасының барлық өткізгіштерді қосу сұлбасын табу үшін, сұлбаны айналып өтуді жалғастырамыз (1.8,а - суретті қараңыз). Коллекторлық тілімшеде 2 қарастырылған бөлікпен қосылған келесі бөлік басталады. Тілімшеден 2 ойықтың П2 жоғарғы қабатына келеміз, одан П5 ойықтың төменгі қабатына келеміз. Әрі қарай жүйелі қосылған алдыңғы және белсенді бөліктер бойымен қозғала отырып, төменгі щеткамен түйісетін Р6 ойықтың төменгі қабатынан 4 коллекторлық тілімшеге жеткенше токтың бағыты өзгермейді. Осы нүктеде электр тізбегінің торабы бар, өйткені оның үш сымы біріктіріледі: олардың екеуі екі бөліктің алдыңғы қосылымдарына жатады, ал үшіншісі щеткадан сыртқы тізбекке өтеді (1.8 а - суретте, бұл сым көрсетілмеген). Әрі қарай коллекторлық тілімшеден 4 бөліктердің кейінгі айналып өтуі ток ағымына қарсы жүретін болады. Алдымен біз P4 ойықтың үстіңгі қабатына, одан кейін P1 ойықтың төменгі қабатына және т.б. келеміз. Ойықтың Р3 төменгі қабатының коллекторлы тілімшемен қосылып айналып өтуі, ораманы қарастырып бастаған жерден аяқталады 1. Бұл коллекторлы тілімше 4 тілімше сияқты щеткамен түйіседі және торап болып табылады. Коллекторлық тілімшемен 1 қосылатын ораманың екі сымында тілімшеден ток ағып, коллекторлық тілішемен 4 қосылатын екі сымдарда ток тілімшеге қарай ағып жатқанын көреміз. Барлық қалған тілімшелерге келетін болсақ, олардың әрқайсысы кіретін және шығатын ток қосу нүктесі болып табылады. Қарапайым ілмекті орама сұлбасын қарастыру нәтижесінде біз екі тораптың және екі параллель тармақтың бар екенін анықтадық (2а = 2, мұнда а - параллель тармақтардың жұп саны), әр тармақ бір-дей белсенді жақтарды қамтиды. Ораманың негізгі сұлбасы 1.8, в -суретте көрсетілген, осында ойықтардың санына сәйкес бөліктердің белсенді жақтары белгіленген; «в» әрпі ойықтың үстіңгі қабатына белсенді жағының, ал «н» әрпі төменгі жағының орналасуын көрсетеді. ЭҚК лездік мәні е генератордың қарастырылып жатқан сәтінде, бір параллельді тармақтың белсенді жақтарында индукцияланған ЭҚК сомасына тең болады: е = е1в + е4н + е2в + е5н + е3в + е6н = е3н + е6в + е2н + е5в + е1н + е4в. Зәкірді 60° бұрған сәтте, коллекторлық тілімше 6 жоғарғы позицияда орналасады және жоғарғы щеткамен түйіседі, ал коллекторлық тілімше 3 төменгі орынды алады және төменгі щеткамен түйіседі. Осы сәттегі ораманың негізгі сұлбасы 1.8 в-суретінен тек ойықтар санынан өзгеше болады. Дәл сол теңдеудегі өзгерістерге де қатысты болады (1.11). Аралық уақытта, атап айтқанда, бастама негізінен зәкірді 30° бұрған кезде жоғарғы щетка 6 және 1 коллекторлық тілімшелерді, ал төменгісі 3 және 4 коллекторлық тілімшелерді қысқа тұйықтайды. Бөліктің белсенді жақтары Р6 ойығында (жоғарғы қабаты) және Р3 ойығында (төменгі қабаты) жататын 6 тілімшеде басталады және 3 тілімшеде аяқталады. Бөліктің белсенді жақтары Р3 ойығында (жоғарғы қабаты) және Р6 ойығында (төменгі қабаты) жататын 3 тілімшеде басталады және 4 тілімшеде аяқталады. Көрсетілген бөліктер щеткалармен тұйықталады. 1.8, а - суретте көрсетілгендей зәкірді көрсеткіш сызықтар бағытына қарай 30° бұрса, Р3 және Р6 ойықтары геометриялық бейтараптамада орналасады, яғни тураланған ЭҚК нөлге тең (мінсіз жағдайда) болатын полюстердің осіне перпендикуляр жазықтықта орналасады (егер р = 1). Осылайша, қарастырып жатқан сәтте ЭҚК қысқа тұйықталу бөліктерінде тураланбайды және теңдеудегі (1.11) сомалардың әрқайсысы екі қосылғышқа азаяды. Осының салдарынан генератор қысымында кернеудің лүпілі пайда болады, бірақ әрбір параллель тармақта бөліктер саны көп болған сайын лүпіл азаяды. Ораманың параллель тармақтарының саны арта бастағанда, зәкірдің номиналды тогы ұлғаяды, өйткені сыртқы тізбекте ағатын, көп санды тармақтарда зәкірдің тогы машинаның ішіндегі көп ток ағымдарына бөлінеді. (Осы машинаға немесе осы құрылғыға есептелген мөлшерлеме номиналды деп аталады.) Қарапайым ілмекті ораманың параллель тармақтарының санын машинаның негізгі полюстер санын көбейту арқылы көбейтілуі мүмкін, себебі тармақтар саны негізгі полюстер санына тең: 2а = 2p. жүктеу/скачать 24,3 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2