Инвестициялық жобаларды талдау әдістері. Жоба тәуекелін талдау.
Сультанбекова Арайлым
ҚМ 406
Халықаралық тәжірибеде кәсіпорынның даму жоспары бизнес-жоспар ретінде көрсетіледі, ол негізінен кәсіпорынның даму жоспарының құрамдастырылған сипаты болып табылады. Егер жоба тартумен байланысты болса, онда ол «инвестициялық жоба» деп аталады.
Инвестициялық жоба
Инвестиция.
Инвестициялар – біздің экономикамызда бұл жаңа термин болып табылмайды. 1994 жылғы 27 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының (ҚР) Заңына сай - акциялар және өзге де коммерциялық ұйымдарға қатысу формалары; - облигациялар және өзге де қарыздық міндеттемелер; - қозғалатын, қозғалмайтын мүлік және мүліктік құқық, ұстау құқығы - интеллектуалдық қызметке, авторлық құқыққа, патентке, тауарлық белгілерге, өндірістік - лицензияға негізделген қызметтерді жүзеге асыру құқығы".
1. Капиталды құрастыруға кеткен шығындардың төмен болуы.
2.Инвесициялық шешімдерді бағалау және қабылдау процесіндекапиталдың максимилизациялануы анықталады.
3. Капитал өсімділігін анықтау үшін әр түрлі контрагенттермен қарым-қатынас негізінде шығындарды төмендету.
Нарық экономикасында капиталдың құнын анықтау негізгі үш факторға байланысты жүргізіледі:
Инвестициялық салымдарды бағалау екі әдіспен жүргізіледі:
1. Дисконтталмаған әдістері
2. Дисконталған әдістері
Дисконтталмаған әдістердің іс жүзінде екі түрі қарастырылады:
өтімділік, қайтарымдылық әдісі
өтімділіктің немесе қайтарымдылықтың есепті коэффициенті арқылы бағалау.
Дисконтталған әдістері:
Дискотталмаған ақша ағымы әдісі ―инвестициялық салымдар үшін күтілетін ақша түсімдерінің барлығын және олардың белгілі бір мерзімге төленетіндігін анықтайды. Дисконтталмаған әдістер ақша салымының немесе ақша бірліктерінің мерзімдік белгілі бір уақытқа бекітілген құнын анықтауға бағытталған . Бұл әдістердің негізгі мақсаты инвестициялық салымдардар бойынша қазіргі кезде немесе бүгінгі күнге алынған ақша бірлігі болашақтағы ақша бірлігінен қ―мбат тұрады. Бұл мақсат, қағида ақша бірліктерінің бүгінгі күнгі мөлшерін процентке беру мұмкіншілігін анықтайды.
Инвестициялық тәуекел
Жіберілген тиімділік тәуекелі – бұл жүзеге
асырылмайтын іс – шаралар нәтижесінде
жанама зияндардың болуымен болатын
тәуекел
Табыстылықты төмендету тәуекелі – бұл
портфельдік инвестициялар, несиелер,
салымдар бойынша пайызбен
дивиденттер көлемінің төмендеуі
нәтижесінде болады.
Проценттік тәуекел – берілген несиелер
бойынша проценттік ставканың
өсуі нәтижесінде коммерциялық
банктер мен басқа да қаржы несиелік
мекеменің жоғалтулар қаупінен
туындайтын тәуекел
Несие тәуекелі – бұл борышқормен
негізгі қарызды және проценттерді
төлемеу қаупінен туындайтын
тәуекел
Инвестициялық жобалар мынадай бағдарлар бойынша жүзеге асырылады:
Мегажоба;
Мультижоба;
Моножоба;
Инвестициялық жобалардың
тиімділігі келесідей
көрсеткіштер жүйесімен анықталады:
Таза дисконтталған құн (ТДҚ) немесе
таза дисконтталған табыс
Инвесциялардың рентабельдігі (ИР),
табыс индексі (ТИ)
Табыстың ішкі нормасы (ТІН);
экономикалық
экологиялық
коммерциялық
Жобаның
Нақтылығы
Мен
қабілеті
Техника-
техналогиялық
Үлкен көлемді жоба.
Үлкен көлемді жоба.
Бірнеше жобаның өзара байланысын, ресурстарды бөлу және орындалу уақытын шектеуден тұратын мақсатты бағдарлама.
Ұйымдар мен кәсіпорындардың шеңберіндегі жүзеге асырылатын жоба.
Ұйымдар мен кәсіпорындардың шеңберіндегі жүзеге асырылатын жоба.
Нақтылы міндетті жүзеге асырылатын әр түрлі техникалық, ұйымдық, экологиялық, әлеуметтік жобалар.
Нақтылы міндетті жүзеге асырылатын әр түрлі техникалық, ұйымдық, экологиялық, әлеуметтік жобалар.
Қазіргі кезде Қазақстанда жүзеге асырылып жатқан инвестициялық процесс әлеуметтік – экономикалық дамуымыздың негізгі алғы шартына айналып, еліміздегі реформаларды табысты іске асырудың басты себебі болып отыр. Инвестициялар кез – келген ұлттық экономиканың маңызды да қажетті қоры болып саналады. Инвестициялық жобаларды іске асыру өндірісті жетілдіріп, сатылатын тауарлардың сапасын арттыру онымен қоса жұмыс орындарының көбейіп, тұрғындарды еңбекпен толығымен қамтамасыз етуге, сөйтіп халқымыздың өмір деңгейінің өсуіне мүмкіндік береді.
