Жеке жұмыс, «О. Шпенглер, А. Тойнби, С. Хантингтонның мәдениет және Өркениет тұжырымдамалары» тақырыбына кесте құру
жүктеу/скачать 16,55 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2-тапсырма бүгінгі тақырып
|
Жеке жұмыс, «О.Шпенглер, А.Тойнби, С.Хантингтонның мәдениет және Өркениет тұжырымдамалары» тақырыбына кесте құру. **Мәтін: О.Шпенглер, А.Тойнби, С.Хантингтонның Мәдениет және Өркениет Тұжырымдамаларын Салыстыру** Олардың мәдениет тұжырымдамалары арасында талдау үрейді, өйткені олар көптеген бағдарламалармен танымдықтарын келесі тұжырымдамаларын байланыстырады. **О.Шпенглердің Мәдениет Тұжырымдамасы:** Оскар Шпенглердің мәдениет тұжырымдамасы бойынша, мәдениеттердің өмірі бірдей жасаларынан жасау кезінде жасалады. Оның даму теориясы бойынша, мәдениеттер динамикалы айналарынан өтеді және кездесуді жаттықтау үшін кез келгенді жаратуы тиіс. **А.Тойнби Мәдениет Жаттықтықтары:** Арнольд Тойнби, мәдениеттердің жаттығы мен өркениетін талдайтын тарихшы. Мәдениеттерді жаттықтау жолында, олардың қасиеттері, жетістіктері мен әрекеттері тарихтық көзімен салыстырылмайды. Тойнби көптеген жаттықтықтарды, талдау өтілгенін танымайды. **С.Хантингтон Өркениет Тұжырымдамасы:** Сэмюэль Хантингтон өркениет тұжырымдамасы бойынша, даму жасау барысында өзара тыныштықтықты жақсарту қажет. Одан басқа, даму мен өркениет арасында батыс әлемі мен батыссыздықты көздейді. О.Шпенглер, А.Тойнби, С.Хантингтонның мәдениет және өркениет тұжырымдамаларын салыстыру бойынша, олардың даму, жаттықтық және өркениет теорияларының арасындағы байланыстарды талдау жасау барысында маңызды нұсқауларды анықтауға болады. 2-тапсырма бүгінгі тақырып Мәдениет – адамның өз қолымен, ақыл-ойымен жасағандары және жасап жатқандарының бәрін түгел қамтиды. Жай ғана сауат ашудан және тазалық ережелерін сақтаудан бастап, өмірдің асқан үлгілі шығармаларын жасағанға дейінгі ұғымды қамтып жатқан – мәдениет саласының өрісі кең. Мәдениет – тарихи құбылыс. Оның дәрежесі мен сипаты қоғамдық өмірдің жағдайларына байланысты өзгеріп отырады. Тарихи дәуірлердің алмасуы мәдениеттің мазмұны мен формаларына сөзсіз терең өзгерістер енгізеді. Мәдениетті тұлғалық сипатта қарастырғанда, бірнеше елеулі түсініктерге тоқтала кету қажет, олардың ішіндегі маңыздылары: Мәдени әрекет Мәдени орта Мәдени игіліктер мен қажеттіліктер және Мәдени ұйымдар мен ұжымдар.Бұлардың арасында ең түбегейлісі — мәдени әрекет. Әрекеттену — жалпы адам мен қоғамның өмір сүру тәсілі, тіршіліктің тірегі. Мәдени әрекет деп әдетте, мәдениет игіліктерін өндіруге, таратуға, тұтынуға бағытталған мақсатқа сәйкес әлеуметтік іс-қимылдарды атайды. Мәдени игіліктерді толассыз жасау нәтижесінде адам өзінің де мәдени деңгейін көтереді. Осы әрекеттің қайнары, түпкі қозғаушы күші ретінде ғылым адамның талап-мұқтаждарын, мәдени қажеттіліктерді бөліп қарастырады. Осылардың қатарына біз мынандай адамдық қажеттіліктерді жатқызамыз: өмірдің мәні мен мағынасын іздеу, өмірден өз орнын табуға ұмтылу, шығармашылыққа талпыныс, альтруизм, гумандылық және тағы басқалары. Мәдени орта ұғымы мәдениеттің коммуникациялық (қатынастық) табиғатымен тығыз байланысты. Мәдени орта заттық-материалдық, әлеуметтік ұйымдар мен ұжымдардан, рухани қызмет орындарынан тұрады. Оларға техника мен қүрал-жабдықтардың даму деңгейі, тұрмыстық мәдени дәрежесі, адамдардың білімділігі, кәсіптік шеберлігі, рухани мәдениетті сақтау және насихаттау ұйымдары (мұрағаттар, мұражайлар, кітапханалар, клубтар және тағы басқалар) жатады.Қайсыбір ұлттық мәдениетті алсақ та, ондағы салт-дәстүрлер жүйесіне бірден назарымыз ауады. Белгілі философ Иоганн Готфрид Гердер : « «Салт-дәстүр, тіл мен мәдениет бастауларының анасы» » Деген [1]. Мәдениет өзінің кең мағынасында бір ұрпақтың келесі ұрпаққа жолдаған өмір сүру тәсілі болғандықтан, осы жалғастықты, мұрагерлікті жүзеге асыратын салт-дәстүрлер жүйесі мәдениет өзегін қүрастырады. Әсіресе, жазу-сызу болмаған ерте заманда мәдениет ырымдар мен сәуегейлікке, . сенім-нанымдарға, дәстүрлі түсініктерге иек артқан. Ал салт-дәстүрлерге Ғұзыхан Ақпанбет мынандай баға береді: « «Олар — терең философиялық ойдың, ғасырлар бойы жинақталған тәжірибенің сұрыпталған түжырымы, негізгі нәрі, қысқа да көркем бейнесі». [2]. » Ғасырлар бойы күнделікті іс-тәжірибе негізінде сұрыпталған жазу-сызу мен азаматтық қоғам өлі жоқ кезде қалыптасқан салт-дәстүрлер мен әдет-ғұрыптар мәдени мирасқорлықтың жалғыз мүмкіндігі болды. Ескі ырымдар мен әдет-ғұрыптардан надандық, анайылықты емес, қазіргі үлттық мәдениеттердің архетипін аңғарған жөн. Кез келген ұлттық мәдениеттің негізі мен ділін, ондағы адамгершілік қасиеттер мен дүниетанымды үғыну үшін мәдениеттің тағы бір түп-тамыры дінге жүгіну қажет. Тоталитарлық жүйе ұлттық мәдениеттерді құрту мақсатында, дінді «апиын» деген марксизм қағидасын басшылыққа алып, ешқандай қасиетті тірліктері жоқ, шолақ белсенді мәңгүрттерді тәрбиелеуге тырысты. Ал шындығында діни Ренессанс мәдени дамуда орасан зор роль атқарды. Дінге дейінгі дүниетаным ретіндегі мифте табиғат қасиетті күштерге баланса, ұлттық немесе дүниежүзілік діндерде адам мен қоғамның құдіреттілігіне басты назар аударылады. Осының нәтижесінде өркениет қалыптасады. Жалпы алғанда, дінтанусыз мәдениеттану жоқ. жүктеу/скачать 16,55 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|