Молекуалық биология және медициналық генетика кафедрасы
жүктеу/скачать 4,01 Mb.
|
цито асель улдана2.ом-003
- Бұл бет үшін навигация:
- «Цитология және молекулалық биология» пәні бойынша «Жалпы медицина» мамандығы, 1 курс студенттеріне арналған емтиханның тест тапсырмалары 2022-2023 оқу жылы
- ТЕЛОЦЕНТРЛІК
«Цитология және молекулалық биология» пәні бойынша «Жалпы медицина» мамандығы, 1 курс студенттеріне арналған емтиханның тест тапсырмалары 2022-2023 оқу жылы 1. Жасушаішілік липидоздық аурулардың зілділігі ми жасушаларының зақымдалауы саналады, мысалы Тея-Сакс GM2 ганглиозид метоболизміне қатысатын β-гексозаминидаз фементінің жеткіліксіздігінен дамитын ауру. Қандай органоид қызметі бұзылыған? лизосома 2. Цельвегер синдромы пироксинді кодтайтын 13 PEX тобындағы бір геннің мутациялануына байланысты. Бұл геннің мүтациясы қандай органоид қызметінің бұзылысына әкеледі? ПЕРИКСИСОМА 3. Тұқым қуалайтын гиперлипидемияның себебі, метаболизм процессіне қатысатын ферменттер жеткіліксіздігінен екені белгілі. Нәтижесінде қанда липидтердің мөлшері артып, бірінші кезекте жүрек-қантамыр жүйесі мүшелерінің зақымдалуы жүреді. Қандай органоид қызметінің бұзылысы болуы мүмкін? ЛИЗОСОМА 4. Глобулалы актин ақуыз молекулаларынан тұрады. Жасуша пішініне, қозғаласына, ондағы көпіршіктердің тасымалдануына, эндомитозға, цитотомия кезінде жиырылу сақинаның пайда болуына қатысатын жасуша құрылысын анықтаңыз.МИКРОФИЛАМЕНТ 5. Плазмолемманың маңызды қызметінің бірі жасушаішілік заттарды сыртқы ортадан бөліп тұру, яғни барерьлік. Плазмолемма бұл функциясын қай құрылысы негізінде жүзеге асырады? БИЛИПИДТІ ҚАБАТ 6. Бұл органоид қызметінің жеткіліксіздігінен бұлшықеттерде, мида, жүйке тіндерінде ақаулықтар пайда болып, созылмалы шаршау синдромы, кардиомиопатия т.с.с. бастамсына себеп болады, себебі бұл органдар тиісті қызметін атқару үшін көп энергияны қажет етеді. Бұл қай органоид? МИТОХОНДРИЯ 7. Эритроцит плазмолеммасының құрамындағы фибриллалық ақуыз спектрин плазмолемманың цитоплазмалық беткейінде орналасып плазмолемааға қаттылық, серпімділік беріп тұрады. Осы плазмолеммадағы орнына қарай қандай ақуыздардың құрамына жатады ПЕРИФЕРИЯЛЫҚ 8. Гликофорин эритроцит плазмолеммасын өне бойын тесіп, ішкі және сыртқы ортамен байланысып тұратын ақуыз. Осы плазмолеммадағы орнына қарай қандай ақуыздардың құрамына жатады? ИНТЕГРАЛДЫ 9. Ақуыздар мен липидтердің гликолизденуі гликозидаза ферменті көмегімен іске асырылады. Бұл процесс қай органоидта жүреді? ГОЛЬДЖИ КОМПЛЕКСІ 10. Лизосома түзілісіне және биосинтез өнімдерінің тасымалдануына қатысатын жасушалық органоид. Органоидты анықтаңыз ГОЛЬДЖИ 11. Дәрігерге жалпы әлсіздікке, тәбеттің болмауына шағымданған науқасқа жүргізілген биохимиялық зерттеулер сараптамасынан жасушалардағы каталаза ферментінің күрт төмендеуі және липидтердің асқын тотығу реакцияларының активтенуі анықталды. Қандай органоид қызметінің бұзылысы? ПЕРОКСИСОМА 12. Жасушада қоректік заттардың ыдырауына қатысатын органоидын атаңыз ЛИЗОСОМА 13. Оның негізгі қызметі органикалық заттарды тотықтыра отырып жасушаның энергетикалық мүмкіндігін арттыру. Жасуша құрылымын атаңыз МИТОХОНДРИЯ 14. Жасушаның тіршілік әрекетінің барысында жасушаға тірек болатын микротүтікшелерді түзетін жасуша органоидын атаңыз ЦЕНТРОСОМА 15. Органикалық заттарды тотықтыру нәтижесінде бөлінген энергияны АТФ ке аккумуляциялау процессі қайда жүреді? МИТОХОНДРИЯ 16. Митоз кезінде жойылып, митоздан кейін қайта түзілетін жасуша ядросындағы тұрақсыз құрылым. Бұл қай құрылым? ЯДРОШЫҚ 17. Әр түрлі жасушаларды әр түрлі бетлоктан түзілетін, бірақ барлық жасушаларды Денверлік ені 8-10 нм құрайды және жасушады мықтылы серпіміділік қызметін атқарады. Бұл не болуы мүмкін? АРАЛЫҚ ФИЛАМЕНТ 18. Белоктармен және липидтермен байланысқан олигосахаридтерден тұратын жасуша мембранасының құрылымын атаңызГЛИКОКАЛИКС 19. Рибосома- тірі жасушалардағы генетикалық ақпараттың іске асырылу процессі, трансляция жүретін маңызды органоид. Рибосоманың кіші суббірлігін құрайтын рРНҚны анықтаңыз 18S 20. Ғалымдар электронды микрофотографиядан сегіз гистонды ақуыздардан және ДНҚ молекуласының бөлігінен тұратын, оны 1,75 айналым жасап, орналасқан құрылымды анықтады. Зерттеуші қандай құрылымды анықтады? НУКЛЕОСОМАЛЫҚ 21. Әйел тұқым қуалайтын патологияны болдырмау мәселесі бойынша медициналық генетикалық кеңеске жүгінді. Адамның қалыпты кариотипінде қандай хромосомалар жетіспейді? ТЕЛОЦЕНТРЛІК 22. Денверлік классификация бойынша хромосомалар бірнеше типтерге бөлінеді. Хромосоманың қай типіне иіндерінің ұзындығы бірдей болу сәйкес болады? МЕТАЦЕНТРЛІК классификация бойынша хромосомалар бірнеше типтерге бөлінеді. Хромосоманың қай типінде бір иығы сәл қысқалау болады?СУБМЕТАЦЕНТРЛІК 24. Париждік классификация бойынша хромосомалардың иіндерінде әртүрлі участкілерді ажыратады. Хромосоманың қай бөлігінде ең кіші сегменттер орналасады? АУДАН 25. Париждік классификация бойынша хромосоманың бөлігін анықтау үшін әртүрлі символдарды пайдаланады. Символ р арқылы нені анықтайды? ҚЫСҚА ИЫҒЫ 26.Париждік классификация бойынша хромосоманың участкілерін анықтау үшін әртүрлі символдарды пайдаланады. Символ q арқылы нені анықтайды? ҰЗЫН ИЫҒЫ 27. Функциональдық белсенділігімен, репликация мен транскрипция процестеріне қатысатын хроматинді анықтаңыз ЭУХРОМАТИН 28. Центромера аймағында болатын, бір иықты хромосома типін атаңыз ТЕЛОЦЕНТРЛІК 29. Хромасомалары бөліктерге бөлінген, екіншілік тартылысы бар хромосома типін анықтаңыз? АКРОЦЕНТРЛІК 30. Көрсетілген терминдердің қайсы дұрыс анықтама бола алады «Әр түрдің жасушаларына тән морфологиялық ерекшеліктерімен сипатталатын, хромосомалардың толық диплоидты жиынтығы» қалай аталады? КАРИОТИП 31. Жүктілікті үзу кезінде ұрықтың кариотипін зерттеу барысында хромосомалардың бірі бір иықты және центромерлері ұшында орналасқан екені анықталды. Хромосома типін көрсетіңіз ТЕЛОЦЕНТРЛІК 32. Адамда екі Х хромосомасының біреуі тығыздалған, интерфаза кезеңінде Барр денешігі түрінде ядролық мембрана астында орналасқан. Төмендегі хроматин түрінің қайсысы сәйкес келеді?ФАКУЛЬТАТИВТІ ГЕТЕРОХРОМАТИН 33. Жасуша өзінің қызметін атқарады, көлемі ұлғаяды ақуыз және нуклеотидтер синтезделеді, АТФ түрінде энергия жинақталады. Осы сипаттама жасушаның қай кезеңіне тән:G1 ПРЕСИНТЕТИКА ПОСТМИТОЗ 34. Жасушаның постсинтездік кезеңіндегі хромосомалар жиынтығы мен ДНК мөлшерін көрсетіңіз2П4С 35. Жасушаның синтездік кезеңіндегі хромосомалар жиынтығы мен ДНК мөлшерін көрсетіңіз:2П4С 36. Жасушаның митоздық бөлінуге дайындық кезеңімен бөліну барысында қайталанып отыратын үдерістердің жиынтығын қамтитын кезең: МИТОЗДЫҚ ЦИКЛ 37. Адамның хромосомалар жиынтығын микроскоп астында қарап және суретке ттүсіруге түсіріп зерттеуге болатын саты түсіруге болатын сатыны атаңыз МЕТАФАЗА 38. Әрбір хромосома екі хроматидтен тұратын және РНҚ мен ақуыздардың синтезі жасушада қарқынды болатын интерфаза кезеңін атаңыз:ПОСТСИНТЕЗ 39. Хромосомалар санының редукциясы және жасушаның диплоидты күйінен гаплоидты күйге көшуі жүретін үдеріс:МЕЙОЗ1 40. Екінші мейоз бөлінуден кейінгі жасушалардағы хромосомалар мен ДНҚ құрамы формула бойынша сипатталады:ПС 41. Жасуша циклі кезінде тұқым қуалайтын материал жас жасушалар арасында теңдей бөліну жүретін жасушаның бөліну түрі:МИТОЗ 42. Аналық жасушаның бөліну нәтижесінде пайда болған жас жасушаның келесі бөлінуге немесе тіршілігін жоюға дейінгі кезең аталады:ЖАСУШАЛЫҚ ЦИКЛ 43. Жасанды ортада өсіріліп жатқан ісік жасушаларын колхицинмен өңдеу бөліну ұршығын түзетін тубулин ақуыздың синтезін тоқтатады. Жасушалық циклдың қай кезеңі бұзылады?МЕТАФАЗА 44. Гаметогенездің көбею сатысында бірнеше рет митоздық бөлінуге түсетін аталық жыныс жасушаларының атауы: СПЕРМАТОГОНИЯ 45. Жасушалардың бөлінуінде гомологты хромосомалардың гендерінің кездейсоқ алмасуы жүретін сатысы:КРОССИНГОВЕР 46. Лабораториялық зерттеуге сүйектің қызыл кемігінен жасуша алынды. Осы жасушалардағы хромосомалар жиынтығы мен ДНК мөлшерін анықтаңыз:2П2С 46 47. Жасушаның кариотипін анықтау мақсатында жасанды ортада өсіріліп жатқан жасушалардың бөлінуін тоқтату үшін жасушалар колхицинмен өңделді. Митоздың қай сатысы тоқтатылды?МЕТАФАЗА 48. Адамның бір сома жасушасының 46 хромосомасындағы ДНҚ молекулаларының жалпы массасы шамамен 6 х 10-9 мг тең. Сперматозоидтардағы ДНҚ молекуласының массасын анықтаңыз:3*10-9 49. Адамның бір сома жасушасының 46 хромосомасындағы ДНҚ молекулаларының жалпы массасы шамамен 6 х 10-9 мг тең. Митоздық бөлінудің алдындағы сатыдағы ДНҚ молекулаларының массасын анықтаңыз:12*10-9 50. Шпатель көмегімен адамның ұртының кілегей қабатының жасушаларынан қырынды алынды. Боялған жағындының эпителий жасушаларында мөлшері бірдей емес бірнеше сопақша ядролар айқын көрінді. Бұл жасушалардың бөлінуі қандай жолмен жүрді?АМИТОЗ 51. Оогенез үш кезеңге бөлінеді: көбею, өсу және пісіп жетілу. Өсу кезеңіне енген жасушалар қалай аталады?ОВОЦИТ 1 52. Митоздық циклдің синтез алдындағы кезеңінде ДНҚ синтезі жүрмейді, сондықтан ДНҚ молекулаларының мөлшері хромосомалармен бірдей. Синтез алдындағы кезеңде адамның сомалық жасушасында қанша ДНҚ молекуласы бар?46 2П2С 53. Жасушаның тіршілік циклі кезінде тұқым қуалайтын материал мөлшерінде тұрақты өзгеріс болады. Жасуша онтогенезінің қай кезеңінде ДНҚ молекуласының екі еселенуі жүреді?ИНТЕРФАЗА ЭС КЕЗЕҢ 54. Адамның сомалық жасушалары диплоидты (2n хромосома). Алайда қызыл сүйек кемігінің полиплоидты жасушаларында (мегакариоциттер) 64n-ге дейін хромосома болуы мүмкін. Олардың пайда болу механизмін қалай атайды?ЭНДОМИТОЗ 55. Ісік жасушаларының үлгісінен жылдам бөлінген жасушаларда ядроның тікелей бөлінуі анықталды. Хроматиннің бөлінуі мен конденсациясы кезінде ахроматин жіптердің пайда болуы байқалған жоқ. Жасушаның бөлінуінің бұл түрі қалай аталады? АМИТОЗ 56. Сперматозоид жетіспеген гаплоидты хромосома жиынтығын жұмыртқа жасушасына әкелген соң бластомерлер түзіле бастайды. Бластомерлер қай жерде түзіледі. ЖАТЫР ТҮТІГІ 57. Құрсақішілік өмірдің бірінші аптасының соңында адамның ұрығы жатырға еніп, имплантацияланады. Жүктіліктің осы кезеңінде эмбрион қалай аталады? БЛАСТОЦИСТА 58. Ұрықтанғаннан кейін жатырдың эндометриясына бластоцистаның енуі қанша уақыттан кейін жүреді? ҰРЫҚТАНҒАННАН СОҢ 6-7 КҮН 59. Қай кезеңде дамудың туа біткен ақаулықтары жиі дамиды? ЭМБРИОПАТИЯ 60. Дамудың қатерлі кезеңдерінде ұрық морфогенездің жаңа кезеңіне өтетіні белгілі. Ортаның қандай факторларына ұрық сезімтал болып келеді?ТЕРАТОГЕНДІ 61. Ұрықтануға дейін жыныс жасушаларында болған өзгерістер қандай даму ақаулықтарына алып келеді?СПОНТАНДЫ ТҮСІК,ТҰҚЫМҚУАЛАЙТЫН АУРУЛАР (ГАМЕТОПАТИЯ) 62. Ооциттердің өсу және пісіп жетілу кезеңдерінде, сонымен қатар жұмыртқа ұрықтанғаннан кейін жұмыртқа цитоплазмасында түрлі жергілікті өзгерістер болады. Бұл үрдіс қалай аталады?ООПЛАЗМАЛЫҚ СЕГРЕГАЦИЯ 63. Жасушаның ұрықтың барлық үш қабатына және де белгілі жағдайларда тұтас бір ағзаны дамыта алуға қабілеті қалай аталады?ТОТИПОТЕНТТІЛІК 64. Жасушаның арнайы фенотипінің қалыптасуына және оның арнайы қызметтерді атқара алу қабілеттілігін қамтамасыз ететін генетикалық үрдіс қалай аталады?ДИФФЕРЕНЦИАЦИЯ 65. Төменде келтірілген жүктіліктің мерзімі нәрестелік кезеңге сәйкес келеді 9-40 66. Жүктіліктің 9-шы аптасынан туғанға дейінгі адамның даму кезеңін атайды ФЕТАЛЬДЫ Н-СЕ НӘРЕСТЕЛІК 67. Төменде келтірілген дәрілік препараттардың қайсысы тератогенді?ВАРФАРИН 68. Даму кезеңінде жасушаның көптеген даму жолынан өзінің бағытын таңдап алуы:ДЕТЕРМИНАЦИЯ 69. Төменде көрсетілген ақаудың қайсысы апоптоздың жүрмеуінен болуы мүмкін?СИНДАКТИЛИЯ,АТРЕЗИЯЛАР 70. Төменде көрсетілген ақаудың қайсысы миграцияның бұзылуынан болуы мүмкін?КРИПТОРХИЗМ,ГЕТЕРОПАТИЯ,АПЛАЗИЯ,ЭКТОПИЯ...гирия 71. Ұрықтың жатыр қабырғасына бекітілгеннен (15 тәулік) плацентаның түзілуіне (75 тәулік) дейінгі уақыт аралығында қалыптасатын ұрықтың зақымдалуын қалай атайды?ЭМБРИОПАТИЯ 72. Ұрықтанудан кейін алғашқы 1-ші аптадағы зиготаның зақымдануын қалай атайды?БЛАСТОПАТИЯ 73. Жалпы даму кемшіліктері (салмақтың төмендігі, ақыл-ойдың бұзылыстары т.б.) патогендік фактор қандай кезеңде әсер етуінен дамиды?ФЕТОПАТИЯ 74. Көрсетілген терминдердің қайсысы мына анықтамаға сәйкес «Генетикалық факторлар әсерінен даму үдерісінің ішкі бұзылысы нәтижесінде болатын морфологиялық ақаулық»?МАЛЬФОРМАЦИЯ 75. Көрсетілген терминдердің қайсысы мына анықтамаға сәйкес «Құрсақта даму кезінде механикалық әсерден дененің формасының, түрінің немесе қалпының бұзылыстары»?ДЕФОРМАЦИЯ 76. Егер бала циклопиямен туылса, теротогендік фактор жүктіліктің қандай мерзімінде әсер еткен?БЛАСТОПАТИЯ 77. Төменде келтірілген ақаулықтардың қайсысы гаметопатияға сәйкес келеді? ТҚА,СПОНТАНДА ТҮСІК 78. Изотретиноин-фурункулезды жүйелі емдеуге арналған препарат. Ол жүктілік кезінде қолданылса, ауыр ДТБА тудырады, өйткені ол қышқыл ретінде әсер етіп, ұрықтың тіндеріндегі жасушалармен әрекеттесетіп оларды белгілі бір даму жолымен жүруге бағыттайды. Қай синдромы туралы айтылып тұр?РЕТИНОИДТЫ СИНДРОМ 79. ХХ ғасырдың елуінші жылдарында тыныштандыратын дәрі ретінде қолданылатын, кейіннен тератоген ретінде танылды. Бұл жүктіліктің 4-ші және 8-ші апталары арасында эмбрионда жиі аяқ-қолдың деформацияларының пайда болуына алып келеді. Бұл синдром қалай аталады?ТОЛИДОМИД 80. Бұл тератоген орталық жүйке жүйесінің қызметінің бұзылуына байланысты туа біткен ақауларға соның ішінде дамып келе жатқан миға және бет-сүйектерінің құрылымдарына улы әсер етеді. Қай тератоген туралы сөз болып тұр? ТОЛИДОМИДНЫЙ СИНДРОМ 81. Тератогендер-бұл физикалық, биологиялық немесе химиялық сипаттағы агенттер. Тератогендер қай кезде зақым келтіреді?ЖҮКТІ КЕЗДЕ 82. Гибрид дараларда көрінетін және альтернативті белгінің көрінуін басып тастайтын белгі қалай аталады? ДОМИНАНТ 83. Қанында резус факторы оң ата-аналардан резус факторы теріс бала дүниеге келді.Резус факторы теріс қандай генмен анықталады?РЕЦЕССИВТІ РН- 84. Көрсетілген терминдердің қайсы «Ата-анадан алынған, ағзаның диплоидты хромосомалар жиынтығындағы, барлық гендер жиынтығы» анықтамасына сәйкес келеді?ГЕНОТИП 85. Гомологтық хромосомаларда бірдей гендер орналасқандықтан, тіркесу тобын екі гомологтық хромосомадағы гендер құрайды. Бірақ, адамда тіркесу топтарының саны жынысына байланысты әртүрлі болады. Әйелдің тіркесу тобы қанша?23 86. Адамның аутосомдық тіркесу тобы қанша?22 87. Ер адамда қанша тіркесу тобы болады?24 88. Бір аллелді емес геннің жарыққа шығуы екінші аллелді емес генге тәуелді болатын гендердің әрекеттесу түрі:ЭПИСТАЗ 89. Адамда интерферон ақуызының синтезін екі ген бақылайды. Оның біреуі 2- хромасомада, ал екіншісі 5-хромасомада орналасқан. Осы гендердің әрекеттесу түрін атаңыздар:КОМПЛЕМЕНТАРЛЫҚ 90. Мендель ашқан тұқым қуалаудың бірінші заңдылығында, бірінші ұрпақ будандары бірдей фенотипке ие болды және ата-аналарының біреуінің ғана белгісі көрініс береді.Бұл жағдайда геннің көрінісі қандай?БІРКЕЛКІЛІК,ДОМИНАНТТЫ 91. Гибридті дараларда көрінбейтін белгі қалай аталады?РЕЦЕССИВТІ 92. Егер гендер гомологты хромосомалардың түрлі локустарында немесе гомологты емес хромосомаларда орналасып әртүрлі белгілерге жауап беретін болса, олар қалай аталады?АЛЛЕЛЬДІ ЕМЕС ГЕНДЕР 93. Әтрүрлі белгінің дамуын кодтайтын, бір геннің әртүрлі аллелдері бар ағза. Ағза генотипін анықтаңыз: ГЕТЕРОЗИТОГА 94. Белгісіз генотипі бар дараны рецессивті гомозиготамен шағылыстыру қалай аталады?ТАЛДАУШЫ БУДАНДАСТЫРУ 95. Тіркесу тобының жиілігі ненің санына сәйкес келеді? МОРГАНИД,ГАПЛОИДТЫ ЖИЫНТЫҚ 96. Ағзаның тіршілік барысында өзгере алатын барлық сыртқы белгілердің жиынтығы ФЕНОТИП 97. Доминантты ген өз әсерін гетерозиготалы жағдайда гомозиготтық жағдайына қарағанда айқын көрсетеді АСА ЖОҒАРЫ ДОМИНАНТТЫЛЫҚ 98. Бір аллельді гендер жұбының әсері теңдей көрсете отырып, әрқайсысы өз өнімдерін бірдей жарыққа шығаратын гендер әсері КОДАМИНАНТТЫЛҚ 99. Төменде көрсетілген анықтамалардың кайсы пенетранттылыққа сәйкес келеді ПЕНЕТРАНТТЫЛЫҚ- БІР БЕЛГІНІ АНЫҚТАЙТЫН ГЕННІҢ ӘРТҮРЛІ АДАМДАРДА КӨРІНІС БЕРУ ЫҰТИМАЛДЫҒЫ 100. ааввсс генотипі бар дара қандай гаметалар түзед авс 101. Толымсыз доминанттылықтан алынған гибридтерді өзара шағылыстырғанда F2 фенотипі және генотипі бойынша қалай ажырайды? 1:2:1 102. Голандриялық тұқым қуалау типінде ген орналасады У хромосомада 103. Генотипі ДдееСс баланың ата-аналарының көздерінің түсі және маңдай үстіндегі бір тұтам ақ шашты белгілер (доминантты) бойынша гетерозиготтылар, ал қолдың икемділігі бойынша гомозиготалы, әрі бұл гендер әртүрлі жұп хромосомаларында орналасқан.ДдееСс генотиптен қанша түрлі гамета түзіледі?4 104. Әр түрлі ағзалардағы бірдей мутантты ген өз әсерін әр түрлі көрсете алады. Мұның себебін анықтаңыз?ПЕНЕТРАНТТЫЛЫҚ 105. Адамда Фанкони синдромына әкелетін патологиялық ген бар. Синдромның клиникалық белгілері: бас бармақтың ақауы немесе болмауы, бүйректің толық дамымауы, теріде қоңыр пигментті дақтардың болуы, қан жасушаларының жетіспеуі.Қай құбылысқа тән?ПЛЕЙТРОПИЯ 106. А гені есту қабілетінің болуын тек В генінің қатысуымен анықтайды. Бұл гендер әсерінің қандай түрі?КОМПЛЕМЕНТАРЛЫҚ 107. Белгінің дамуы гомологтық хромосомалардың бірдей локусында орналасқан бір геннің (А және а) екі аллелімен анықталынады. Кейде мутация нәтижесінде геннің екі емес, бірнеше аллельдері пайда болады.Осы құбылыс қалай аталады? КӨПТІК АЛЛЕЛИЗМ 108. Андрогенге сезімтал емес синдром (тестикулярлық феминизация) SRY генін басатын t генімен байланысты.Бұл гендер әсерінің қандай түрі?ЭПИСТАЗ 109. Ахондроплазия аутосомды-доминантты типпен тұқым қуалайды. АА генотипі бар гомозиготалы доминантты адамдар онтогенездің эмбриональды сатысында көптеген ақаулардың нәтижесінде өлімге ұшырайды. Гендердің өзара әрекеттесуінің қандай түрі тән? АСА ЖОҒАРЫ 110. Тірі организмдердегі генетикалық ақпаратты сақтайтын, тасымалдайтын және іске асыратын жасушаның маңызды макромолекуласы. Қандай макромолекуле жайлы айтылады?ДНҚ 111. Құрылысы түзу сызықты трансляцияланбайтын учаскелерімен қатар старттық және стоп кодондардың болуымен сипатталатын жасушаның макромолекуласы Қандай нуелеин қышқылы жайлы айтылады?РНК 112. а -РНҚ молекуласындағы ГГА кодонына комплементарлы т-РНҚ антикодонын көрсетіңіз.ЦЦУ 113. Сот-медициналық сараптамаға әке болуды анықтау үшін баланың және болжамды әкенің қаны келіп түсті. Зерттелетін қанда қандай химиялық компоненттерді анықтау керек?ДНК 114. ДНҚ тізбегінің бірі нуклеотидтерден тұрады: АТЦ-АЦЦ-ГАЦ.. осы ДНҚ молекуласының екінші тізбегіндегі нуклеотидтердің тізбегі қандай?ТАГ-ТГГ-ЦТГ 115. Бұл заттың құрамына міндетті түрде көміртегі, азот, оттегі және фосфор кіреді. Рентгендік талдаудың көмегімен молекула екі спиральды бұралған жіптен тұратындығы анықталды. Осы органикалық қосылысты көрсетіңіз:ДНК 116. Адамның ДНҚ молекулалары, яғни тұқым қуалайтын генетикалық ақпараттың химиялық құрамы талдануда. Бұл биополимерлердің мономерлері не?:НУКЛЕОТИД 117. ДНҚ – ТАГ триплетіне комплементарлы РНҚ триплетін көрсетіңізАУЦ 118. ДНҚ тізбектерінің бірі мынандай нуклеотидтерден тұрады: AAATTT. Осы кесіндіге сәйкес ДНҚ молекуласының екінші тізбегіндегі нуклеотидтердің қатары қандай?ТТТААА 119. Адамның сілекей безінің қалыпты жасушасында ферменттердің түзілу үрдісі зерттелген.Осы жасушадағы ақпараттың берілу бағытын анықтаңыз:ДНК-Арнк-акуыз 120. Лимфоцит ВИЧ ретровирусымен зақымдалған. Осы жасушадағы ақпараттың берілу бағытын көрсетіңіз:рнк-рнк-днк-арнк-белок 121. Тері жасушасында мелонин белогы күн сәулесі әсерінен интенсивті синтезделуде, яғни РНҚ полимеразаның промотормен байланысуы жүріп жатыр. Промотор геннің қай бөлігінде?реттеуші бөлік 122. Әрбір ген ағзаның нақты белгінің дамуын анықтайды. Геннің қасиетін анықтаңыз:арнайылығы 123. ДНҚ молекуласы гендер және ген аралық учаскелерден тұратыны белгілі. Ген аралық учаскелер қалай аталады?спейсер 124. РНҚ полимераза ферменттері байланысатын геннің бөлімі және транскрипцияны бастауға арналған бастапқы аймақ қалай аталады?промотор 125. Транскрипция басталатын нүктеден минус жүйелікке қарай біршама нуклеотидтер алшақ орналасқан транскрипция факторларымен байланысып траскрипция жылдамдығына оң әсер ететін нуклеотидтер қалай аталады?энхансер 126. Бір полипептидтік тізбектің құрылымын анықтайтын ДНҚ бөлімін атаңыз:цистрон 127. Төмендегі қосылыстардың қайсысы РНҚ құрамына кірмейді?тимин 128. Транскрипция кезінде РНҚ полимеразалардың байланысатын нуклеотидтер қатары. Осы реттеуші қатарды анықтаңыз:промотор 129. Эукариот гендерінің құрылымдық бөлігі мағыналы және мағынасыз бөліктерден тұратыны белгілі.Геннің ақпаратсыз бөлігін анықтаңыз?интрон 130. Эукариот гендерінің құрылымдық бөлігі мағыналы және мағынасыз бөліктерден тұратыны белгілі. Геннің ақпаратты бөлігін анықтаңыз?экзон 131. Транскрипция жылдамдығын жоғарылататын нуклеотидтер қатарын көрсетіңіз:энхансер 132. Бір полипептидтік тізбектің синтезіне жауап беретін геннің бөлігін көрсетіңіз:цистрон 133. Ақпаратты РНҚ-ның пісіп жетілу үрдісінде арнайы ферменттердің көмегімен интрондар қырқылып және экзондар тігіледі (процессинг). Геннің ақпаратты бөлігі қалай аталады?экзон 134. Адам жасушасында транскрипция процесі жүріп жатыр. РНК-полимеразаға тәуелді ДНК бойымен жылжитын фермент белгілі бір нуклеотидтер тізбегіне жеткенде транскрипция процесі тоқтады.Осы ДНК бөлігі қалай аталады?терминатор 135. Бұл фермент репликацияда қостізбекті ДНҚ молекуласын ажыратады. Ферментті анықтаңыз:хеликаза 136. Аналық тізбектен қарама-қарсы бағытта жүзеге асырылатын мағыналық ДНҚ тізбектерінің синтезі қандай принципке негізделген? антипаралель 137. Репликация бір уақытта ДНҚ-ның бірнеше нүктелерінде басталып, жүретін болса, қандай принципке негізделген? үзілмелілігі 138. ДНҚ тізбектерінің синтезі 5'тан 3' бағытында жүруі қандай принцип негізделген?унтполяр 139. Репликация кезінде ДНҚ молекуласының супер оралымы қандай ферменттің көмегімен боаңсытылады?топоизомераза 140. ДНҚ матрицалық тізбегінен комплементарлы принципі бойынша жаңа тізбекті синтездейтін фермент:ДНП 141. Репликация үрдісінде лигаза ферменті көмегімен фрагменттердің бір бірімен жалғануы жүретін сатысы:терминация 142. ДНҚ репликациясы кезінде жаңа тізбектің бастапқы тізбекке қарсы синтезделу ұстанымы:антипараллель 143. Репликацияның бір мезгілде ДНҚ ның бірнеше жерден басталу ұстанымы:узілмелік 144. Теломеразаның белсенділігі жоғары болатын жасуша:бағаналы,ісік,спермотозоид 145. ДНҚ тізбегінің босаңсытуын (деспиралдануын) қамтамасыз ететін фермент: 146. Репликацияның аяқталуын көрсететін ферментті көрсетіңіз:лигаза 147. Aжыраған ДНҚ тізбектерін тұрақтандыратын ақуыз:SSB 148. ДНҚ-ның жаңа тізбегінің синтезделуін бастайтын фермент:ДНК ПОЛИМЕРАЗА 149. ДНҚ репликаиця процессінде артта қалушы тізбектің синтезделуіндегі нуклеотидті тізбектерінің шағын фрагменттері анықталды. Бұл фрагменттер қалай аталады?оказаки 150. Репликация процесі соңында нуклеотидтер арасында фосфодиэфирлік байланысты түзетін фермент.Бұл ферментті атаңыз: лигаза 151. ДНҚ-ның матрицалық тізбегіне комплементарлы РНҚ-ның қысқа фрагментін синтездейтін фермент анықталды. Бұл ферментті атаңыз РНК праймаза 152. ДНҚ репликациясына қатысатын фермент. Ол ДНҚ молекуласының ажыраған тізбектерін тұрақтандырып ұстап тұрады. Қандай фермент туралы сөз болып отыр.эсэсви 153. Бұл аденозин монофосфаты (поли(а)-құйрық) қалдықтарының көп мөлшерін бастапқы жетілмеген а-РНҚ (пре-мРНҚ) 3ˈ соңына қосу процесі. Бұл процесс қалай аталады?полиА 154. Трансляция кезінде рибосома а-РНҚ бойымен бір кодонға алға жылжиды. Бұл процесс қалай аталады?транслокация 155. Посттрансляциялық қайта құрулар немесе модификациялар нәтижесінде белоктың нақты кеңістіктік құрылымының қалыптасу процесін фолдинг деп атайды, осы процестің жүруін қамтамасыз ететін белокты атаңыз.фолдаза,шаперон 156. Трансляция барысында аРНҚ молекуласы аминқышқылдарын тікелей тани алмайды. Ол үшін кодонды да, амин қышқылын да танитын арнайы "адаптерлер" қажет. Қандай РНҚ адаптер рөлін атқарады?трнк 157. РНҚ - бастапқы молекуласында (про-мРНҚ) синтезделген полипептидтік тізбектегі аминқышқылдарына қарағанда триплет көп. Бұл нені білдіреді:сплайсинг 158. Транскрипция процесінде ДНҚ матрицасында комплементарлы РНҚ молекуласының синтезі жүзеге асырылады. Осы процесті катализдейтін ферментті таңдаңыз:рнк полимераза 159. Рибосоманың кезекті А орталығына мағынасыз кодонның кез келгені УАА, УАГ немесе УГА орналасты, бұл кодондарды таниды:терминатор eRF 160. Рибосоманың үлкен суббірлігінің ПТФ орталығына қондырылған аминқышқылдар арасында байланыстар түзетін белок:пептидилтрансфераза 161. Аминқышқылдың активтенуін және активтенген аминқышқылдың өзіне сәйкес тРНҚ молекуласының акцепторлық ұшына қондырылуын қадағалайтын фермент:аминоацил-трнк-синтетаза 162. Эукариот жасушаларында гендердің экспрессиялануына көптеген ақуыздар әсер етеді. РНҚ полимеразаның промотормен байланысын қамтамасыз ететін ақуыздар:ТФ 163. РНҚ полимеразасының сигма субъединицасы қандай функцияны орындайды?матрицалық тізбекті таниды 164. Эукариоттар транскрипция процесі кезінде РНК-полимераза I ферментінің қызметі қандай:рРНК 165. Эукариоттар транскрипция процесс кезінде РНК-полимераза II ферментінің қызметі қандай:аРНК,кіші ядролық рнк 166. Ядродағы а-РНҚ молекуласы ДНҚ-ның бір тізбегінен синтезделеді. Осы процессті қалай атайды?транскрипция 167. а-РНҚ-ның пісіп- жетілуі кезінде арнайы ферменттердің көмегімен интрондар кесіліп, экзондар тігіледі. Геннің ақпараттық бөлігі қалай аталады? экзон 168. Ақуыз синтезі бірнеше кезеңнен тұрады. Бірінші жетілмеген а-РНҚ молекуласы синтезделуі қажет. Бұл үдеріс қалай аталады?транскрипция 169. а-РНҚ пісіп-жетілу үдерісі қалай аталады? процессинг 170. а-РНҚ жаңадан байланысқан пептидилі бар т-РНҚ-мен бірге солға бір кодонға жылжып отырады. Бұл кезең аталады:транслокация 171. Амин қышқылдар тізбегінің ұзаруы пептидил трансфераза ферменті көмегімен жүретін сатысы аталады:элонгация 172. Ақуыздың кеңістіктік құрылымдарға ие болуы және модификациялануы жүретін үрдіс:фолдинг 173. Амин қышқылдарды активтендіретін және тиісті т-РНК-на байланыстыратын фермент:аминоацилтрнсинтетаза 174. Трансляцияға қатысатын ферментті көрсетіңіз:ПТФ,аминоацилтрнксинтетаза 175. Қандай РНҚ аминқышқылдарды рибосомаларға тасымалдайды?трнк 176. Бос аминқышқылдарының активтенуіне қатысатын фермент: аминоацилтрнсинтетаза 177. ДНҚ молекуласындағы триплеттер қатары ақуыз молекуласындағы аминқышқылдар қатарына сәйкестігін анықтайтын генетикалық кодтың қасиеті коллинеарлық 178. Гендердің топтастығы (промотор, оператор, құрылымды гендер, терминатор) лактозды оперонды береді. Олардың жұмысын қандай ген басқарады?репрессор 179. Қай нәруызда екі түрлі сайты болады:оператормен байланыстырушы сайт және индуктормен байланыстырушы сайтты атаңыз?ЛАКТОЗА-РЕПРЕССОР 180. Құрылымдық гендердің транскрипциясын төмендететін реттеуші гендерді атаңыз:МОДИФИКАТОР 181. Прокариоттарда транскрипциялық бақылаудың қандай түрі кездеседі?НЕГАТИВТІ ЖӘНЕ ПОЗИТИВТІ 182. Реттеуші геннен синтезделетін зат қалай аталады? РЕПРЕССОР 183. Апорепрессор деп аталатын затты синтездейтін генді атаңыз: РЕТТЕУШІ 184. Оператормен байланысатын және индуктормен байланысатын екі түрлі сайты бар ақуыз қалай аталады?ЛАКТОЗА 185. Лактозалық оперонның активтенуі үшін не қажет:ИНДУКТОР 186. Репрессор- ақуызы байланысатын геннің бөлігін көрсетіңіз:ОПЕРАТОР 187. Эукариот гендерінің экспрессиясының реттелу типтері:КАЙТЫМДЫ,КАЙТЫМСЫЗ (КЫСКА МЕРЗІМДІ,УЗАК) 188. Бұл субстрат жасушаға түсу кезінде оған жауап ретінде оны ыдыратып пайдалануға қажетті үш ферменттердің синтезі қарқынды жүре бастайды. Осы субстрат қалай аталады? ЛАКТОЗА 189. Оперон жұмыс істемейді, егер қоретік материал (лактоза) ішек таяқшалары ортада болмаса, сол сияқты реттеуші генің репрессор белогы белгілі геннің бөлімімен байланысады. Берілген бөлім қалай аталады?ОПЕРАТОР 190. Транцкрипцияның басталуында әсер ететін, яғни ингибиторға қарама-қарсы болып келетін факторлар болады. Осы факторлар қалай аталады?ИНДУКТОР 191. Науқас 33 жаста, ер адам. Оған тері рагы-меланома деген диагноз қойылған. Молекулалық-генетикалық зерттеу барысында р16 геніндегі мутация анықталды. р16 гені қандай гендер тобына жатады? INK4 192. Smad кешені р15, р21 (ц-ЦТК ингибиторлары) ақуыздарының синтезін бақылайтын гендер үшін транскрипциялық фактор рөлін атқарады. Smad ақуыздарының кешені қандай фактормен белсендіріледі? ӨТФ, ІНФ 193. Көптеген жасушалар жасушадан тыс құрылымға – базальды мембранаға, коллаген талшықтарына және т. б. бекінген жағдайда ғана бөліне алады. Төмендегі ақуыздардың қайсысы жасушаның жасушадан тыс құрылымдармен байланысы туралы сигнал беретінін атаңыз:ИНТЕГРИН 194. Эдвардс синдромымен балалар дамудың көптік ақаулықтарымен туылады. Кариотиптеу кезінде хромосомалар санының өзгеруі анықталады. Бұл синдромның себебі қандай мутация?ГЕНОМДЫҚ 195. Аналарының жасы 35 және одан жоғары болған жаңдайда туылған нәрестелерде хромасомалық аурулардың қаупі жоғары болады. Көрсетінің, қандай мутация аналарының жасымен байланысты? ГЕНОМДЫҚ 196. Митоз кезінде әсер ететін және убиквитинлигаза белсенділігі бар фактор қалай аталады? АРФ 197. Циклин-циклинге тәуелді киназа кешенінде циклин қандай суббірліктің рөлін атқарады? АКТИВТЕНДІРУШІ 198. Жасушаның митоз фазалары өту кезінде қандай кешен қатысады?ЦИКЛИН-ЦТК 199. Төменде көрсетілген кешендердің қайсысы митоздық циклдың басталуын қамтамасыз етеді?Д ЦТК 4,6 200. Митоздық циклді реттеуді қандай ақуыз-ферменттер жүзеге асырады ЦИКЛИН-ЦТК 201. Бұл кешен гистон ақуыздары мен тубулин синтезінің жинақталуын қамтамасыз етеді. Қандай кешен туралы айтылып тұр?В ЦТК1 202. Циклин Е – Cdk2 кешені белсенді болатын митоздық циклдың кезеңі:G1 СОҢЫ 203. Митоздық циклдің қай кезеңінде D - Cdk4.6 кешені белсенді?G1 БАСЫ 204. Д-ЦТК4 кешеннің активтенуі болатын митоздық циклдың кезеңі:G1 205. Хромосомалардың конденсациялануын белсендендіреді:КОНДЕНСИН 206. МРF белсенділігінің бірден төмендеуі әкеледі:ТЕЛОФАЗА 207. Жасушаның өсуі, органоидтардың бастапқы қалпына келуі, ақуыздармен ферменттердің белсенді синтезделуін бақылайтын кешен:G1 DЦТК4,6 208. Адам кариотипінде 47 хромосома бар. Мұндай мутация қалай аталады? ГЕНОМДЫҚ 209. Хромосома соңғы бөлігін жоғалтты. Мұндай мутация қалай аталады? ДЕФИШЕНСИЯ 210. Бөлігінің 180º айналуымен хромосомалар құрылымының өзгеруі қалай аталады?ИНВЕРСИЯ 211. Ата-аналарына тән емес жаңа белгілердің пайда болуына алып келетін тұқым қуалайтын өзгергіштік:КОМБИНАТИВТІК ӨЗГЕРГІШТІК жүктеу/скачать 4,01 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||