Қостанай, 017 ОӘЖ 005 (075) кбж 65. 292-93 (5Қаз)я73 у-12
жүктеу/скачать 1,98 Mb. Pdf көрінісі
|
| Айналым капиталы – бұл ағымдағы активтердің бүкіл жиынтығын
білдіретін ақшалай көрінісі, ол кәсіпорынның және өндіріс процесін қамтамасыз ету үшін пайдаланылатын және өнімдерді іске асыру мен қысқа мерзімді қаржы құралдарын салу жолымен табыстарды өсіруді ұсынатын мүлкінің бөлігі. Айналымдағы (ағымдағы) активтер ағымдағы өндірістік-коммерциялық қызметі қызмет көрсететін және толығымен бір өндірістік цикл тұтынатын кәсіпорынның мүліктік құндылықтарының жиынтығын сипаттайды. Кәсіпорынның айналымдағы активтерін мақсатты бағытталған басқару- олардың алдын ала жіктеу қажеттілігін анықтайды: 1) өндіріс процесіндегі функционалдық рөліне байланысты (5-сурет): - өндірістік айналым қорларына; - қорлар айналымына. 43 Сурет 5– Айналым капиталының өндіріс процесіндегі функционалдық рөліне байланысты классификациясы(жіктелімі). 2) қаржы көздерін қалыптастыру сипаты бойынша бөледі: - жалпы айналым активтері (немесе жалпы айналым активтері) ; - таза айналым активтері меншікті және ұзақ мерзімді қарыз капиталы есебінен қалыптасқан олардың көлемінің бөлігін сипаттайды; - меншікті айналым активтері меншікті капитал есебінен қалыптасқан олардың көлемінің бөлігін сипаттайды. 3) материалдық-заттық мазмұнына байланысты: - еңбек заттары (шикізат, материалдар және жартылай фабрикаттар); - дайын өнім және тауарлар; - ақшалай қаражаттар (есеп айырысу шоты және касса); - есеп айырысудағы қаражаттар (ДЗ және КФВ); 4) операциялық процесінде қатысу сипаты бойынша: - кәсіпорынның өндірістік цикл қызметін көрсететін айналым активтері; - кәсіпорынның қаржылық (ақшалай) цикл қызметін көрсететін айналым активтері; 5) айналым активтерінің жұмыс істеуі кезеңі: - айналым активтерінің тұрақты бөлігі (маусымдық және циклдық сату тербелісіне байланысты емес); - айналым активтерінің ауыспалы бөлігі (қосымша, маусымдылығымен және сату циклінің ауытқуымен туындаған). 6. жоспарлауды қамту бойынша: Айналым капиталы Өндірістік айналым қорлары Қорлар айналымы Өн дір істі к қорла р Аяқт алма ға н өн дір іс Б ола ша қ к ез ең де рдің шығы ст ары Қ ой м ада ғы да йын өн ім Ақшала й қ ара жа т е се п а йыры су Б аға лы қағ аз да р м ен қ ыс қа м ерз імді са лым да р Ти елге н тауа рла р, бірақ тұтын ушы төле м еге н Де би торлық бе ре ше к 44 - нормаланған айналым құралдары (өндірістік қорлар, аяқталмаған өндіріс, РБС, дайын өнім); - нормаланбаған айналым құралдары (ақша қаражаттары, есеп айырысудағы қаражаттар, сатып алушыға жөнелтілген өнім, бірақ әлі төленбеген). 7. өтімділік деңгейі бойынша: - тез арада сатылатын (шоттардағы және кассадағы ақша қаражаты); - тез іске асырылатын (өтімділігі жоғары бағалы қағаздарға салымдар, талап қою мерзімі өтпеген кепілмен немесе кепілгерлікпен қамтамасыз етілген дебиторлық берешек; - баяу сатылатын (өндірістік қорлар); - қиын сатылатын (жатып қалған дайын өнімдердің және шикізаттардың қорлары); - өтімді емес (үмітсіз қарыздар). Өндірістік циклде айналым активтерінің қозғалысы келесі сызба бойынша жүреді, (6-суретті қараңыз) 5, с.281 . Сурет 6 – Айналым капиталының ауыспалы айналым сатылары Өндіріс процесінде ақшалай қаражат түрлі формада затқа айналады, шикізатты сатып алған (түскен) сәттен бастап, сатып алушыдан дайын өнімнің ақысын төлеу аяқталғанша (7 суретті қараңыз). Шикізат түскен сәттен, кезеңнен бастап корпорациясының дайын өнімін сатып алушыдан төлемді алу сәтіне дейінгі кезең операциялық циклді құрайды. Басқаша операциялық циклді – бұл айналым құралдарының жалпы сомасының айналымы деп те айтуға болады. жүктеу/скачать 1,98 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|