Протагор атап өткендей, адам барлық нәрсенің өлшемі
жүктеу/скачать 29,12 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Моска, Парето
- Белсенді
- Сауатты сыншы.
- Саясаттан тыс тұлға.
- Саяси жетекшілік күрделі процесс.
- (С.Фрейд, Э.Фромм, Т.Адорно және т.б.).
|
Саяси элиталар және саяси көшбасшылық. Қоғамның саяси жүйесі. Мемлекет және азаматтық қоғам. Саяси режимдер Ежелгі адамдар (Протагор) атап өткендей, «адам барлық нәрсенің өлшемі». Бұл саясатқа да толықтай қатысты. Дәл тұлға, оның мүдделері, құндылық бағдарлары мен мақсаттары «саясат шарасы», ұлттардың, таптардың, партиялардың саяси қызметінің қозғаушы принципі болып табылады. Басқаша айтқанда, жеке адам саясаттың негізгі субъектісі. Саяси элита- ұғымы қоғамның басқа бөлігінен өзінің ықпалымен, артықшылығымен және беделімен ерекшеленетін, мемлекеттік билікті пайдалануға байланысты шешімдерді қабылдауға тікелей және жүйелі түрде қатысатын топ ретінде түсіндіріледі. Әртүрлі теория авторларының элитаға мінездеме берудегі айырмашылықтар элитаның қоғамдағы орны мен рөлін, оның құрылымдық құрамын бағалаумен байланысты. Макиавеллистік мектептің негізін салушылар (Моска, Парето) элитаны қалыптасуы мен өзгеруі билік үшін күрес процесінде жүзеге асатын, ерекше психологиялық қасиеттерге ие адамдардың заңды, іштей біртұтас тобы деп есептеген болатын. Элитаның құндылық теориялары оны қоғамның ең құнды элементі ретінде қарастырады, оның үстемдік жағдайында барлығы мүдделі, ал қоғамның міндеті - ең тиімді, лайықты элитаны іздеу, т.б. таңдау арқылы қалыптастырады. Саяси элита – адамзат өркениетінің бүгінгі және бәлкім, ертеңгі кезеңдерінің шындығы екенін нақты өмір фактілері де, көптеген зерттеулер де растайды. Элитаның өзі іштей сараланады. Ол мемлекеттік билікке тікелей иелік ететін басқарушы және оппозициялық контрэлита болып бөлінеді; бүкіл мемлекет үшін маңызы бар шешімдерді қабылдайтын жоғарыға, орта буынға, сондай-ақ әкімшілік – қызметкерлер-басшыларға. Адамның саяси өмірдегі орны мен рөлі көптен бері қызу пікірталас тудырды, ол бүгінде де басылмай келеді. Әдебиетте жеке адамдар топтарының саяси қызметке қатынасындағы орны мен рөлін көрсететін әртүрлі жіктеулері бар. Мысалы, саяси қатысу рөлдерінің бес сатылы шкаласы: 1) Белсенді. Саясатқа жеке қатысады, көрнекті орын алады, айналасына пікірлестерді біріктіреді; 2) Құзыретті бақылаушы. Саясатқа қызығушылық танытады, жақсы хабардар, бірақ саясатқа жеке қатысуға бейтарап; 3) Сауатты сыншы. Саясатқа жеке қатысуды теріс білдіреді, бірақ оған үлкен қызығушылық танытады, жақсы хабардар, билікке сын көзбен қарайды; 4) Енжар азамат. Ақпараты нашар, саясатқа қызығушылық танытпайды, оған жеке қатысуға бейтарап немесе теріс қарайды; 5) Саясаттан тыс тұлға. Саясатқа жеке қатысуға теріс көзқараспен қарайды, оған қызығушылық танытпайды, фрагменттік саяси ақпаратқа ие. Қазіргі батыстық саясаттану жеке адамның саясатқа қатысуының жоғарыда аталған қадамдарының біріншісі – саяси активті зерттеуге үлкен көңіл бөледі. Саяси көшбасшылық( жетекшілік) пен саяси элита феноменін зерттеу осы мәселені талдауға арналған. Саяси жетекшілік күрделі процесс. Ол бірнеше концепциялармен ашылады, атап айтқанда, көшбасшылық құбылысын адамның көрінетін қасиеттерімен түсіндіретін қасиеттер тұжырымдамасы немесе теориясы: ақыл-ойы, жігері, ерік-жігері, құзыреттілігі, ұйымдастырушылық қабілеті, жауапкершілікті алуға дайындығы және т.б. Көшбасшылықтың субъективті механизмдері психологиялық, психоаналитикалық ұғымдарды түсіндіруге көмектеседі (С.Фрейд, Э.Фромм, Т.Адорно және т.б.). Олар көшбасшылықтың табиғатын әртүрлі кешендерді, кемшілік сезімін және т.б. басу немесе жеңу тәсілі ретінде түсіндіреді. Көшбасшылықтың әртүрлі классификациялары, оның типологиясы бар. Сонымен қатар,басшының қол астындағыларға қатынасына қарай ол авторитарлық және демократиялық болып бөлінеді. Саясаттануда кең тараған, М.Вебер ұсынған көшбасшылықты дәстүрлі деп бөлу; құқықтық-ұтымды, демократиялық жолмен сайланған және харизматикалық, бұқараның пікірінше, ерекше мейірімге, көрнекті қасиеттерге және көшбасшылық қабілеттерге ие. Көшбасшылықтың бірінші түрінің негізі – әдет, екіншісі – себеп, үшінші – сенім, эмоция. Қоғам-экономикалық және рухани біртұтастықпен,өмір сұру жағдайын ұйымдастырудың тұтастығымен сипатталатын, белгілі бір аумақтағы адамдар бірлігі. Саяси жүйе- елдің саяси өміріне қатысатын мемлекет пен мемлекеттік емес қоғамдық құрылымдардың біртұтас кешенде қарастырылуы. жүктеу/скачать 29,12 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|