Ұранқай үйлерімен ғана көшкен. Ас-су, қазан-аяқ қорада. Екі ауылдың арасы қозы көш жер
жүктеу/скачать 23,3 Kb.
|
Қаныш Сәтбаев роман-эссе (копия)
| Рас, бәрі емес,жол-жөнекей тігетін ұранқай үйлерімен ғана көшкен. Ас-су, қазан-аяқ қорада. Екі ауылдың арасы қозы көш жер. Ортада шалғыны белуардан келетін кең өлке жатыр, оны қақ жарып, Айырық атты жіңішке өзен ағады. Айырықтың теріскей жағасына Имантай ауылы шаңырақ көтергенде небәрі екі түтін еді. Әлиманың алғашқы күйеуі Қанафия марқұм өкпесін дендеген құрт ауруынан опат болған. Сол мезет жақындаған сайын қажыға қарасты екі ауыл жүкті ананың қасына кексе әйелдерден күтуші қойып шыдамсыздана тосуда… Көкек айының туарына бір тәулік қалғанда ақ түйенің қарны ақтарылды. Жазмыштың жазуы десек те рауа, күллі ауыл қуаныштаған мерейлі сол кеште, орауда отырған Әлима анасы аузына алған есім нәрестеге біржола бекіген: Сәтбайдан неше ауыл тарайды? Имантайдың өміріндегі зор өкініштерінің бірі- «Тағдырға не шара,ғұмырлы болмады,жүгіріп жүргенде дүниеден өтті» деп кімді меңзеді? Әлиманың қадірі неден артты? 1862 жылы туып, ақсақалы төртінші мүшеліне тақаған шағында сүйген тұңғышының есімі - Қазиза.Сонда төртінші мүшел қай жас болды? Құрмантай абыздың нәрестеге еншілеген есімі - Ғабдулғазиз, арабшадан аударғанда Ғабділ мен Ғазиз дегеннің баламасы қандай? Бөкеш деген байырғы қазақы есіммен ауыл-аймағына танылған Имантайдың баласы ресми құжатта қалай жазылмақ? Әлиманың алғашқы күйеуі неден опат болды? Құрмантай абыз жайлауға кеткен жолынан неге қайтты? Құрмантай ақсақалдың тектілгі неде? Кенжетайдың шын есімі кім еді? «1899 жылы наурыз айында, яки марттың 31-жұлдызында мейірімі мол Жаппар Жаратушы Имантай есімді құлына ұл сыйлады» деп Имантай қажы қай кітаптың мұқабасына жазды? Кенжетайды анасы не деп атайтын еді? Кенжетай қалай Қаныш болды? Кенжетай қай қажының немересі? Сәтбай қажыға қарасты Кіші ауылдың тұрғындары көктем шуағы жылт еткенде-ақ қыстауды тастап, Қарамұрын қырқасына қоныс аударған. Рас, бәрі емес,жол-жөнекей тігетін ұранқай үйлерімен ғана көшкен. Ас-су, қазан-аяқ қорада. Жайлауда күн қызған шақта тігілетін үл- кен үйлер де қоймада жатыр. Бұлар қора іргесінен аулаққа қонып, жұрт ауыстырып жатқанда, төңіректегі ауылдар жайлауға көшуді бастаған. Соның алғашқы белгілері қыр астындағы қара жолдың бойынан белең беріп, кешелі-бүгінде боздаған түйелер дауысы мен арбалар шиқылы, үрген ит, дабырлаған адамдар үні естілген. Сәтбай ауылы жайбарақат қалпында отыра берді: күннен-күнге қызуы молайып жадырай түскен күншуақты сезбегендей, бірер апта бейғам отырса - қаржас ауылдарының қалың көшінен қара үзіп, күллі Ақкелін атырабында сопиып оңаша қалатынын білмегендей сыңай аңғартты… жүктеу/скачать 23,3 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|