Реферат тақырыбы: «Рецепция»

Қарағанды медицина университеті
Морфология и Физиология кафедрасы 
РЕФЕРАТ 
 

Тақырыбы: «Рецепция» 
 
 
Қабылдаған: Шайменовна Шолпан 
Орындаған: Абдирасил Әдемі 
 
 
 
 
 
 
Қарағанды 2023 

 
Жоспар:
I Кіріспе
II Негізгі бөлім 
Рецепцияға анықтама 
Рецепция түрлері 
III Қорытынды 
IV Пайдаланылңан әдебиеттер 

Кіріспе 
 
 
Рецепция (лат. recetio - кабылдау деген мынаны 
білдіреді) - сенсорлык жүйелерден (анализаторлардан) 
оларға адекватты тітіркендіргіштер әсер еткен кезде ағзаға түсетін акпаратты 
кабылдау жане өңдеу процесі. 
Шеткергі рецепциянын морфологиялық субстраты 
рецепторлар болып табылады . Сенсорлык ағыннан 
калыптасунда рецептивті ерістер манызды . Кабылдау кубылысын тусінуде 
ерекше манызы бар функционалды багалау кезінде рецептивті еріс - 
динамикалык утым, яғни уакыттын әр түрлі бһліктерінде моменттін накты 
ерекшеліктеріне байланысты (тітіркену сипаттамалары, рецепторлардын 
функционалды куйі жене т.б.), сол нейрон сенсорлык курылгылардын 
ортурлі санынан импульстарды кабылдай алады. Мұндай өзгеретін 
рецептивті өрістің калыптасуына жанама тежелу кубылыстары, эфферентті 
әсерлер, орталык тузілімдердін козу денгейі жане т. 6. катысуы мумкін. 
Кабылдау процесі орталык жуйке жуйесінін жогарны беліктерімен реттеледі. 
Морфологиялык тургыдан алганда, бул сенсорлык тузілімдерге талшыктар 
жіберетін арнайы эфферентті курылымдардын болумен керінеді (мысалы., 
есту мушесін афферентті импульсация анынына тежейтін асер ететін тікелей 
жане киылыскан зайтун- 
кохлеарлы байламдардын талшыктарымен 
иннервациялау жагдайында). 
Денені кабылдау оның өмірінің ерекшеліктерімен өте тығыз байланысты: 
тіршілік ету ортасы, тамақтану, көбею жане т.б. мұның салдары әртүрлі 
жануарларда белгілі бір сенсорлык жуйелердін даму дәрежесіндегі 
айырмашылыктар, сонымен катар біркатар организмдерде сырткы элемнін 
ерекше сигналдарын кабылдау кабілетінін пайда болуы. Сонымен, кустарда 
керу кабілеті анагурлым дамыган; иттерде міс сезімі бар( ол көру кабілетінен 
басым); дельфиндер мен жаралар 
ультрадыбыстык аймакта дыбыстық сигналдарды 
қабылдау қабілетін дамыды; балыктар мен космекенділерде бүйір сызыктың 
ерекше сенсорлык жуйесі бар, біркатар балыктарда арнайы жоғары сезімтал 
электррецепторлар бар; кейбір жыландарда жоғары сезімтал 
терморецепторлар бар.