Реферат теодолит Орындаған: Бимухамбетов Е.Қ Тексерген: Мусайф. Г
Поверка сетки нитей зрительной трубы
жүктеу/скачать 472,52 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жіп торының көлбеуін туралау.
3. Поверка сетки нитей зрительной трубы.Жіп торының көлденең жіпі теодолиттің тік осіне перпендикуляр болуы керек. Теодолиттің Тік осі тік күйге келтіріледі. Көру түтігін қашықтағы түтікке бағыттаңыз теодолит биіктігіндегі бекітілген нүкте. Алидаданың бағыттаушы бұрандасымен көлденең жіптің сол жақ ұшына жіп торының крестін бағыттаңыз, содан кейін оң жақ ұшына тегіс жылжытыңыз. Егер бұл процесте крест көлденең жіптен осы жіптің енінен 3-тен жоғары немесе төмен жылжыса, туралауды орындаңыз, содан кейін тексеруді қайталаңыз. Жіп торының көлбеуін туралау.Көз құбырындағы қақпақты окуляр жағынан бұрап алу керек, бұрағышпен окулярдың төрт бекіту бұрандасын босатып, оны тор жіп көлденең болатындай етіп бұраңыз. Жіп торын реттегеннен кейін окулярды бекітіп, қақпақты бұраңыз.6-сурет Лимбусты сағат тілімен цифрландыру кезінде бізде β = а – в, мұндағы, А-оң (артқы) нүктеге санау; в – сол (алдыңғы) нүктеге санау. Егер артқы нүктеге санау алдыңғы нүктеге қарағанда аз болса, онда оған алдымен 360о қосу керек.Теодолит оң және сол жақ нүктелерге дәйекті түрде бағытталады, көлденең шеңбер бойынша есептеулер алынады және бұрыштарды өлшеу журналына жазылады. Өлшенген бұрышты есептеңіз және жазыңыз.Нысанаға бағыттау кезінде алдымен визирге дөрекі кеңес беріледі. Содан кейін Алидада бұрандалары мен құбырларын қысып, құбырды нысанаға бағыттау арқылы Алидада мен Құбырды бағыттаушы бұрандалармен нысанаға дәл бағыттаңыз. Өрісте жұмыс істегенде, бағыттау белестердің түбіне жасалады, онымен жіптер торының қиылысын біріктіреді. Бөлмеде жұмыс істеген кезде қабырғаға алдын-ала ілінген маркалар визирлік мақсаттар ретінде қолданылады. Екінші жартылай қабылдаудан бұрын лимбаның позициясын 1-2о-ға "құлату" ұсынылады. мұны лимбаның бағыттаушы бұрандасымен жасауға болады. Осыдан кейін құбыр зенит арқылы тасымалданады және бұрышты өлшеудің барлық операциялары қайталанады. Егер жартылай қабылдағыштардағы бұрыш мәндерінің айырмашылығы санау құрылғысының Қос дәлдігінен аспаса, онда бұрыштың орташа мәні есептеледі. Егер бұл шарт орындалмаса, бұрышты қайта өлшеу жасалады. 4т30 теодолитінің анықтамалық дәлдігі 0,5' болғандықтан, жартылай қабылдаулардағы бұрыштың рұқсат етілген алшақтығы 1'аспауы керек. Тік бұрыштарды өлшеу. Тік дегеніміз-объектінің бағыты мен теодолит құбырының көру осінің көлденең бағыты арасындағы бұрыш. Тік бұрыштарды 90о –дан-90о-ға дейін қоршауға болады.тік бұрыштар тригонометриялық нивелирлеу арқылы нүктелер арасындағы асып кетуді анықтау және рельефтің көлбеу сызықтарының көлденең сызықтарын анықтау үшін өлшенеді. Тік бұрыштарды өлшеу арқылы объектілердің биіктігін де анықтауға болады (ғимараттар, су сорғыштар, мұржалар және т.б.). Көру осінің көлденең бағыты тік шеңбердің нөлдік орны (МО) көмегімен анықталады. Нөлдің орны-тік немесе көлденең (теодолит 4т30) шеңбердегі көру осінің көлденең орналасуымен және деңгей осінің көлденең орналасуымен тік шеңбер бойынша санау.Әр түрлі теодолиттерде тік шеңбердің әртүрлі құрылымы және әртүрлі цифрлануы бар. Сондықтан тік бұрыштарды және тік шеңбердің нөлдік орнын анықтауға арналған формулалар әр түрлі теодолиттерде әр түрлі болады. Мысалы, 4т30 теодолитінде тік шеңберді цифрландыру сектор болып табылады, бір жағынан 75о және нөлден екінші жағына, ал бөлудің бір жағына + белгісімен, екіншісіне-белгісімен қол қойылады . Суретте.7 теодолиттің тік шеңбері бойынша есептеулер көрсетілген 4т30 оң тік бұрыш үшін оң шеңбер (КП) және сол жақ шеңбер (КЛ). 7-сурет 4т30 Теодолитіндегі тік шеңбер бойынша есептеулер в әрпімен қол қойылған шкала бойынша 1о тік шеңберге тең және 12 бөлікке бөлінгенін атап өткен жөн. Сондықтан шкаланың бөліну бағасы 5'. Оны көзге 10 бөлікке бөлу арқылы біз 0,5'(30") дәлдікпен санай аламыз. Солдан оңға қарай шкала 0' - ден 60' - ке дейін өседі (6 санымен қол қойылған), оңнан солға қарай шкала -0' -60' - ге дейін азаяды (-6 қол қойылған). Шкала бойынша санақ келесідей алынады: градус саны шкала бойынша жобаланған тік шеңбердің қол қойылған градустық соққысынан оқылады; минуттар саны оның нөлінен тік шеңбердің градустық соққысына дейінгі шкала бойынша анықталады. Сонымен қатар, егер градустық инсульт оң болса, онда минуттар саны солдан оңға қарай 0-ден осы соққыға дейін есептеледі және градусқа қосылады. Санақ оң болады. Мысалы, күріште. 8 санақ +2o19'. Егер тік шеңбердің градустық соққысы теріс болса, онда минуттар саны оңнан солға қарай -0 градусқа дейін есептеледі 8,9-суреттер 4т30 Теодолитпен тік бұрыштарды өлшеу кезінде теодолит осі мөлдір күйге Мұқият келтіріледі, содан кейін көру түтігі оң (КП) шеңберіндегі нүктеге бағытталады. Санақты алмас бұрын, қажет болған жағдайда деңгейді түзету керек (көпіршікті ортаға шығарыңыз) көтергіш бұрандалармен. Содан кейін тік шеңбер бойынша КП санағы алынады және жазылады. Әрі қарай, құбыр зенит арқылы аударылады және сол жақ шеңберде (cl) сол нүктеге бағытталады. Қажет болса, деңгейді көтеру бұрандаларымен түзетіп, КЛ тік шеңбері бойынша санақты алыңыз және жазыңыз. (4) формулалар бойынша МО нөлінің тік бұрышы мен орны анықталады. Нөлдің орнын басқа нүктеге апарған кезде қайта анықтау керек және екі мәннен оның арифметикалық орташа мәнін есептеу керек, егер MO орташа мәні 1' - ден үлкен болса, оны түзету керек. Ол үшін формулалар бойынша тік шеңбер үшін түзетілген санақтарды есептеңіз КЛисправ.= КЛ – МО или КПисправ.= КП – МО (7) және тік шеңберде түзетілген санақты көз құбырының бағыттаушы бұрандасымен орнатыңыз. Бұл жағдайда жіптер торының кресті бақыланатын нүктенің кескінінен ауысады. Құбырдың көз бөлігіндегі қақпақты бұрап алыңыз, жіптер торының бүйірлік бұрандаларын шпилькамен жарты айналымға босатыңыз. Тордың жоғарғы және төменгі түзеткіш бұрандаларын бір жаққа айналдыру арқылы жіптердің торының крестін нүктеге бағыттаңыз. Тордың бүйірлік бұрандаларын бекітіп, біз МО-ны тағы бір рет анықтаймыз. Егер біз нөлдің орнын (МО) анықтасақ, онда басқа тік бұрыштарды тік шеңбер бойынша санауды бір уақытта алып тастай отырып, оң (КП) немесе сол (КЛ) шеңбер шеңберіндегі нысанаға бір рет бағыттау арқылы өлшеуге болады және (3) формулалар бойынша бұрыштарды санауға болады. Қолданылған әдебиеттер Д.Ш.Михелев. Инженерная геодезия.- М.: Академия, 2004. жүктеу/скачать 472,52 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|