Сабақ жоспары Сабақ тақырыбы: Бір жастан асқан балалардың тамақтануына қойылатын гигиеналық талаптар

жүктеу/скачать 36,18 Kb.

бет	1/2
Дата	27.10.2022
өлшемі	36,18 Kb.
	#45821
түрі	Сабақ

1 2

Байланысты:
21 кутим

Білімділік
Дамытушылық

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Қарағанды гуманитарлық колледжі

Сабақ жоспары
Сабақ тақырыбы:Бір жастан асқан балалардың тамақтануына қойылатын гигиеналық талаптар.
Модуль /пән атауы: КМ 01. Мектеп жасына дейінгі балаларды күтуді жүзеге асыру
Әртүрлі жастағы балаларды күту ерекшеліктері
Дайындаған педагог: Баярхуу Мира Байкеновна
«» 2022 жыл
1.Жалпы мәліметтер
Курс 2 оқу жылы 2022 топ МД-21
Сабақ типі: Жаңа сабақ
2. Мақсаты: Студенттерге тағамның құрамы. (майлар, ақуыздар, витаминдер) туралы түсінік қалыптасады
Міндеттер:
Білімділік: Студенттерді білім, іскерлік және дағды жүйелеріне үйрету.
Тәрбиелік: Студенттердің ғылыми дүниетанымын, адамгершілік қасиеттерін, көзқарастарын,сенімін қалыптастыру.
Дамытушылық: оқыту барысында студенттердің танымдық қызығушылықтарын, шығармашылық қабілеттерін,еркіндігін,эмоцияларын,танымдық қабілеттері – тілін, еске сақтауын, назарын, елестетуін, қабылдауын дамыту.
2.1 Оқу сабақтары барысында білім алушылар игеретін кәсіби біліктердің тізбесі: Бұл модуль әртүрлі жастағы балаларды күту туралы түсінік қалыптастыруға бағдарланған.
3. Сабақты жабдықтау: Дәріс
3.1 Оқу-әдістемелік құрал-жабдықтар, анықтамалық әдебиет: Ж.И.Намазбаева ПсихологияАлматы:Принтс,1982
3.2 Техникалық құралдар, материалдар: АКТ құралдары
4. Сабақтың барысы:
5. Сабақ бойынша рефлексия
6. Үй тапсырмасы

Қалыпты тамақтандырылған нәресте 1 жасында әртүрлі тағамдарға үйренеді және оны жалпы үстелге ауыстыруға болады. Сонымен қатар, емшектен шығару уақыты туралы нақты пікір жоқ. Кейбір сарапшылар 5 жасқа дейінгі баланың күнделікті рационына емшек сүті кіруі мүмкін деп санайды, ал басқалары емшектен шығару кейінірек пайда болуы мүмкін деп санайды. Мұндай ұзақ емізу дұрыс тістеудің пайда болуына және басқа да бірқатар сәттерге теріс әсер етеді. Шамасы, әрбір нақты жағдайда бала— ана жұбының жеке ерекшеліктеріне сүйену керек[31].

Балаларды ыстық мезгілде, олардың аурулары, әсіресе асқазан-ішек аурулары кезінде, сондай-ақ вакцинация кезеңінде емшектен шығаруға болмайды.
1 жастан асқан балалардың тамақтануын ұйымдастырған кезде олардың физиологиялық ерекшеліктері ескеріледі: ас қорыту шырындарының ферментативті энергиясының жоғарылауы, шайнау аппаратының дамуы, дәмді қабылдау.
Өмірдің 2-ші жылында, баланың тістері жеткілікті болған кезде, оның мәзірі әр түрлі болады, сұйық және жартылай сұйық тағамдар қаттыға ауыстырылады. Осы кезеңде сіз тек жарма ғана емес, сонымен қатар кастрюльдер, котлеттер, құймақ, пісірілген немесе бұқтырылған көкөністер, кесектерге кесуге болады. Ет пен балық пюресі котлеттерге, котлеттерге ауыстырылады. 2-3 жастағы балаларға кесектерге кесілген ет беруге болады (бұқтырылған ет, гуляш, сиыр еті).
Балалар тағамына арналған өнімдер әр түрлі болуы керек, құрамында әр түрлі нан, әр түрлі жарма, көкөністер, шөптер, жемістер, сүт, сүт өнімдері, ет, балық, жұмыртқа болуы керек. 1 жастан 2 жасқа дейінгі балаға күніне кемінде 700 мл сүт, 2 жастан 7 жасқа дейін — кемінде 500 мл сүт қажет.
Балалар тағамының рационына тауық еті, бауыр, ми кіруі керек. Сіз майлы шошқа,, қой,, қаз мясо бере алмайсыз, өйткені бұл тағамдардың майлары нашар сіңеді. Диетадағы балық кез-келген болуы мүмкін, оны тек сүйектен Мұқият босату керек; майшабақ (паста, фаршмак) беруге болады.
Балалар тағамында көкөністер, жемістер мен жидектер, мысалы, шалғам, репа, шалғам, пияз, цуккини, итмұрын, қарақат, қарлыған, теңіз шырғаны, лингонберри, мүкжидек, бұлт және т. б. диетаға бақша және жабайы шөптерді қосу керек (пияз, аскөк, шпинат, салат, қымыздық, қалақай және т.б.).
Баланың денесі судың қажетті мөлшерімен қамтамасыз етілуі керек, сондықтан күнделікті рационда кем дегенде 5 тағам сұйық болуы керек: сүт, сүт қосылған кофе немесе шай — таңғы асқа; 1-ші және 3-ші тағамдар — түскі асқа; айран, йогурт, сүт немесе сүт қосылған шай — кешкі асқа.

Ребенок, которого вскармливают нормально, к возрасту 1 года привыкает к разнообразной пище и его можно переводить на общий стол. Вместе с тем однозначного мнения о сроках отлучения от груди нет. Некоторые специалисты полагают, что в суточный рацион ребенка до Г,5 года может входит грудное молоко, другие считают, что отлучение ребенка от груди может происходить и в более поздние сроки. Такое продолжительное грудное вскармливание негативно сказывается на формировании правильного прикуса и ряде других моментов. По-видимому, в каждом конкретном случае нужно исходить из индивидуальных особенностей пары ребенок— мать[31].

Не следует отлучать детей от груди в жаркое время года, при их заболевании, особенно желудочно-кишечными болезнями, а также в период проведения прививок.
При организации питания детей старше 1 года учитывают их физиологические особенности: нарастание ферментативной энергии пищеварительных соков, развитие жевательного аппарата, вкусового восприятия.
На 2-м году жизни, когда у ребенка уже достаточное количество зубов, его меню становится разнообразнее, жидкую и полужидкую пищу заменяют более твердой. В этот период можно давать не только каши, но и запеканки, котлеты, оладьи, овощи вареные или тушеные, нарезанные кусочками. Мясное и рыбное пюре заменяют фрикадельками, котлетами. Детям 2—3 лет можно давать мясо, нарезанное кусочками (рагу, гуляш, бефстроганов).
Продукты для детского питания должны быть разнообразными, содержать разные сорта хлеба, Всевозможные крупы, овощи, зелень, фрукты, молоко, молочные продукты, мясо, рыбу, яйца. Ребенку от 1 года до 2 лет в сутки требуется молока не менее 700 мл, от 2 до 7 лет — не менее 500 мл.
В рацион детского питания следует включать куриное мясо, печень, мозги. Нельзя давать жирную свинину, баранину, гусиное мясо, так как жиры этих продуктов плохо усваиваются. Рыба в питании может быть любая, необходимо только тщательно освобождать ее от костей; можно давать сельдь (паштет, фаршмак).
В детском питании широко используют овощи, фрукты и ягоды, такие, как редис, репа, редька, лук, кабачки, шиповник, смородина, крыжовник, облепиха, брусника, клюква, морошка, и др. Следует включать в рацион питания огородную и дикорастущую зелень (лук, укроп, шпинат, салат, щавель, крапиву и т.п.).
Организм ребенка надо обеспечить необходимым количеством воды, поэтому в дневном рационе не менее 5 блюд должны быть жидкими: молоко, кофе с молоком или чай — на завтрак; 1-е и 3-е блюда — на обед; кефир, простокваша, молоко или чай с молоком — на ужин.

БАЛАЛАРДЫҢ ЖАЛПЫ БІЛІМ БЕРУ МЕКЕМЕЛЕРІНДЕ ТАМАҚТАНУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ

Мектепке дейінгі және мектепке дейінгі жастағы балаларды мектепке дейінгі білім беру мекемесінде дұрыс ұйымдастырылған тамақтандыру баланың өсуі мен дамуының, оның денсаулығының қазіргі уақытта ғана емес, болашақта да қалыптасуының маңызды факторы болып табылады. Мектепке дейінгі мекеменің түріне және онда баланың болу уақытына қарамастан тамақтануды ұйымдастыру келесі принциптерге негізделуі керек:

* тамақтану режимін дұрыс ұйымдастыру;

* балалардың энергия шығындарына сәйкес келетін тағамдық рациондардың барабар энергетикалық құндылығы (кемінде 70%);

• барлық қажетті тағамдық ингредиенттер (ақуыздар, майлар, көмірсулар, витаминдер, макро - және микроэлементтер)бойынша диетаның тепе-теңдігі;

* тағамның жоғары дәмін және тағамның тағамдық құндылығын сақтауды қамтамасыз ететін өнімдерді барабар технологиялық және аспаздық өңдеуді пайдалану;

* өнімдерді алуға және тасымалдауға, оларды сақтау орындары мен шарттарына, аспаздық өңдеуге (БББ ерекшелігін ескере отырып), ыдыс-аяқтарды таратуға, топтық ұяшықтардағы ыдыстарды өңдеуге қойылатын барлық санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтау;

* барлық санитарлық-гигиеналық талаптардың орындалуына күнделікті бақылауды жүзеге асыру;

* балалардың жеке ерекшеліктерін есепке алу (мектепке дейінгі білім беру мекемесінде мүмкіндігінше).

Мектепке дейінгі мекемелерде менеджер күн сайын медицина қызметкерімен бірге мәзір жасайды-бұл талап шамамен 10 күндік немесе екі апталық мәзір негізінде. Мәзір-баланың күнделікті рационына кіретін тағамдардың тізімі. Мәзір жасау кезінде олар баланың әртүрлі тағамдық заттарға физиологиялық қажеттіліктерінен туындайды (24 және 29-қосымшаларды қараңыз).

Балалар күніне 4 рет тамақ ішуі керек, тамақтану аралығы 4 сағаттан аспайды, таңғы ас диетаның тәуліктік энергетикалық құндылығының 25% құрайды, түскі ас 35%, түстен кейінгі тағамдар — 15-20%, кешкі ас— 25%.

Таңғы асқа жарма, көкөніс пюресі немесе басқа да тығыз тағамдар, сондай-ақ ыстық сусындар беру керек: сүт қосылған шай, кофе, какао, кешкі асқа шектеулі сұйықтықпен сүт пен көкөніс тағамдары жақсы. Түскі асқа бірінші сұйық тағам, екіншісіне негізінен ет немесе балық, ал үшіншісіне тәтті тағам кіруі керек (қызмет ету көлемін 25-ҚОСЫМШАДАН қараңыз). Бір күн ішінде біртекті тағамдар қайталанбауы керек. Бір апта ішінде бірдей өнімді қолдана отырып, одан ыдыс-аяқ дайындауды өзгерту керек: мысалы, қайнатылған картоп, картоп пирогтары, картоп пюресі және т. б.

Ет және балық тағамдары таңғы ас пен түскі асқа, сүт көкөністері мен дәнді дақылдарға — кешкі асқа, сүтке, сүт қышқылына, жидектерге, жемістерге, тәттілерге, печеньелерге — түстен кейінгі тағамдарға жақсы беріледі. Егер белгілі бір өнімдер болмаса, оларды баламалармен алмастыруға болады (ақуыз және май құрамы бойынша).

Мектепке дейінгі білім беру мекемесінің дәрігері немесе меңгерушісі негізгі өнімдерді төсеу және дайын тағамдарды тарату кезінде қатысады. Олар аспаздық өңдеу кезінде дайын тағамның көлемі бекітілген норма бойынша порция санына дәл сәйкес келуі үшін өнімдердің құнды қасиеттерін жоғалтпауын қамтамасыз етеді.

Тамақтанар алдында мектеп жасына дейінгі балалар дәретханаға қолдарын жууға барады. Егер ол балалар түскі ас ішетін бөлменің жанында болса, олар қолдарын жуған кезде үстелдерге өздігінен отырады және қазірдің өзінде ұсынылған бірінші тағамды жей бастайды. Қолды бірінші болып жуып, баяу тамақтанатын оқушылардың үстелге отыруын қамтамасыз ету керек. Егер дәретхана асханадан дәлізбен бөлінген болса, балалар қолдарын жуып, тәрбиешінің сүйемелдеуімен бірге бірге оралады және бір уақытта үстелге отырады.

Балалар жейтін бөлмеде жайлы жағдай жасау керек. Үстелдердегі дастархандар немесе клеенкалар таза болуы керек, тағам ұсынылатын ыдыс — аяқтар кішкентай, эстетикалық жағымды (кем дегенде әр үстел үшін бірдей пішіндер мен түстерден жақсы).

Дайын тағамды пісіргеннен кейін бірден беру керек. Бұл витаминдер мен дәмдік қасиеттерді сақтау үшін, сондай-ақ тамақтан уланудың алдын алу үшін қажет. Дайын тағам қақпақтармен жабылған. Тамақты витаминдеу күн сайын тарату алдында ас блогында немесе топтық балалар мекемесінде жүзеге асырылады.

Тарату кезіндегі алғашқы тағамдар шамамен 70°C температурада болуы керек, екіншісі — 60 °C — тан төмен емес, салқын тағамдар мен тағамдар (салаттар, винегрет) - 10-нан 15 °C-қа дейін. Оның аспаздық дизайнына назар аудару керек: әдемі, тартымды тағамдар тәбеттің қозуына, демек, тағамның жақсы сіңуіне ықпал етеді.

Тамақтану кезінде тыныш, мейірімді жағдай жасау керек және балалардың жақсы көңіл-күйін сақтау керек, өйткені баланың жүйке жүйесінің жағдайы оның тәбетіне әсер етеді. Егер балалар баяу тамақтанатын болса, шыдамсыздық танытпау керек, тамақтану кезінде жолдастарына немесе ересектерге жүгінуге, үнемі ескертулер жасауға тыйым салу керек. Бұл балаларды алаңдатады, алаңдатады және олардың тәбетін төмендетеді.

Егер бала кез-келген пайдалы тағамнан бас тартса, оны кішкене бөліктерде тамақ бере отырып, оған біртіндеп үйрету керек. Мұндай баланы тамақты қуана жейтін балалармен бірге отырғызған дұрыс, егер ол барлық бөлікті жей алмаса, баланы мәжбүрлемеген жөн, өйткені ұсынылған орташа нормалар дененің жеке ерекшеліктері мен қажеттіліктеріне арналмаған. Егер ол бір тамақтандыруда өз бөлігін аяқтамаса, оны бәрін жеуге мәжбүрлеудің қажеті жоқ. Егер бала жүйелі түрде нормадан аз жесе, оның дене салмағы нашар болса, го дәрігерге көрсетілуі керек. Бұл зиянды болуы мүмкін және диетаны немесе күннің жалпы режимін өзгертуді қажет етеді.

Көбінесе балалар өздері ұсынған тағамды жемейді, өйткені олар өз бетінше әрекет етуден шаршайды. Ересектер оларға көмекке келіп, тамақтандыруы керек. Екінші тағамды балаңызға компот немесе желе ішуге рұқсат етуге болады. Бұл әсіресе сілекейі аз балалар үшін өте қажет, бұл тағамды шайнауды қиындатады және оның аузында ұзақ уақыт сақталуына әкеледі. Тамақты сумен жууға болмайды, өйткені ол ас қорыту шырындарының консистенциясын сұйылтады. Балаларды бірінші және одан да көп екінші тағаммен (әсіресе ботқа, макаронмен) көп нан жеуге үйретудің қажеті жоқ. Нанды жегеннен кейін олар басқа пайдалы тағамдардан тұратын бөлікті толығымен жей алмайды.

жүктеу/скачать 36,18 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2