Сабақтың тақырыбы: Аэробтық тыныс алу. Тыныс алу жүйелері



бет1/3
Дата08.12.2022
өлшемі1,53 Mb.
#55821
түріСабақ
  1   2   3
Байланысты:
506410.pptx


Сабақтың тақырыбы: Аэробтық тыныс алу. Тыныс алу жүйелері
Сабақтың мақсаты:

Казахский

Русский

Английский

Тыныс алу

Дыхание

Respiration

Оттегі

Кислород

Oxygen

Көмір қышқыл газ

Углекислый газ

Carbon dioxide

Азот

Азот

Nitrogen

Өкпе

Легкие

Lungs

Кеңірдек

Трахея

tracheal

Альвеола

Альвеола

Alveolus

Ауатамыр

Бронх

Bronchus

Қабырға

Ребра

Rib

диафрагма

диафрагма

diaphragm

Мұрын

нос

nose

Жұтқыншақ

глотка

pharynx

көмей

гортань

larynx

аэробты

аэробное

aerobic

анаэробты

анаэробное

anaerobic

Тыныс алу
Тыныс алу деп - мүшелер мен қоршаған орта арасындағы газ алмасуды айтады.
Тыныс алу тірі ағзаларға тән қасиет. Тыныс алу нәтижесінде барлық тірі ағзалардың тіршілігіне қажетті энергия бөлініп шығады.
Жер бетінде тіршілік ететін ағзалардың барлығы тыныс алу кезінде оттегін қабылдап, ыдырау өнімдері (Н2 О; СО2) ағзадан сыртқа шығарылады.
Адам оттексіз бір минут та тіршілік ете алмайды.
Тірі ағза үздіксіз тыныс алады.
Ағзаның әрбір жасушасының жұмысы (бұлшықеттердің жиырылуы, тердің, сілекейдің бөлінуі, қозудың берілуі) үшін энергияны қажет етеді. Ал энергия ағзалық заттардың тотығуы мен ыдырауынан босап шығады. Тотығуға оттегі қажет. Ағзада оттегінің қоры болмайды. Ағза тыныс алғанда оттегін қабылдайды.
Тыныс алу
Аэробты
(Оттекті)
Анаэробты
(Оттексіз)
Аэробтар (грекше: аer –ауа) дегеніміз – өмір сүруі үшін оттегін қажет ететін ағзалар. Оларға жануарлар, адам, өсімдік, кейбір бактериялар жатады.
Аэробтар
Анаэробтар (грекше: а – бей, аer – ауа, яғни – ауасыз) дегеніміз – тіршілігі үшін оттегін қажет етпейтін организмдер. Бұған паразиттер (ішек және бауыр құрттары), бактериялар жатады.
Анаэробтар
Аэробты тыныс алу
Глюкоза + оттегі көмірқышқыл газы +су + энергия
С6Н12О6 О2 СО2 Н2О 36 АТФ

Тыныс алудың жалпы формуласы:

С6 Н12 О2+ О2= СО2 + Н2О +АТФ

Глюкоза оттегі көмірқышқыл су



Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет