Сәйкестіктер
жүктеу/скачать 1,8 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- SOUTH KAZAKHSTAN STATE PEDAGOGICAL UNIVERSITY WWW.OKMPU.KZ
SOUTH KAZAKHSTAN STATE PEDAGOGICAL UNIVERSITY WWW.OKMPU.KZSOUTH KAZAKHSTAN STATE PEDAGOGICAL UNIVERSITY WWW.OKMPU.KZ Жаңа əліпбидің ғылыми-практикалық мəселелері SOUTH KAZAKHSTAN STATE PEDAGOGICAL UNIVERSITY WWW.OKMPU.KZЖоспар: 1. Бірнеше нұсқада таңбаланып жүрген ескі кітаби тіл бірліктерін кодификациялау мəселесі 2. Ортақ түркілік терминдік қор: латын графикасына көшуде көне сөздердің терминдену əлеуетін пайдалану маңызы SOUTH KAZAKHSTAN STATE PEDAGOGICAL UNIVERSITY WWW.OKMPU.KZКеңестік кезеңде жазба тіліміз екі түрлі бағытта қарастырылды, оның біріншісі – ұлттық жазба əдеби тіл екіншісі – кітаби тіл. Бұның соңғысына түркі тілдерінің барлығына ортақ үлгі «түрки» əдеби тілімен төркіндес (түрки – түркі халықтарындағы аймақтық жазба тілдердің жалпы атауы) жазылған араб жазулы мұраларымыз жатады. Жəне бұл тіл қазақ қоғамында ХХ ғасырдың басына дейін қолданыста болғаны мəлім. Қазақ тіл білімінде осы кітаби тілге қатысты берілген анықтамалар негізінен жағымсыз реңде қалыптасқан болатын. SOUTH KAZAKHSTAN STATE PEDAGOGICAL UNIVERSITY WWW.OKMPU.KZОсы ескі қазақ жазба тілі қазіргі əдеби тіліміздің дамуына жол ашқан үлкен арналардың бірі. Оның құрылымындағы дəстүрлі түркілік норма ХV ғасырдан ХХ ғасырға дейінгі аралықта бірқатар өзгерістерге ұшырап, өз заманындағы жазу мəдениетінің озық түрін қалыптастырды. Əдеби тіл нормасынан тысқары жатқан ескі кітаби лексикалардың таңбалану ерекшеліктері мен бірнеше нұсқада жазылып жүрген формаларын арнайы сөз етіп, олардың əдеби жазба тілде дұрыс деп тануға болатын тұлғаларын өз тарапымыздан ұсынып көрмекпіз. Əдетте, ескі кітаби сөздердің басым бөлігін араб, парсы сөздері құрайды. Кезінде белгілі ғалым Н.Оңдасынов: «Біз қазақ тілінде кең өріс алған 400-ден астам араб сөздерінің қазақша жазылу түрлерін анықтап шықтық. Олардың шұбарлығы соншалық, оның себебін ашуға кісінің ақылы жетер емес Орысша əрбір сөздің тайға басқан таңбадай бір-ақ белгісі бар – оның бір əрпін өзгертуге болмайды. Қазақ тілінің жазуын осындай дəрежеге көтеруге бола ма? Əбден болады, ол үшін əлі де іздену керек, ізденіс – табыс кепілі»,– деген болатын. Бұл сонау кеңестік кезеңдегі уақыттарда айтылған сын еді. жүктеу/скачать 1,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|