Септік жалғауы Падежные окончания Жатыс септік – местный падеж
жүктеу/скачать 468,71 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 6. Шығыс септік – исходный падеж.
- 7. Көмектес септік – творительный падеж.
|
Септік жалғауы Падежные окончания 5. Жатыс септік – местный падеж. жату – лежать, жатыс – лежание, безделье То есть человек или предмет никуда не перемещается, он просто лежит, где-то находится (на столе, на полке, у Аллы, в школе). Вопросы: Кімде? – У кого? Неде? – На чём? В чём? Қайда? – Где? Қашан? – Когда? Заметьте, что вопрос Қашан? – Когда? тоже уточняет положение (нахождение), но только во времени (летом, в сентябре, 25-го мая). Также часто можно встретить вопросы этого падежа: Нешеде? Қаншада? – Во сколько? Неше жаста? Қанша жаста? – Во сколько лет? Окончания – да/де, та/те, нда/нде. 1. Жатыс септігіндегі сөздерді табыңыз. Найдите слова в форме жатыс септік. 1. Үйде нан жоқ. 2. Аспанда бұлт жоқ. 3. Шымбұлақта қар жауыпты. 4. Компьютерде вирус бар ма? 5. Сенің жасың жиырмада ма? 6. Қыркүйекте жаңбыр жауады. 7. Менің демалысым көктемде болады. 8. Сейсенбіде мен жұмыста болмаймын. 9. Жетінші қарашада конференция өтеді. 10. Біздің университетте үш мың студент оқиды. 2.Жақша ішіндегі сөздерге жатыс септік жалғауын жалғаңыз. К словам в скобках присоедините окончания жатыс септік. 1. (Сен) Сенде сабақ бола ма? 2. (Олар) Оларда кітап бар. 3. (Мен) Менде ақша жоқ. 4. (Біз) Бізде жұмыс басталды. 5. (Сендер) Сендерде нан бағасы қанша? 6. (Сіз) Сізде ғаламтор бар ма? 7. (Сіздер) Сіздерде осы жағдай болды. 6. Шығыс септік – исходный падеж. шығу – выходить, шығыс – расход, исход, выход, восход То есть человек или предмет от куда-то выходит, исходит (из школы, от кассы, от Саши и т.д.). Вопросы: Кімнен? – От кого? Неден? – От чего? Қайдан? – Откуда? Қашаннан? – С какого времени? Окончания – дан/ден, тан/тен, нан/нен. Запоминаем: шығу – выходить шығыс – выход, исход шығыс септік – исходный падеж 1. Шығыс септіктегі сөздерді табыңыз. Найдите слова в форме шығыс септік. 1. Мен театрдан келдім. 3. Олар үйден шықты. 5. Теледидардан жаңа фильм көрдік. 6. Дүйсенбі күні ағам ауылдан келеді. 7. Роза Мұратқызы іссапардан келді. 8. Ертеңнен бастап демалысқа шығамын. 10. Бұл фильмнен бұрынғы фильм қызықты. 11. Менің қаламым сенің қаламыңнан жақсы. 7. Көмектес септік – творительный падеж. көмек – помощь, көмектесу – помогать То есть выполняется действие с чьей-либо помощью (с подругой, с братом, с молотком). Вопросы: Кіммен? – С кем? Немен? – С чем? окончания – бен, пен, мен. Запоминаем: көмек – помощь көмектесу – помогать көмектес септік – творительный падеж 1. Көмектес септіктегі сөздерді көрсетіңіз. Найдите слова с окончаниями көмектес септік (винительного падежа). 1. Біз кеше Нобель сыйлығы лауреатымен кездестік. 2. Сен кіммен сөйлестің? 3. Балаңыз немен ойнады? 4. Атпен келген кісіні танимын. 5. Руслан досымен қоштаспады. 6. Сұраққа сұрақпен жауап берді. 7. Павлодардан пойызбен келдім. 8. Наурызды отбасыммен бірге қарсы алдым. 2. Көмектес септік жалғауларын қосып, сөйлемді толықтырыңыз. Дополните предложения, присоединив к словам окончания көмектес септік. -мен, -бен, -пен 1. Сен немен келдің? (не) 2. Жол жүру ережесімен таныстық. (ережесі) 3. Мен шашымды үлкен тарақпен тарадым. (тарақ) 4. Олар бізге №5 автобуспен жетті. (автобус) 5. Мәшине тас жолмен келе жатыр. (тас жол) 6. Динара қайшымен қағазды қиды. (қайшы) 7. Шайды сүтпен іш. (сүт) 2. Көмектес септік жалғауларын қосып, сөйлемді толықтырыңыз. Дополните предложения, присоединив к словам окончания көмектес септік. -мен, -бен, -пен 8. Мен ертең жалақым жайлы директормен сөйлесемін. (директор) 9. Балалар асфальтқа суреттерді бормен салды. (бор) 10. Мен Темірланның інісімен ойнап жатырмын. (інісі) 11.Ақордада министрлер Президентпен кездесті. (Президент) 12.Әлемге Астана қаласы «Бәйтерекпен» танымал. («Бәйтерек») 13. Өнер сарайында атақты ақынмен кездестік. (ақын) жүктеу/скачать 468,71 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|