АБАЙ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ.
ФИЛОЛОГИЯ
ИНСТИТУТЫ
СӨЖ
Тақырыбы:
Қ.Жұбановтың буын теориясына қатысты
концептуалды
ойын жазу
Орындаған
: Серик Ақерке
Тексерген
: Иманкулова Меруерт
Алматы
Жоспар
1. Буын және буын мәселесінің зерттелуі
2. Қ. Жұбанов “Буын жігін қалай табуға болады?” мақаласы
3. Буынның дыбыс санына және тізілу
тәртібіне қарай жіктелуі
4. Қорытынды
5. Пайдаланылған әдебиеттер
Қай тілде болмасын
буын
жүйесі ерекше орын алады. Қазақ тіліндегі буынның
маңызы ерекше екені белгілі. Фонетикалық заңдардың көпшілігі осы буынмен
тікелей байланысты.
Буын
ауаның үзілуінің кедергіге ұшырауының
нәтижесінде пайда болатын жеке ке дыбыс, дыбыстар тобы. Сонымен қатар
буын
мәселесі, оның дыбыстық құрамы,
байланысы, түрлері туралы
зерттеулер XIX ғасырда басталды. Қазақ
тіл білімінде ең алғаш буын
мәселесін қарастырған ғалымдар:
Ахмет Байтұрсынов «Тіл-құрал», «Тіл
тағлымы», Қ. Жұбанов «Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер», Ж. Аралбаев
«Қазақ тілі бойынша этюдтер», Н. Сауранбаев «Қазақ тіл білімінің
проблемалары»,I. Кеңесбаев «Қазіргі қазақ тілі», К. Бейсенбаева «Қазіргі
қазақ тілінің фонетикасы», К. Аханов «Тіл білімінің негіздері». Б. Қалиев
«Қазақ тілінің фонетикасы», С. Мырзабеков «Қазақ тілінің фонетикасы» т.б
болды. Осы ғалымдардың ішіндегі Қ.Жұбановқа тоқталып өтейін.
Құдайберген Жұбанов лингвистика саласында буынға қатысты келелі пікір
айтқан және буын мәселесін өзінше саралаған
ғалымдардың бірі болып
табылады. Ол қазақ тілі дыбыстарының буын ішінде үндесіп барып сөз
құрайтынын
аңғарып