Деректерді маршруттау және тасу

 
160 
желілік  эсперанто)  тілін  ойлап  табу  қажет  болды.  Сондай  жалпы 
желілік  тіл  болып  –  ТСР/1Р  протоколы  қалыптасты.  ТСР/1Р  термині 
деректерді жіберудің екі портоколының атынан құралады:  
-
 
TCP (Transmission Control Protocol) – тасу протоколы; 
-
 
IP (Internet Protocol – маршруттау протоколы. 
ТСР/1Р  протоколының  негізінде,  желінің  сервис  негізін 
құрайтын,  Интернеттің  басқа  қолданбалы  протоколдары  жүзеге 
асырылды.  Бұл  протоколды  желінің  бағдарламалық  және  аппараттық 
құралдары қолдайды. Ол мына тәртіптерді стандарттайды:  
▪
 
жіберілетін деректерді пакеттерге (бөліктерге) бөлу; 
▪
 
пакеттерді  адрестеу  және  оларды  анықталған  маршруттары 
бойынша тағайындалған пунктіне жеткізу;  
▪
 
пакеттерді деректердің бастапқы түріне келтіріп жинау. 
Бұл  ретте  пакетті  қабылдау-жіберу  дұрыстығы,  қажетті  орында 
жіберілген барлық пакеттердің жиналу дұрыстығы тексеріледі. 
Деректерді  маршруттау.  Деректерді  маршруттаудың  және  
тасудың  бірыңғай  принципі  арқасында,  желілердің  желісінен 
тұратын, алып Интернет желісі дамып жұмыс жасауда.  
Деректерді  маршруттау  компьютерлік  желілер  арасында 
ақпаратты  беруді  қамтамасыз  етеді.  Деректерді  маршруттау 
принципін  жай  поштадағы  ақпаратты  беру  ұқсастығы  бойынша 
қарастырайық.  Хатты  тағайындалған  жерге  жеткізу  үшін  конвертте 
алушының (кімге) адресі және жіберушінің (кімнен) адресі жазылады.    
Сол сияқты, желімен жіберілетін ақпарат «конвертке буылады», 
онда алушының және жіберуші компьютерлерінің Интернет-адрестері 
жазылады,  мысалы:  «Кімге: 
198.78.213.185», 
«Кімнен:  :  193.124.5.33». 
Компьютерлік  тілде  конверттің  ішіндегісі  Интернет-пакет  деп 
аталады, ол байтар жиыны болып табылады.  
Жай  хаттарды  жіберу  үрдісінде  олар  алдымен  ең  жақын  пошта 
бөліміне  жеткізіледі,  одан  соң  аралық  пошта  бөлімдері  арқылы 
алушыға  жақын  пошта  бөлімшесіне  жіберіледі.  Аралық  пошта 
бөлімдерінде  хаттар  сұрыпталады,  яғни  адресі  бойынша  қай  хатты 
қандай пошта бөліміне жіберу қажеттігі анықталады.  
Интернет-пакеттерде,  сол  сияқты  жіберушінің  компьютеріне 
жету жолында, Интернеттегі көптеген аралық серверлер арқылы өтеді, 
оларда  маршруттау  амалдары  орындалады.  Соның  нәтижесінде 
Интернет-пакеттер  бір  серверден  екіншіге  жіберіліп,  бірте-бірте 
алушының  компьютеріне  жақындайды. 
Интернет-пакеттерді 
маршруттау – жіберушінің компьютерінен алушының компьютеріне 
ақпаратты жеткізуді қамтамасыз етеді.  

 
161 
Интернет-пакеттерді  жеткізу  маршруттары  әртүрлі    болуы 
мүмкін,  сондықтан  бірінші  Интернет-пакет  алушының  компьютеріне 
ең соңғы ретте жетуі мүмкін.  
Мысалы,  Кімнен  серверінен  Кімге  серверіне  файлды  жіберу 
үрдісінде  бірінші  Интернет-пакеттің  маршруты  Кімнен

    1

2

 
Кімге, екіншісі – Кімнен

  Кімге және үшіншісі –  Кімнен

 3

4

 5 

 Кімге болуы мүмкін (6.7-сурет).  
6.7-сурет. Деректерді маршруттау және тасу 
Ақпаратты  алу  жылдамдығы  ақпараттың  өту  маршрутына 
(яғни,  аралық  серверлердің  санына  және  байланыс  желісінің 
өткізгіштік қабілетіне) байланысты болады.  
Деректерді  тасу.  Көлемі  үлкен  файлдарды  жібергенде, 
байланыс  арнасын  басқа  хабарларды  жіберуге  жол  бермей,  ұзақ 
уақытқа  «тығындап»  тастауы  мүмкін.  Мұндай  жағдай  болмас  үшін 
жіберуші-компьютерде  үлкен  файлды  кішкентай  бөліктерге  бөліп, 
әр-қайсысын  нөмірлеп,  жеке  Интернет-пакеттер  түрінде  алушы- 
компьютерге дейін тасу қажет. 
Алушы-компьютерде  жеке  бөліктерден  дұрыс  реттілігімен 
бастапқы файлды жинау қажет. Сондықтан барлық Интернет-пакеттер 
келмейінше бастапқы файл жиналмайды.  
Деректерді  тасу  реті  –  жіберуші-компьютерде  файлдарды 
Интернет-пакеттерге  бөлу,  әр  пакетті  жеке  маршруттау  және 
алушы-компьютерде  алғашқы  ретпен  пакеттерден  файлды  қайта 
жинау  арқылы жүзеге асады.  
Деректерді  маршруттау  және  тасу,  жоғарыда  аталған  TCP/IP 
протоколы  негізінде  орындалады.  Ол  Интернеттің  негізгі  «заңы» 
болып табылады.  
Электрондық  пошта.  Ғаламдық  желілердің  тарихында 
ақпараттық  қызмет  ету  үшін  ең  алғаш  пайда  болған  технология  – 
электрондық  пошта  (e-mail)  болды.  Бұл  қызметтің  түрі  қазір 
Кімнен 
Кімге 
1 
2 
5 
4 
3 

 
162 
компьютерлік  телекоммуникацияларда  басты  және  маңызды  орнын 
сақтауда. 
Электрондық  поштаның  хабарды  жеткізу  жылдамдығы  өте 
жоғары  болғандықтан,  дәстүрлі  қағаз  поштаны  ығыстыру  үрдісі 
қалыптасуда.  Егер  жай  пошта  арқылы  жіберілген  хат  күндер  немесе 
апталап  жүретін  болса,  электрондық  поштамен  жіберілген  хаттың, 
тағайындалған жеріне жетуіне ондаған секунд немесе минуттар  ғана 
(сирек жағдайда – сағаттар) кетеді.  
Электрондық  поштаның  басқа  артықшылығы:  онда  мәтіндік 
хабардан  басқа,  графикалық  бейнелерді  (image),  аудио-ақпаратты, 
бейне фильмдерді, кез келген қолданбаларды орналастыруға  болады. 
Сонымен  қатар,  хабарды  бірден  бірнеше  абонеттерге,  хатты  басқа 
адрестерге жіберуге мүмкіндік береді. 
Қазір іскерлік және жеке хат алмасудың қисапсыз көлемі e-mail 
арқылы жүреді. 
Электрондық  поштаның  қызметімен  пайдалану  үшін  абонентте 
мыналар болуы қажет:  
▪
 
оның  дербес  компьютері  компьютерлік  желінің  торабына 
(аппаратурасына) қосулы керек; 
▪
 
сол  серверде  оның  өзінің  пошталық  жәшігі  және  паролі 
болуға тиіс;  
▪
 
жеке электрондық адресі болуы керек; 
▪
 
өзінің  компьютерінде  электрондық  поштаның  клиент-
бағдарламасы (мэйлері) болуы қажет.  
Компьютерлік  желінің  торабына  қосылу  көбінесе  телефон 
желісі  бойынша  жүзеге  асырылады,  сондықтан  абоненттің  өз 
телефоны болуы қажет.  
Желілік  қызмет  көретуді  ұсынатын  мекемелерді  –  ғаламдық 
желі торобының иесін – провайдер деп атайды.  
Провайдер  –  (ағылш.  –  Internet  Service  Provider)  сөзбе-сөз 
"Интернеттің-қызмет  көрсетуін  жеткізуші"  –  Интернетке  кіруге 
рұқсат  беретін  және  Интернетке  байланысты  қызметтерді  көрсетуді 
ұсынатын  ұжым.  Мысалы:  Nursat,  Казтелеком  (Қазахстан)  немесе 
Ростелеком  (Ресей).  Соңғы  кездері  олардың  саны  өсіп  келеді, 
қолданушы  адам  өзін  қанағаттандыратын  провайдерді  тандауға 
мүмкіндігі  бар.  Провайдер  пайдаланушы  үшін  пароль,    электрондық 
адрес  тағайындайды,  оған  пошталық  серверден  пошталық  жәшік 
ашады.  
Электрондық  поштаның  адресі.  Жолданушыға  электрондық 
хат  жетуі  үшін,  онда  хабардан  басқа  міндетті  түрде  хат  алаушының 
электрондық адресі болуы қажет. 

 
163 
Пошталық  адрестің  бірінші  бөлігі  usename  ерікті  болады,  оны 
пошталық  жәшік  тіркелгенде  пайдаланушы  өзі  береді.  Екінші  бөлігі 
server.ru  пайдаланушының  пошталық  жәшігі  тіркелген,  Интернеттегі 
пошталық сервердің аты болады.  
Электрондық  поштаның  адресі  –  айқындалған  пішін  бойынша 
жазылады;  @  символымен  бөлінген  екі  бөліктен  тұрады:  
username@server.ru.  Бос  орынсыз  тек  қана  латын  әріптерімен 
жазылады.  Мысалы,  егер  пошталық  сервердің  аты  metodist.ru  болса, 
онда пайдаланушылардың пошталық жәшіктерінің аттары мына түрде 
болады: 
username@metodist.ru
. 
Клиент/сервер  технологиясы.  Қазіргі  желілерде  қабылданған 
клиент-сервер  технологиясының  мәнін  электрондық  поштаның 
мысалы  жақсы бейнелейді. 
Бұл  технологияның  мәні  клиенттің  компьютерімен  сервердің 
арасындағы  әрбір  ақпараттық  қызметтерді  қамтамасыз  ететін 
бағдарламалардың  міндеттері  бөлініп  орындалады.  Сондықтан 
сәйкес  бағдарламалық  жасақтамаларды  клиент-бағдарламасы  және 
сервер- бағдарламасы (қысқаша клиент және сервер ) деп атайды.  
Яғни  клиент  деп  ресурстарды  пайдаланатын  бағдарламаны 
айтады.  Сервер  –  клиенттердің  сұранысы  бойынша  айқындалған 
түрдегі  ресурсты  алуға  қызмет  ететін  бағдарлама.  Windows  жүйесі 
қолдайтын  электрондық  поштаның  танымал  клиент-бағдарламасы 
Outlook Express болып табылады. 
ҒЖ  желілердің  аппараттық  құралдары.  Хост-компьютерлер 
(серверлер).  Хост  (ағылш.  –  host)  сөзі–  «қонақтарды  қарсы  алушы 
қожа»  деген  мағынаны  білдіреді.  Хост-компьютерлердің  өзінің 
бірегей  адресі  болады,  желіде  абоненттерге  қызмет  көрсететін 
торапты  машинаның  рөлін  атқарады.  Хост-компьютер  ретінде 
әртүрлі  типті машиналар:  қуатты  ДК-ден  бастап  үлкен  әмбебапты 
ЭЕМ  (мэйнфреймдерге)  дейін  қолданылады.
  Қ
ойылатын  негізгі 
талаптар  –  жоғары  жылдамдықты  процессорлардың  және  үлкен 
көлемді  (ондаған  және  мыңдаған  Гбайт,  Тбайт)  дискілік  жадының 
болуы қажет. 
Интернет  желісінде  хост-компьютерлерде  Unix  операциялық 
жүйесі  қолданылады.  Қолданбалы  бағдарламаларға  қызмет  ететін 
барлық  серверлік  бағдарламалар,  Unix  операциялық  жүйесінің 
басқаруымен жұмыс жасайды.  
Жоғарыда айтылғанның бәрінен жасалатын тұжырым:  «сервер» 
ұғымы  –  бағдарламалық-аппаратты  деген  мағына  береді.  Мысалы, 
уақыттың дәл осы сәтінде, хост-компьютерде электрондық поштаның 
сервер-бағдарламасы жұмыс жасап тұрса, онда ол пошталық сервердің 

 
164 
рөлін  атқарады.  Егер  осы  машинада  WWW-ң  сервер-бағдарламасы 
жұмыс  жасай  бастаса,  онда  ол  Web-сервер  болады.  Серверлердің 
әртүрлі  қызметтері  желі  торабында  әртүрлі  компьютерлердің 
арасында жиі бөлінеді.  
Байланыс  желілері.  Желідегі  компьютерлер  арасындағы 
байланыс желілерінің негізгі типтері: телефон сымдары, электр және 
оптоталшықты кабельдері және радиобайланыс.  
Байланыс  желілерінің  негізгі  параметрлері  –  өткізу  мүмкіндігі 
(ақпаратты берудің барынша көп жылдамдығы), кедергіге қарсы тұру 
тұрақтылығы (орысш. – помехоустойчивость) және бағасы. Бағасы 
бойынша,  ең  қыматы  оптоталшықты,  ең  арзаны  телефон  сымдары 
болып табылады. 6.4-кестеде жылдамдығы және кедергіге қарсы тұру 
тұрақтылығы  параметрлері  бойынша  желілердің  салыстырмалы 
сипаттамалары берілген. 
6.4-кесте. Байланыс желілерінің сипаттамасы 
Байланыс типі  
Жылдамдық  
(Мбит/с) 
Кедергіге қарсы 
тұрақтылығы 
Айналмалы қос сым  
10-100  
Төмен  
Коаксиальді кабель  
10 дейін 
Жоғары  
Телефон желісі  
1-2  
Төмен 
Оптоталшықты кабель  
10-200  
Абсолютті  
Оптоталшықты  байланыс  желілері  жергілікті  желілерді  қосу 
үшін  бәрінен  жиі  пайдаланылады.  Әйтсе  де,  кабельді  төсеу  мүмкін 
болмай,  компьютерлік  желілер  алыста  немесе  ыңғайсыз  орналасқан 
жағдайда  сымсыз байланыс желілері қолданылады. Егер  хабарлағыш 
және  қабылдағыш  антенна  тура  көрінетін  шекте  болса,  онда 
радиоарналар,  әйтпеген  жағдайда  арнайы  антенналарды  қолданып, 
ақпарат алмау спутник арқылы жүреді (6.8-сурет).   
Пайдаланушылардың 
жүздеген 
миллион 
компьютерлері, 
Интернет-провайдерлердің  көмегімен  коммутацияланған  телефон 
арналары  бойынша  дамыл-дамыл  Интернетке  қосылу  мүмкіндігі  бар. 
Интернет-провайдерлердің  өздерінің  серверлері  Интернетке  жоғарғы 
жылдамдықпен  қосылады,  сондықтан  бір  шақта  жүздеген  және 
мыңдаған  пайдаланушыларға  телефон  арналарына  шығуға  мүмкіндік 
бере алады. 

 
165 
6.8-сурет. 
Ғаламдық  компьютерлік  Интернет  желісіне 
қосылудың әртүрлі нұсқалары   
Ақпаратты  байланыс  арналары  арқылы  жіберу  үшін  оны 
компьютерде  тұрған  пішіннен  сигналдар  түріне  түрлендіру  қажет. 
Ондай  түрлендірулерді,  арнайы  құрылғылар  –  желілік  адаптерлер 
жүзеге асырады. 
 
Пайдаланушының  компьютерін  телефон  арнасы  бойынша 
Интернет-провайдердің  серверімен  қосу  үшін  екі  компьютерде 
модемге  қосылып  тұруы  керек.  Модемнің  қызметі:  екілік  кодпен 
берілген  компьютерлік  ақпаратты  телефон  сигналына  және  кері 
түрлендіру. Модемдер аналогты телефон арнасы бойынша 56 Кбит/с. 
жылдамдығымен сандық компьютерлік деректерді беруді қамтамасыз 
етеді.  
Қазіргі  ADSL-технологиялары  дағдылы  телефон  арнасын 
Интернетке  жоғарғы  жылдамдықпен  (1  Мбит/с  және  одан  жоғары) 
қосуға  мүмкіндік  береді.  Бұл  ретте  телефон  нөмірі  бос  тұрады,  сол 
маңызды.  Жәй  және  ADSL  модемдер  компьютердің  USB-портына 
және телефон розеткасының ажыратқышына қосылады. 
Ықшамды  компьютерлерді  қолданатындар  Интернетке  сымсыз 
Wi-Fi  технологиясын  қолданып  қосыла  алады.  Вокзалда,  әуежайда, 
оқу  мекемелерінде  және  басқа  қоғамдық  жерлерде,  Интернетке 
қосылған  сымыз  байланысқа  шығу  орындары  қойылады.  Сымсыз 
байланыспен  жабдықталған  ықшамды  компьютер,  радиусы  100  м. 
шеңберінде,  жылдамдығы  11  Мбит/с.  дейін  Интернетке  шығуға 
мүмкіндік алады. 
Internet  және  World  Wide  Web  ақпараттық  қызметтері. 
Ғаламдық  желілерде  электрондық  поштамен  қатар  пайдаланушылар  
үшін басқада қызмет көрсету формалары бар. 
Спутник ақылы  
қосылу 
Радиоарнасы 
бойынша қосылу 
Телефон желісі 
арқылы қосылу 
Оптоталшықты арнасы 
арқылы  қосылу 
Сымсыз қосылу 

 
166 
Telnet.  Бұл  қызмет  пайдаланушыға  компьютерде  алыстатылған 
терминал  режімінде  жұмыс  жасауға  мүмкіндік  береді;  яғни 
терминалда  қойылған  бағдарламаларды  өз  компьютеріңде  тұрған 
бағдарлама сияқты қолдануға болады. 
FTP  (File  Transfer  Protocol)  –  файлдарды  тасымалдау 
протоколы,  яғни  кез  келген  пішімді  және  көлемді  файлдарды 
қабылдау  және  жіберу  үшін  желі  бойымен  ақпаратты  беру 
технологиясы. FTP – протоколы клиентке басқа серверлерде сақтаулы 
тұрған, көлемі үлкен ақпаратқа тез қатынасу (сервердің каталогтарын 
қарап шығу, файлдарды көшіру)  мүмкіндігін береді.  
Archie.  FTP-серверлер  жүйесінде  іздеуші  бағдарлама  рөлін 
атқаратын  –  арнайы  серверлер.  Олар  бізге  керек  файлдарды  тез 
табуға көмектеседі.  
Gopher. Дамыған, яғни көп деңгейлі мәзір құралдары, анықтама 
кітаптары,  индекстік  сілтемелері  бар  желіден  –  ақпаратты  іздеу 
және шығару  жүйесі.  
WAIS. 
Кітапханалар  мен  бөлісілген  деректер  қорында 
негізделген, желілік ақпаратты-іздеу жүйесі. 
Usenet. Телеконференциялар жүйесі. Басқаша аты – жаңалықтар 
тобы.  Белгіленген  тақырыптық  телеконференцияларға  жазылғандарға  
қызмет  көрсетеді,  яғни  электрондық  почта  арқылы  оларға 
материалдарды жіберіп отырады. 
World Wide Web. Осы ағылшын сөз тіркесінің еркін аудармасы – 
Дүниежүзілік  тор,  WWW  немесе  Web  деп  жиі  белгіленеді.  Бұл- 
Интернеттің 
гипермәтіндік 
ақпараттық 
жүйесі. 
Интернет 
желілерінің  қарқындап  дамуына,  90-жылдар  бойы  жаңа  WWW 
технологиясының пайда болуына байланысты.  
WWW  технологиясы  –  сілтемелерді  жасауға  мүмкіндік  береді, 
оны гиперсілтеме деп атайды. Бұл технология, құжаттың ішінде басқа 
жерге  ауысуға,  осы  компьютердегі  басқа  құжатқа  өтуге,  басқа 
компьютердегі кез келген құжатқа өтуге мүмкіндік береді.  
Қазір  WWW  және  оның  бағдарламалық  жабдықтамасы 
Интернетте  қызмет  көрсететін  әмбебап  құрал  болып  табылады, 
өйткені ол пайдаланушыға жоғарыда аталған ресурстарға (FTP, e-mail, 
WAIS, Gopher және б.) іс жүзінде кіруге мүмкіндік береді. 
Гиперсілтеме  –  бір-бірімен  байланысқан  сөздер,  яғни  бір 
құжаттың  ішінен  басқа  құжатқа  сілтеме.  Құжаттың  мәтінінде  асты 
сызылған  түйінді  сөз,  фраза,  белгі,  сурет  кезіксе,  оны  «саусақпен» 
шертіп  екінші  құжатқа,  одан  үшінші  құжатқа  кіріп,  қайта  қайтуға 
болады.  Өз  кезегінде  екінші  құжаттан  үшіншіге,  т.с.с.  ауысып,  одан 
қайта қайтуға болады.  

 
167 
WWW байланысты негізгі ұғымдар: 
Веб-бет – (ағылш. – Web page) – өзінің адресі бар, WWW негізгі 
ақпараттық бірлігі. 
Web-сервер  –  Веб-беттер  және  олармен  жұмыс  жасау  үшін 
сәйкес бағдарламалық  жасақтама сақталған компьютер. 
Web–броузер  (ағылш.  –  Web  browser)  –  Веб-беттерді  қарауға 
және оны шығарып алуға мүмкіндік жасайтын клиент-бағдарлама. 
Web-сайт  –  қандайда  бір  мекеменің  немесе  тұлғаның 
меншігіндегі Web-серверде тұрған деректер бөлімі. Бұл бөлімде, оның 
иесі, өзінің ақпаратын көптеген өзара байланысқан Веб-беттер түрінде 
орналастырады. Әдетте, сайттың өзінің титулы – басты беті болады, 
онда  гиперсілтемелер  арқылы  немесе  «алға-кері»  белгілерімен  
сайттың беттерінде жылжуға болады.  
Танымал  браузерлердің  қатарына  Internet  Explorer,  Mozilla 
Firefox,  Opera,  Safari,  Google  Chrome  жатады.  Браузердің  негізгі 
міндеті  –  ізделіп  отырған  бетті  алу  үшін  Web-сервермен  қатынасып 
бетті экранға шығару.   
Ресурстарға  әмбебап  сілтегіш.  Интернетте  ақпаратты  сақтау 
және  іздеу  үшін  –  URL  –  Uniform  Resource  Locator  –  (ресурстарға 
әмбебап сілтегіш) – деп аталатын әмбебап адрестеу  қолданылады.  
URL-адресіне  –  құжатқа  қол  жеткізу  протоколы,  құжат 
тұрған  сервердің  домендік  аты  немесе  IP-адресі,  файлға  баратын 
жол және файлдың өз аты кіреді: 
protocol://domain_name/path/file_name 
Құжатқа  қол  жеткізу  протоколы  ақпаратты  беру  әдісін 
анықтайды. Веб-беттерге қол жеткізу үшін: HTTP (Hyper Text Transfer 
Protocol)  –  гипермәтінді  беру  протоколы    қолданылады.  Протоколды 
жазғанда  оның  атынан  соң  қос  нүкте  және  тура  слэш  жазу  керек: 
http://.  FTP-серверлеріне  тілдесу  үшін  ftp://  –  файлдарды  тасымалдау 
протоколы жазылады. 
1-мысал.  «Ақпарат  және  ақпараттық  технологиялар»  Web-
сайтының 
титулды 
бетінің 
URL-адресін 
жазайық. 
Бет 
schools.keldysh.ru  серверінде,  info2000  каталогында,  index.htm 
файлында  орналасқан.  Демек,  ресурстарға  әмбебап  сілтегіш  мына 
түрді қабылдайды: 
http://schools.keldysh.ru/info2000/index.htm
. 
Ол үш бөліктен тұрады: 
http://  ––  гипермәтінмен  жұмыс  жасау  протоколы.  Бұл 
протоколды  кез  келген  WWW  -  серверімен  тілдескенде  пайдануға 
болады. 
schools.keldysh.ru – сервердің домендік аты;  

 
168 
/info2000/index.htm  –  Web-бетте  файлға  баратын  жол  және 
файлдың аты. 
2-мысал.  Қашықтықтан  неміс  тілін  оқу  кусын  файлының  адресі 
мынадай: 
http://www.scholar.urc.ac.ru/Teaher/German/main.html
. 
Адрестің құрамын сипаттайық: 
http:// 
– 
қол 
жеткізу 
протоколы 
(гипермәтінмендік); 
www.scholar.urc.ac.ru
 –  сервердің домендік аты; 
Teaher/German/main.html – файлдың маршруты және аты. 
Тапсырма:  «Ақпарат  және  ақпараттық  технологиялар»  Web-
сайтының  басты  бетінің  URL-адресін  сервердің  мына:  194.226.57.46 
IP-адресін қолданып жазу керек. Басты default.asp беті iit каталогында 
орналасқан. 
Интернетте  ақпаратты  іздеу.  Интернет  желісі  шапшаң  
өсуде,  сондықтан  жүздеген  миллиард  Веб-беттердің  арасынан    керек 
ақпаратты табу барған сайын қиындап барады.  
Ақпаратты  іздеу  үшін  арнайы  бірқатар  іздеу  бағдарламалары 
жұмыс  жасауда.  Оларды  іздеу  жүйелері,  іздеу  серверлері,  іздеу 
машиналары  деп  те  атайды.  Бұл  іздеу  жүйелері  Web-беттердің  және 
жүздеген  миллион  серверлердегі  файлдардың  тұрған  жері  туралы 
ақпаратты үнемі жаңғыртып отырады.  
Іздеу  жүйелерінде  Дүниежүзілік  тордың  ресурстары  туралы, 
деректер  қорында  тақырыппен  топталған  ақпарат  сақталады. 
Арнайы 
бағдарлама-роботтар 
дамыл-дамыл 
Web-серверлерді 
«аралайды»,  кезіккен  барлық  құжаттарды  оқиды,  олардың  ішінен 
түйінді  сөздерді  ерекшелейді  және  деректер  қорына  құжаттардың  
Интернет-адрестерін енгізеді.  
Осындай  аралаудың  нәтижесінде,  айқындалған  түйінді 
сөздерімен  құжаттары  нұсқалған  индекстік  тізімдер  және 
анықтамалар  ұйымдастылады.  Кейін  бұл  тізімдер  бойынша 
пайдаланушының  ақпарат  іздеу  сұраныстарына  қызмет  көрсетіледі. 
Іздеу  жүйесі  пайдаланушыға  оның  нұсқаған  түйінді  сөздерімен  қоса 
құжаттардың адрестерінің тізімін шығарып береді. 
Қазіргі  уақытта  Интернеттің  орыс  тілді  бөлігінде  мына  іздеу 
серверлері  танымал:  Яндекс  (yandex.ru),  Google  (google.ru)  және  

жүктеу/скачать 4,27 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: