Тексерген: Кенжегалиева Д. Н
жүктеу/скачать 38,43 Kb.
|
Реферат
Орындаған:Тоқболат Мәншүк Тексерген: Кенжегалиева Д.Н. Жаһандану-Жаңа жалпы әлемдік саяси,экономикалық,мәдени және ақпараттық тұтастық құрылуының үрдісі.Терминді ғылыми айналымға алғаш рет 1983 жылы енгізген америкалық экономист Теодор Левитт.XX ғасырдың 70-і жылдарында жаһандық проблемалардың философиясы деп атауға болатын әлеуметтік ойдың өте ықпалды бағыты қалыптасты.Бұл философиялық бағыт ,әлемдік мәселелерді кеңінен қарастыруға қарамастан ,адамды,оның бүгіні мен болашағын басты назарға алады.Жаһандық немесе бүкіләлемдік проблемалар,қоғамдық дамудың қайшылықтарының нәтижесі бола отырып,кенеттен немесе аяқ асты пайда болған жоқ.Олардың кейбіреулері ,мысалы,соғыс пен бейбітшілік,денсаулық мәселелері бұрын да болған және барлық уақытта өзекті болып келеді.Ал басқа жаһандық мәселерге келетін болсақ,мысалы,экологиялық,қоғамның табиғи ортаға қарқынды әсеріне байланысты кейінірек пайда бола бастады.Бастапқыда бұл проблемалар тек жеке ,белгілі бір елге ,халыққа қатысты мәселелер болды.Әрине ,кез-келген проблеманы жаһандық деп айтуға болмайды және де қоғамдық дамудың кез-келген проблемасы жахандық бола алмайды.Қазіргі заманның жаһандық проблемалары -бұл адамзаттың әлеуметтік прогресі мен өркениеттің сақталуы ,шешілуіне байланысты әлеуметтік -табиғи проблемалардың жиынтығы.Бұл проблемалар динамизммен сипатталады,қоғам дамуының объективті факторы ретінде пайда болады және оларды шешу үшін бүкіл адамзаттың бірлескен күш-жігерін қажет етеді.Жаһандық проблемалар өзара байланысты,адамдар өмірінің барлық аспектілерін қамтиды және әлемнің барлық елдеріне қатысты.Бар нәрсенің бәрі белгілі бір мөлшерде бар ,сондықтан оны өлшеуге болады.Осы жағдай ең алдымен ,жахандық проблемаларды оқшаулауда ескерілуі қажет.Жаһандық проблемаларды анықтаудың маңызды критерийлерінің бірі сандық-геокеңістіктік фактор болып табылады.Бұл жерде кеңістіктің масштабы туралы ,яғни өзекті проблемалары бар аумақтарды айтып өтуге болады.Жаһандық проблемаларды анықтаудың сапалық жағы олардың келесі негізгі сипаттамаларында көрінеді:1)бұл проблемалар бүкіл адамзаттың және әр адамның өмірлік мүдделеріне әсер етеді. 2)олар одан әрі әлемдік дамудың,қазіргі өркениеттің өмір сүруінің объективті факторы болып табылады. 3)жаһандық проблемаларды шешу үшін планета халқының күш -жігері қажет. 4)және де осы проблемалардың шешілуі не шешілмеуі бүкіл адамзат пен әрбір жеке адам үшін өмірдің орны толмас салдарына әкелуі мүмкін.Сонымен сандық және сапалық олардың бірлігі мен қарым-қатынасындағы факторлар бүкіл адамзат пен әрбір жеке адам үшін жаһандық немесе өмірлік маңызды болып табылатын әлеуметтік даму мәселелерін оқшаулауға мүмкіндік береді.Қоғамдық дамудың барлық жаһандық проблемалары ұтқырлықпен сипатталады,өйткені бұл проблмалардың ешқайсысы статикалық күйде емес ,олардың әрқайсысы үнемі өзгеріп отырады,әр түрлі қарқындылыққа ие болады ,сондықтан белгілі бір тарихи мерзімде маңызды болады.Осылайша, сапалық және сандық олардың бірлігі мен қарым-қатынасындағы факторлар (критерийлер) бүкіл адамзат пен әрбір жеке адам үшін жаһандық немесе өмірлік маңызды болып табылатын әлеуметтік даму мәселелерін оқшаулауға мүмкіндік береді. Қоғамдық дамудың барлық жаһандық проблемалары ұтқырлықпен сипатталады, өйткені бұл проблемалардың ешқайсысы статикалық күйде емес, олардың әрқайсысы үнемі өзгеріп отырады, әр түрлі қарқындылыққа ие болады, сондықтан белгілі бір тарихи дәуірде маңызды болады. Кейбір жаһандық мәселелер шешілгендіктен, соңғылары әлемдік масштабта өзектілігін жоғалтуы мүмкін, мысалы, басқа деңгейге ауысуы мүмкін, мысалы, жергілікті деңгей немесе мүлдем жоғалып кетуі мүмкін (шешек ауруының мысалы, өткен жаһандық проблема бола отырып, бүгінде іс жүзінде жоғалып кетті). Барлық жаһандық мәселелер күрделі байланыс пен өзара тәуелділікте. Бұл дегеніміз, бір мәселені шешу оған басқа проблемалар кешенінің әсерін ескеруді қамтиды. Әрі қарай, әлемнің кез-келген бөлігінде салыстырмалы түрде тез әлемдік, жалпыадамзаттық болып табылатын жаңа проблемалар үнемі пайда болатынын көруге болмайды. Жақында ғана адамзат озон қабатының сарқылуы, парниктік эффект, жүре пайда болған иммунодифицит синдромы (ЖИТС) және бірнеше жыл бұрын аз адамдар білген басқа мәселелердің жаһандық деңгейге айналғанына куә болды. Философиялық ойдың, ғылымның міндеті-жаңа жаһандық проблемаларды байқау және оларды шешудің тиісті саясатын жасау, бүгінгі әлемнің даму тенденцияларынан озып кету, өйткені Томас Манн айтқандай, бүгінгі идеялар – ертеңгі әрекеттер. Мысалы, біздің планетамыздың көптеген елдері немесе тіпті өңірлері үшін қоқыстың жиналуы және оның жойылуы, пайдаланылған радиоактивті өнімдерді көму, халықтың қартаюы, бақыланбайтын туу және т. Б. сияқты мәселелерді шешудің ауырлығын байқамау мүмкін емес.Қазіргі әлемдік тарихтың бұрын-соңды болмаған сипаты-осы уақытқа дейін адамзат жер бетіндегі жаратылыстың қожайыны болды, өйткені табиғат күштері де, адамдардың ешқайсысы да адамзат прогресін жоя алмады немесе тіпті тоқтата алмады. Адамзат табиғаттың стихиялық күштерінен туындаған дағдарыстарды бұрыннан біледі: жер сілкінісі мен су тасқыны, құрғақшылық, эпидемия және т.б. алайда, бұл дағдарыстар адам үшін сыртқы себептерден туындады және оның өзі тек олардың құрбаны болды. Қазіргі адамзатқа тап болған дағдарыстар қазірдің өзінде адамның іс-әрекетінің нәтижесі болып табылады.Жаһандық проблемалардың жіктелуі Жаһандық проблемалардың жіктелуін әзірлеу ұзақ зерттеулердің және оларды зерттеудің бірнеше онжылдықтарындағы тәжірибені жалпылаудың нәтижесі болды.Қазіргі ғылыми әдебиеттерде жаһандық проблемалардың барлық алуан түрлілігін жан-жақты қарастыруға тырысады. Бұл мәселелердің барлығы әлеуметтік-табиғи сипатта болғандықтан, олар адам мен қоғам арасындағы қайшылықтарды, сондай-ақ адам мен қоршаған табиғи орта арасындағы қайшылықтарды бір уақытта белгілейтіндіктен, олар әдетте үш негізгі топқа бөлінеді. Зерттеушілер жіктеудің көптеген нұсқаларын ұсынды. Мұнда отандық ғалымдар и. т. Фролов пен В. В. Загладин жасаған жіктеу нұсқасын қарастырайық. Бұл нұсқаға сәйкес барлық жаһандық мәселелер үш үлкен топқа бөлінеді.Бірінші топ адамзаттың негізгі әлеуметтік қауымдастықтары арасындағы, яғни саяси, экономикалық және басқа да мүдделері ұқсас мемлекеттер топтары арасындағы қатынастармен байланысты проблемалардан тұрады: «Шығыс-Батыс», бай және кедей елдер және т.б. бұл проблемаларды әлеуметтік деп атаған жөн. Оларға соғыстың, халықаралық терроризмнің алдын алу және бейбітшілікті қамтамасыз ету, сондай-ақ әділ Халықаралық экономикалық тәртіпті орнату мәселесі жатады.тапшылығы және ашаршылық) аз дамыған елдерде, сондай-ақ тамақтану теңгерімсіздігі дамыған. Оны шешу көбінесе табиғи ресурстарды тиімді пайдалану, ғылыми-техникалық прогресс ауыл шаруашылығы саласындағы және мемлекеттік қолдау.Жаһандық энергетикалық проблема — бұл қамтамасыз ету проблемасы адамзатты отынмен және энергиямен қазіргі уақытта және болашақта. Туындауының басты себебі жаһандық энергетикалық проблеманы деп санау керек тез өсуі тұтыну минералды отын XX в. Егер дамыған елдер шешеді бұл мәселені қазір ең алдымен есебінен өсуінің баяулауы, өз жолымен сұранысты азайту, ал басқа барлық елдерде жүріп жатыр, салыстырмалы түрде жылдам энергия тұтынудың өсуі. Бұл мүмкін добавиться өсіп келе жатқан бәсекелестік, әлемдік нарықта энергия арасындағы дамыған елдер мен жаңа ірі индустриалды елдер (Қытай, Индия, Бразилия). Барлық осы мән-жайлар ұштастыра отырып, әскери-саяси тұрақсыздықпен кейбір аймақтарда мүмкін болмауға айтарлықтай ауытқуы деңгейінде энергия ресурстарының әлемдік бағасының елеулі түрде ықпал динамикасына сұраныс және ұсыныс, сондай-ақ өндіріс және тұтыну, энергетикалық тауарлардың жасай отырып, кейде дағдарыстық жағдайлар.Экологиялық әлеуеті әлемдік экономиканың барлық подрывается шаруашылық қызметіне адамзат. Жауаппен бұл болды концепциясы экологиялық тұрақты даму. Ол дамытуды көздейді әлемнің барлық ескере отырып, осы қажеттіліктерін, бірақ подрывающее мүддесін, болашақ ұрпақ.Жаһандық демографиялық проблема ыдырайды екі аспектіні: демографиялық жарылыс бірқатар елдер мен аймақтардың дамушы әлем және демографиялық халықтың қартаюы дамыған және өтпелі елдер. Үшін бірінші шешімімен арттыру болып табылады экономикалық өсу қарқыны және өсу қарқынының төмендеуі. Үшін екінші — эмиграция мен зейнетақы жүйесін реформалау.Өзара байланысты халықтың өсу және экономикалық өсу ұзақ уақыт болып табылады зерттеу пәні экономистер. Зерттеулер нәтижесінде выработалось екі тәсілді әсерін бағалау өсу халықтың экономикалық дамуы. Бірінші тәсіл бойынша белгілі бір дәрежеде байланысты теориясымен Мальтуса, деп ойлаймын, халық санының өсуі алда өсуі азық-түлік, сондықтан, әлем халқы сөзсіз беднеет. Қазіргі заманғы көзқарас бағалау рөлін халық экономикасына кешенді болып табылады және анықтайды оң да, теріс ықпал ету факторлары өсу халықтың экономикалық өсу.Көптеген мамандардың пікірінше, нақты мәселе емес өсуі халықтың өзі, ал келесі проблемалар:Сарқылуы әлемдік ресурстар және қоршаған ортаны құрту.Проблема адам әлеуетінің даму — бұл проблема сәйкестік сапалық сипаттамаларын жұмыс күшінің сипаты қазіргі заманғы экономика. Жағдайында постиндустриализации өсуде қойылатын талаптар жеке қасиеттері, әсіресе білім беру қызметкердің, оның қабілетін тұрақты түрде біліктілігін жоғарылату. Алайда, дамыту, сапалық сипаттамаларын жұмыс күшінің әлемдік шаруашылықтағы жүреді біркелкі емес. Ең нашар көрсеткіштері бұл тұрғыда көрсетеді дамушы елдер, олар, алайда, болып табылады толықтырудың негізгі көзі-әлемдік еңбек ресурстары. Бұл негіздейді ғаламдық сипатқа ие мәселелер адами әлеуетті дамыту.Қарқынды жаһандану, өзара тәуелділігі және қысқарту уақыт пен кеңістік кедергілерді жасайды жағдайды ұжымдық сенімсіздік әр түрлі қатерлерден, адам әрқашан құтқара алады, оның мемлекет. Бұл жағдай жасауды талап етеді күшейтетін қабілеті адам өз бетімен қарсы тұруға, тәуекелдер мен қауіп-қатерлер.Проблема Әлемдік мұхит проблемасы сақтау және ұтымды пайдалану, оның кеңістіктер мен ресурстар. Қазіргі кезде Әлемдік мұхит тұйық экологиялық жүйе әрең шыдайды көп усилившуюся антропогендік жүктеуді есепке және құрылады қаупі де оның қаза тапқан. Сондықтан жаһандық мәселе Әлемдік мұхит — бұл, ең алдымен, проблема оның тіршілік үшін, демек, тірі қазіргі заманғы адам.Аталған мәселелердің шешу болып табылады бүгінгі таңда өзекті мәселе бүкіл адамзат үшін. Сонымен қатар қашан және қалай олар бастайды шешілуі тәуелді өмір. Төмендегідей шешу жолдары қазіргі заманның жаһандық мәселелері.Болдырмау дүниежүзілік соғыс қолдана отырып, термоядролық қару мен басқа да құралдарын жаппай қырып-жою, грозящих қаза өркениет. Бұл көздейді індетті ауыздықтауға жанталаса тыйым салу, құру және қолдану қару-жарақ жүйелері, жаппай қырып-жою, адам және материалдық ресурстар, жоюға және ядролық қарудың және т. Б.;Жеңу экономикалық және мәдени теңсіздік, халықтар арасындағы қазақстанда қоныстанған индустриалды дамыған елдер Шығыс пен Батыс елдері және дамушы елдер Азия, Африка және Латын америкасы;Жеңу дағдарыстық жай-күйінің өзара іс-қимыл табиғат пен адамзаттың сипатталатын апатты салдарымен түріндегі теңдессіз қоршаған ортаның ластану мен сарқылудан қорғау, табиғи ресурстарды. Бұл қажетті әзірлеуге бағытталған шаралар үнемді пайдалану табиғи ресурстар және азайту ластану қалдықтарды материалдық өндіріс топырақтың, судың және ауаның;
жүктеу/скачать 38,43 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|