Тістердің анатомиясы, тістердің қатты тіндерінің гистологиясы. Тістердің рентгенанатомиясы. Тіс ұлпа және периодонт құрамының анатомо-физиологиялық және гистологиялық ерекшеліктері
Тіс эмбрионың ауыз қуысы кілегейлі қабығының туындысы. Эпителийден кіреуке, эпителий астындағы мезенхимадан ұлпа, дентин, цемент, периодонт дамиды.
Адамдарда уақытша (сүт) тістердің ұрықтары эмбриондық өмірдің 6-8 апталарында пайда болады. Тұрақты тістердің эмбриондық өмірдің 5 айында түзіледі. Бастапқыда күрек, сүйір, кіші азу, және 6 айда үлкен азу тістердің ұрықтары түзіле бастайды.
Тістердің анатомиялық құрыласы.
Тістер сауыттан (corona dentis), мойыннан (collum dentis), түбірден (radix dentis) тұрады.тістің мойын бөлігінде кіреуке аяқталып, түбірлік цемент басталады. Тістің ішінде қуыс бар (cavum dentis), ол сауыттық қуыс және түбірлік қуыс болып бөлінеді. Түбірлік өзектер түбір ұшында апикальды тесікпен аяқталады.
1. Сауыттың дөңестік белгісі – вестибулярлы беткейдің ең дөңес аймағы медиальды орналасады.
2. Сауыттың бұрышының белгісі – күрек, сүйір тістердің медиальды беті мен кесу қыры түзілген бұрыш, латеральды беті мен кесу қыры түзілген бұрыштан өткір болады.
3. Түбір белгісі -
Жоғары орталық күрек тіс
Жоғары орталық күрек тіс
Күрек тістер арасында ең үлкен тіс. Вестибулярлы беті аздап дөңестенген, екі сайы бар, таңдайлық беті үшбұрыщ тәрізді. Сауыттың тістеу қырында біліктері бар. Түбірі біреу, конус тәрізді, түбірдің медиальды және бүйірлік беттерінде сызаттар орналасады. Сауыттың дөңестік, бұрыштық белгілері анық білінеді.