Тұлға теориясының психодинамикалық бағыты
жүктеу/скачать 17,08 Kb.
|
|
Тұлға теориясының психодинамикалық бағыты. Психоанализдің негізін салушы австрия психиатры- З.Фрейд. Қазаіргі күнге дейін тұлға психологиясына әсер ететін, кең тараған теориялардың бірі- фрейдизм. Бұл теория клиникалық кезеңде пайла болған. Теория құрастырушысы-З.Фрейд. Кейін фрейдизмнің іргесінде шартты түрде неофрейдизм теорияларының тобына біріктірілген бірқатар теориялар пайда болған. Фрейд бірнеше жыл бойы Сальпетриердегі (Париж) атақты француз неврологы Ж.Шарконың клиникасында және Нансидегі Й.Бернгеймнің клиникасында жұмыс жасай жүріп, невроздар терапиясымен танысқан болатын. Өткен ғасырдың 90-жылдың басында Й.Бернгейммен біріге гипноздық катарсис тәсілін пайдаланды. Кейін гипноздық сендіру практикасын тастап, түстерді жору интерпретациясын, еркін туындайтын ассоциацияларды, ескертулерді, есептен шығаруды зерттеуге көшкен. Осындай материалды талқылауды Фрейд психоанализ тәсілі деп атап, оны психотерапияның жаңа техникасына баламалаған. Мінез-құлық мәселесін қарастыра отырып, Фрейд адамның психикалық іс-әрекетін анықтайтын екі қажеттілікті көрсетеді: либидо және агрессия. Қоршаған орта осы қажеттіліктерді қанағатандыруға қарсылығын білдіріп, бөлек тегеніне қарамастан, ол екеуі сананың «цензурасынан» өтіп, символдар түрінде көрініс береді. Осы қажеттіліктердің өзара әрекетінің сипатын, оларды қанағаттандыру мүмкіндігін аша келе Фрейд тұлға құрылымында 3 негізгі компонентті ажыратады: ид («Ол») , эго («Мен») және супер – эго («Жоғарғы-мен»). Ид бейсаналық саласына ығыстырылған Инстинктердің алаңы болып табылады. Эго, бір жағынан, бейсаналы инстинктерге жалғасса , екінші жағынан, шынайылықтың нормалары мен талаптарына бағынады. Супер- эго дегеніміз-қоғамның ғибратты бастауларының жиынтығы, ол «цензор» ролін атқарады. Сонымен, ид пен супер-эго тлаптары үйлеспейтіндіктен эго үнемі қақатығыста, ол қорғаныс механизміне (ығыстыру,сублимация) жүгінуіне тура келеді. Ығыстыру санасыз түрде жасалады. Бейсаналық саласына көшетін мотивтер , күйзелулер «цензор» үшін жарамды символдар, әрекеттер түрінде қалып, әсер ете береді. Фрейдтің ойынша түрлі іс-әрекет функциялары мен формаларын жүзеге асыру үшін арнайы механизмдердің (сублимация, проекция, көшіру, ығыстыру, регрессия, т.б) бөлек жүйесі бар. Ал ағза энергия сақталу заңымен басқарылатын күрделі энергетикалық жүйе ретінде қарастырылады. Сондықтан либидо өзінің бір көріністерінде тоқтатылса, онда қандай да бір басқа эффектіні тудыруы тиіс. супер-эго осындай эффектілерді әлеуметтік тұрғыдан жарамды етеді. Егер жарамды ете алмаса , онда ид пен супер-эгоның арасындағы конфликт өршіп, жүйенің қалыпты қызметі бұзылады, тежелген либидо түрлі ауырсыну синдромдары арқылы өзін байқатады. жүктеу/скачать 17,08 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|