Тұнбаға түсіру. Тұнбаның ерігіштігі, тұндырғыштың мөлшері мен табиғаты
Дата 18.10.2023 өлшемі 2,98 Mb. #118223
Тұнбаға түсіру. Тұнбаның ерігіштігі , тұндырғыштың мөлшері мен табиғаты Дайындаған Есиркеп Мухлиса Тобы ЖХБ011 Жаратылыстану 2 курс Қожа Ахмет Яссауи атындағыХалықаралық Қазақ Түрік унверситеті
Химиялық реакциялардың негізгі бір аналитикалық белгісі Химиялық реакциялардың негізгі бір аналитикалық белгісі тұнбалардың пайда болуы. Тұнба алу реакциялары заттарды бөлуге пайдаланылады. Тұнба түсу процесін сандық жолмен сипаттауға болады: тұнбаның массасын анықтау - гравиметриялық анализ немесе анықталатын затты түгел тұнбаға түсіруге кеткен стандартты реактивтің көлемін анықтау - титриметриялық анализ. Осының бәрі тұнба алу реакцияларын заттарды ашуға, анықтауға және бөлуге мүмкіндік береді.
Тұндыру процесі
Зарядтары бірдей иондардың қосылыстарының ерігіштігі сол ионның радиусының Зарядтары бірдей иондардың қосылыстарының ерігіштігі сол ионның радиусының артуымен және электростатикалық сипаттамаларының (z2/r) азаюымен төмендейді. Бұл жағдай катионның жоғары поляризациялануымен және байланыстың коваленттік дәрежесінің өсуімен байланысты. Мысалы, CaSO4, SrSO4, BaSO4 қатарында металл иондарының радиусының артуымен және (z2/r) азаюымен тұнбалардың ерігіштігі нашарлайды. Дәл осындай заңдылық сульфидтер, галогенидтер, селенидтер және тағы басқа тұздар түзетін топ қосылыстарына да тән. Радиусы үлкен және жеңіл поляризацияланатын аниондар қатысында тұнбалар жеңіл Радиусы үлкен және жеңіл поляризацияланатын аниондар қатысында тұнбалар жеңіл түзіледі. Мысалы, СО32-, PО43-, SiО32-, SО32-, AsО42- және тағы басқалар. Аниондардың жеңіл поляризациялануы коваленттік байланыс санының артуынан туындайды. Бөлшектердің формаларының размерлеріне тәуелді тұнбаларды кристалды және аморфты деп бөледі . Ерітінді концентрациясы жоғары болып, берілген заттың ерігіштігі аз болса , ұрық Ерітінді концентрациясы жоғары болып, берілген заттың ерігіштігі аз болса, ұрық кристалдары көп түзіледі. Тұндыру кезінде түзілетін кристалды орталықтардың саны аса маңызды. Егер олардың саны көп болса, онда өте көп ұсақ кристалдар түзіледі. Ал олардың саны аз болса, онда кристалдардың аз ғана саны өсетіндіктен , ірі кристалды тұнба түзіледі. Кристалды орталықтардың саны ерітіндінің аса қанығу дәрежесімен байланысты. Аса қанығудың артуымен орталық саны да артады. Ерітіндінің аса қанығу мәні мынадай формуламен өректеледі: Еаса қанығу = (Саса қанығу - С қанығу) / С қанығу Аморфты тұнбалардың түзілуі Коагуляцияланған тұнба аморфты тұнба деп аталады, бұл тұнба ұсақ бөлшектерден тұратындықтан , беткі қабаты үлкен болады. Егер тұнба аса концентрлі ыстық ерітінділерден жылдам тұндырылса, онда сүзуге және жууға ыңғайлы, біршама таза аморфты тұнба алуға болады Аморфты тұнбалармен жұмыс істегенде пептизация құбылысын тежеп, коагуляция процесін жүргізуге көңіл бөлінеді. Ол үшін тұндыруды сәйкес электролит-коагулянт қатысында жүргізеді. Коагулянт қызметін көбінесе аммоний тұздары мен қышқылдар атқарады. Коагуляцияның орын алуына температураның да әсері бар. Температураны жоғарылатқанда коллоидты бөлшектердің гидратты қабығы бұзылады және осымен бірмезгілде иондардың адсорбциялануы (бөлшектерге электр зарядын беретін) азаяды. Сұйытылған ерітінділерді пайдаланған жағдайда аморфты тұнбалар Сұйытылған ерітінділерді пайдаланған жағдайда аморфты тұнбалар беткі ауданы үлкен, борпылдақ күйде түзіледі және осыған орай бөгде иондарды күшті сіңіреді. Осындай қажет емес жағдайдан арылу үшін, аморфты тұнбаларды тұндыруды біршама концентрлі ерітінділермен жүргізеді. Бұл кезде тұндырғыш ерітіндісін жылдам қосады. Концентрацияның артуынан туындаған адсорбцияны жою үшін, тұндыру процесі аяқталысымен, үстіне үлкен көлемде ыстық су қосылады. Тұнбаны ұзақ уақытқа қалдыруға болмайды, өйткені уақыт өте аморфты тұнбаның бетіне бөгде қоспалардың адсорбциялану процесі артады. Сондықтан аморфты тұнба түзілісімен, оны бірден сүзгіден өткізеді. Достарыңызбен бөлісу:
