«томирис» пьесасы

ҚҰРАСТЫРҒАН: ТОҒЖАН ЖАЙЛАУБЕК 
1 
«ТОМИРИС» ПЬЕСАСЫ 
Кіреуке деген парсының 
Қанын әзір төккем жоқ. 
Ұлымның кегін аламын, 
От болып мен жанамын. 
Меңдібай Әбілулы 

Біздің дәуірімізге дейінгі VI ғасырда ата-бабаларымыздың мекені ұлы сақ 
даласын билеген Тұмар патшайым дүниежүзіне грек тарихшысы 
Геродоттың 
«Тарих» деген кітабы негізінде Томирис деген атпен танылған. Себебі Геродот 
сақтың 
Тұмар деген сөзін «Томирис» деп жазған. 

Шахимарден Қабиденұлы шығарма атауын осы әлемдік нұсқасы бойынша алған.

Шығармадағы Кир патшаға құпия жолмен баратын 
«Шұғыла» - ойдан алынған 
есім. Бұл - Томиристің екінші аты емес. 

Казақ қыздарының батырлық жолы осы Томирис-Тұмар ханымнан бастау алады. 
Шығарманың негізгі сюжеті біздің дәуірімізге дейінгі 530-жылдар шамасында өмір 
сүрген, біздің арғы тегіміз - сақтардың патшасы Томиристің қазіргі өмір сүріп 
отырған жерімізді жау қолынан қорғап қалғанн ерен ерлігіне байланысты өрбиді.

Томирис «Төрт құбыланың тұтас билеушісі» атанған, «жеңілуді білмейтін» 
парсы патшасы Кирдің шапқыншылығынан көшпенділер даласын қорғап қана 
қоймайды, оның әскерін түгелге жуық талқандап, Кирдің басын өз қолымен қанға 
батырады. 

Пьесада Кирді өз елі 
«патшалардың патшасы - ұлы Кир» деп атайды. Келген 
елшілерге де солай атауды талап етеді.

Автор «
массақ» деп алған бізге таныс «массагет» - сақ тайпасының баламасы, 
яғни сақ-массагет деген ұғымды береді.

Массагеттер (гр. massagetai) - ежелгі грек авторларының деректері бойынша 
Каспий мен Арал теңізі аралығын мекендеген тайпалар тобының ортақ атауы.

Ғалымдардың массагет атауын ашуы: 

кейбіреуі массагет атауы «masyo» - «балық» деген сөзден шыққан, 
сондықтан «балық жегіштер» деген ұғымды білдіреді деп жорамалдаса,

екіншілері «мас», «сака» және «та» деген сөздерден құралып, «ұлы сақ 
(скиф) ордасы» деген мағынаны білдіреді дейді.

Енді біреулері «маза - геттер», «ұлы геттер» деп түсіндіреді. 

Осылардың ішінен автор